تقصیر

     هنگامی که سعی صفا و مروه به پایان رسید، حاجیان در کوه مروه تقصیر می‏کنند. تقصیر از نظر فقهی آن است که حاجی از سر و صورت خود مویی بچیند یا ناخنی از انگشتان خود بگیرد. با این کار حاجیان از احرام خارج می‏شوند و کارهایی که در مدت احرام بر آنها حرام بود، برایشان حلال می‏شود.

     تقصیر از نظر عرفان و اخلاقی تأکید بر دو بعدی بودن انسان است؛ یعنی در حالی که انسان روح خود را تعالی می‏بخشد، باید به جسم خود نیز توجه داشته باشد. یکی از معانی تقصیر این است که حاجی به خداوند می‏گوید: «خدایا به مطلوب و مقصود خود رسیدم و اکنون به سوی دنیا و مردم بر می‏گردم، زیرا مسلمان همان گونه که باید رابطه‏اش را با خداوند محکم کند، با مردم نیز باید رابطه‏ای استوار داشته باشد.» مسلمان در حالی که به آخرت توجه می‏کند، باید متوجه دنیای خود نیز باشد. قرآن کریم می‏فرماید:

      (وابتغ فی ما اتیک الله الدار الاخرة ولا تنس نصیبک من الدنیا.)[1].

     و از آنچه خداوند به تو ارزانی داشته است، سرای آخرت را جویا باش و بهره‏ات را از دنیا فراموش مکن.

     امام صادق(ع) در این زمنیه می‏فرماید: «از ما نیست کسی که دینا را فدای آخرت و آخرتش را فدای دنیا کند.»

     شایسته است همه‏ی مسلمانان علاوه بر مسائل و احکام دینی، به امور دنیا از جمله خانواده اجتماع خود نیز توجه کنند. کسی که همه‏ی هم و غم خود را بر امور اخروی مصروف می‏دارد و از زندگی خانوادگی و اجتماعی خود غافل می‏ماند، در اسلام مطروداست و بر عکس آن نیز چنین است. کسی نباید فقط به امور دنیوی مشغول شود و از آخرت غفلت ورزد.

     پس یکی از معانی دیگر تقصیر این است که مسلمان با خداوند پیمان می‏بندد که مانند مسلمان واقعی در حالی که به خداوند توجه دارد، به مردم جامعه‏ی خود نیز توجه داشته باشد؛ در حالی که به آخرت فکر می‏کند، به دنیا نیز بیندیشد. امام حسن (ع) هنگام شهادت به جناده فرمودند:

     «اعمل لدنیاک کانک تعیش ابدا و اعمل لاخرتک کانک تموت غدا.»[2].

     برای دنیایت چنان عمل کن که گویی تا قیامت زنده هستی و برای آخرتت چنات باش که گویی فردا از دینا می‏روی.

     این پنج عمل؛ یعنی احرام بستن، طواف، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه و تقصیر را عمره می‏گویند. در اینجا اعمال عمره تمام می‏شود حاجی از احرام بیرون می‏آید.

1. قرآن، قصص/ 77.

2. بحار الانوار، ج 44، ص 139.

صفحات: 1· 2· 3· 4· 5· 6· 7· 8· 9· 10· 11