شخصیت آیت‌الله العظمی بروجردی به اندازه‌ای شناخته‌شده بود که با رحلت ایشان، علاوه بر ایران در عراق، لبنان، کویت و پاکستان هم اعلام عزا شد. بیشتر سفارتخانه‌های خارجی در تهران نیز با پرچم‌های نیمه‌افراشته تعطیل شدند.

 آیت‌‌‏الله العظمی سیدحسین طباطبایی بروجردی در سال 1254 شمسی در بروجرد به دنیا آمد. نسب وی با 32 واسطه به حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام می‌رسد.

سیدحسین پس از 10 سال تحصیل در اصفهان به سفارش پدر به حوزه علمیه نجف رفت و در حالی که فقط 28 سال داشت به درجه اجتهاد رسید. آیت‌‌‏الله بروجردی در نجف فقه و اصول تدریس می کردند. در درس فقه و اصول ایشان بالغ بر دویست نفر از فضلای حوزه علمیه نجف شرکت می‌کردند که در نوع خود بی‌نظیر است.

سال‌ 1350 هجری قمری که با آغاز دوران مرجعیت آیت‌‌‏الله بروجردی مصادف بود تا یک دهه بعد با دوران فشار و اختناق رضاخان همراه بود. آیت‌‌‏الله بروجردی، این دوران را یکی از مصیبت‌بارترین ایام زندگانی خود توصیف می‌کند.

این مرجع عالیقدر و خستگی‌ناپذیر شیعه، پس از هفتاد سال تلاش علمی و فعالیت ‌های اجتماعی و سیاسی صبح روز پنج‌شنبه 13 شوال 1380 هجری قمری برابر با دهم فروردین 1340 شمسی در حالی که 88 بهار از زندگی را پشت سر گذاشته بود، چشم از جهان فرو بست.

جزئیات چگونگی رحلت و تشییع پیکر این مرجع بزرگ عالم تشیع به روایت روزنامه‌ها و منابع خبری نیم قرن پیش در پی می‌آید:

●آیت‌الله العظمی بروجردی صبح امروز هنگام صرف صبحانه با خنده به پزشکان گفت :« می‌دانید چرا شکم شما اطبا روز به روز بزرگ‌تر می‌شود؟ علتش آن است که شما در بیمارستانها گوشت جوجه را خودتان می‌خورید و آب آن را به بیماران می‌دهید!» اندکی بعد از این مزاح حال تهوع به آیت‌الله دست داد و فشار و ضربان قلب نامرتب شد. پزشکان بلافاصله تزریقات و ماساژ قلب و تحریکات عصبی را شروع کردند، اما لحظاتی بعد آیت‌الله یک نفس عمیق کشید و جان به جان آفرین تسلیم کرد.

●در ساعت30/8 صبح، رادیو ایران با قطع برنامه خود اعلام کرد آیت‌الله العظمی بروجردی دار فانی را وداع کرده است و به دستور دولت، امروز کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی تعطیل است و ضمناً از این ساعت برنامه‌های موسیقی رادیوهای کشور تعطیل می‌شود.

ادامه در صفحه بعد…

● دولت جعفر شریف امامی با صدور اطلاعیه‌ای آن روز را عزای ملی اعلام کرد.

●حسین علاء ـ وزیر دربار ـ در اطلاعیه‌ای از طرف محمدرضا پهلوی، درگذشت آیت‌الله العظمی بروجردی را به فرزند ارشد ایشان و بازماندگان تسلیت گفت و در اطلاعیه دیگری اعلام کرد که دربار تا سه روز عزادار و پرچم سلطنتی نیمه افراشته خواهد بود.

● شهربانی کل کشور اعلام کرد امروز و امشب تمامی کافه‌ها و مجامع تعطیل است.

● بازار تهران امروز تعطیل شد. در مقابل شمس‌العماره و بازار تهران، صدها خودرو کوچک و بزرگ، جمعیت را به قم منتقل کردند. ترافیک یک ساعته جاده تهران ـ قم به حدی رسید که خودروها به صورت زنجیروار حرکت می‌کردند. در برخی نقاط تهران نیز مردم به عزاداری پرداختند.

● سفیر کبیر شوروی در تهران با حضور در دفتر نخست‌وزیری درگذشت مرجع تقلید شیعیان را به جعفر شریف امامی تسلیت گفت.

● در بروجرد مردم در مسجد سلطانی (شاه) به سوگواری پرداختند و عده‌ای راهی قم شدند. در اکثر شهرها و حتی برخی روستاها نیز مردم به عزاداری پرداختند.

● در نجف بلندگوی گنبد حضرت علی (ع) با تلاوت قرآن و فریاد الله اکبر و اعلام خبر رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی به صدا در آمد و آیت‌الله سید محسن حکیم پیشاپیش مردم با اشک به سوی حرم حضرت علی (ع) به راه افتاد. اضطراب و سوگواری مردم باعث شد حکومت نظامی در نجف و کربلا لغو شود. شیعیان عراق سه روز عزای عمومی اعلام کردند.

● پاکستانی‌ها اعلام کردند تا پنج روز عزاداری خواهند کرد. شیعیان لبنان و کویت نیز امروز به سوگواری پرداختند. بیشتر سفارتخانه‌های خارجی در تهران، امروز با پرچم‌های نیمه افراشته تعطیل شدند.

● پیکر آیت‌الله العظمی بروجردی با حضور صدها هزار نفر بعدازظهر امروز در قم تشییع شد. جنازه آیت‌الله پس از چند دور طواف در حرم مطهر حضرت معصومه به مسجد اعظم منتقل شد. سپس نماز میت به امامت فرزند ارشد آیت‌الله، طبق وصیت‌نامه، به جای آورده شد و در ساعت 5/4 بعدازظهر جنازه آیت‌الله العظمی بروجردی دفن شد.

● جعفر شریف امامی پس از شرکت در مراسم تشییع و تدفین آیت‌الله العظمی بروجردی با آیت‌الله سید شهاب ‌الدین مرعشی نجفی دیدار کرد.

● محمدرضا پهلوی با ارسال تلگرافی خطاب به آیت‌الله سید محسن حکیم در نجف، درگذشت آیت‌الله العظمی بروجردی را به ایشان و جامعه روحانیت تسلیت گفت. شاه با ارسال این تلگراف غیر مستقیم اعلام کرد که آیت‌الله حکیم را به عنوان مرجع شیعه پذیرفته است.

● علی امینی در خاطراتش ارسال تلگراف از سوی شاه به آیت‌الله حکیم را اشتباه دانست و نوشت محل مرجعیت از سال‌ها پیش به شهر قم منتقل شده بود و اکثریت شیعیان و مراجع تقلید مایل بودند که مرجع طراز اول شیعه فارسی‌زبان باشد، در حالی که آیت‌الله حکیم، عراقی و عرب زبان بود.

● در مجلس سوگواری آیت‌الله العظمی بروجردی در مسجد جامع خمین بسیاری از علما، در پاسخ به پرسش مردم درباره مرجع تقلید جدید، از حضرت آیت‌الله حاج آقا روح‌الله خمینی به عنوان مرجع اعلم نام بردند.

● شامگاه امروز، مجلس سوگواری از طرف حجت‌الاسلام آقا میرزا محمدحسن طباطبایی بروجردی فرزند ارشد آیت‌الله العظمی بروجردی ـ در شبستان مسجد اعظم برپا شد. روحانیون به حالت عزاداری عمامه‌ها را به گردن آویخته و گلِ بر پیشانی مالیده بودند و اطراف فرزند آیت‌الله را گرفته بودند.

منبع: خبرگزاری فارس