كرامت انساني كه مربوط به ويژگيها و خصوصيات ذاتي آدمي است، جلوه‏هايي گوناگون دارد كه قرآن كريم در جاهاي مختلفي به آنها اشاره كرده است. قرآن كريم هرچه را از حوزه روح آدمي بيرون است، مايه زيبايي انسان نمي‏داند، بلكه اگر آن چيز زميني است، آن را زيور زمين مي‏داند و راز اين تزيين را آزمون جامعه بشري مي‏شمرد:

﴿اِنّا جَعَلنا ما عَلَي الاَرضِ زينَةً لَها لِنَبلُوَهُم اَيُّهُم اَحسَنُ عَمَلا﴾⁽¹⁾؛

     ولي اگر كمالي در جان انسان جا گيرد، آن را زيور روح ملكوتي بشر مي‏داند: ﴿حَبَّبَ اِلَيكُمُ الايمنَ وزَيَّنَهُ في قُلوبِكُم﴾(2)، بنابراين در فرهنگ قرآن كريم تنها ايمان به خداوند، وحي، نبوّت، معاد و ساير دستورهاي ديني، پايه زيور و مايه زينت است، در نتيجه سبب كرامت انسان است.
1. علم به اسماء: انسان تنها موجود شايسته شناخت اسماي حسناي الهي است: ﴿ وعَلَّمَ ءادَمَ الاَسماءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَي المَلئِكَةِ فَقالَ اَنبِوني بِاَسماءِ هؤُلاءِ اِن كُنتُم صدِقين ٭ قالوا سُبحنَكَ لاعِلمَ لَنا اِلاّما عَلَّمتَنا اِنَّكَ اَنتَ العَليمُ الحَكيم﴾(3) و به جهت برخورداري از همين ظرفيت علمي وسيع، معلّم فرشتگان نيز هست: ﴿قالَ يءادَمُ اَنبِئهُم بِاَسمائهِم فَلَمّا اَنبَاَهُم بِاَسمائهِم قالَ اَلَم اَقُل لَكُم اِنِّي اَعلَمُ غَيبَ السَّموتِ والاَرضِ﴾.(4)
اين آيه افزون بر بيان برتري انسان كامل بر فرشتگان، در مقام تبيين اين نكته است كه انسان كامل، نه تنها عالم به اسماي خداوند است، بلكه به اذن او معلّم اسماي حسناي الهي نيز هست و ملائكه، نه تنها عالم به اسماي حسناي الهي نيستند، بلكه مأمورند كه متعلّمانه و در حدّ گزارش علمي، آنها را از محضر استاد خود (آدم) فراگيرند.

صفحات: 1· 2