| « روزها و شبهاى برگزيده | نماهنگ | دغدغه من » |
حدیث عید
نوشته شده توسطرحیمی 30ام اسفند, 1395قالَ عيسَى بْنُ مَرْيَمَ:
اَللّهُمَّ رَبَّنا، أَنْزِلْ عَلَيْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ، تَكُونُ
لَنا عِيْـدا لاَِوَّلِنا وَ آخِرنا، وَ آيَةً مِنْكَ،
وَ اُرزُقُنا وَ أَنْتَ خَيْرُالرَّازِقينَ،
آيه 114، سوره مائده
عيسى بن مريم عليه السلام عرضه داشت:
بارالها، پروردگارا! فرو فرست بر ما «مائده اى» از آسمان تا براى ما عيد باشد، براى پيشينيان و پسينيان، و نشانه و آيتى از تو باشد. و ما را روزى بخش، زيرا تو بهترين روزى دهندگانى.
مائده آسمانى «انقلاب اسلامى» با دعا و دعوت حياتبخش «روح اللّه » در عصر قحطى ايمان و شعور گسترده شد،
مظلومان ومحرومان وپابرهنگان را عيد پيروزى رسيد، و دوباره اولين انسان مظلوم و دربند:
«هابيل و هبه اللّه »
با اولين مظلوم تاريخ:«على ولىّ اللّه »
و آخرين و بزرگترين انقلابى آزاديبخش:«م… بقية اللّه »
در چهره الهىِ«خمينى روح اللّه »
متجلى شد.
و كدام دل را يارى آن است تا در طلوع خورشيد عيد جز نام و ياد او بينديشد؟!
و كدامين قلم را توان آن است، تا در مقدمه حديث عيد عزيزان، جز كلام بهار آفرين «روح اللّه » سخنى بنگارد؟!
«… در اعيادى كه اسلام به ما عنايت فرموده است، آنچه كه در همه اعياد انسان ملاحظه مى كند، همه اش مسئله ذكر و دعاست، نماز است، روزه است… و در اين عيد هم ـ عيد نوروز ـ كه عيد ملى است و اسلامى نيست، لكن اسلام هم مخالفتى با آن ندارد باز مى بينيم در روايتى كه وارد شده از آداب امروز روزه گرفتن است، از آداب امروز دعا كردن است، نماز خواندن است، و اين به ما مى فهماند كه اگر ملتى بخواهد به راه راست برود و بخواهد استقلال خودش را، آزادى خودش را حفظ كند بايد در عيدش و غيرعيدش تذكر داشته باشد… به ياد خدا باشد، براى خدا باشد.»(ـ صحيفه نور، ج 17، 215 ـ پيام نوروزى سال 1362)
«… البته از عيدهائى كه اسلام تأسيس فرموده است ـ بحسب نظرهاى مختلف ـ برداشت هاى مختلفى وجود دارد، آن برداشتى كه اهل معرفت از عيد دارند با آن برداشتى كه ديگران مى كنند بسيار متفاوت است، آنها بعد از رياضت هائى كه در ماه رمضان مى كنند روز عيد را روز لقاء اللّه مى دانند، و آن روز براى آنها «ألغيرك من الظهور ماليس لك» است، آنها همه چيز را از او مى دانند، و آن روز را عيد مى كنند براى اينكه بعد از رياضت، يوم ورود به حضرت است.
و در عيد قربان نيز بعد از اينكه تمام عزيزانشان را از دست دادند مهيا براى ملاقات مى شوند، بعد از اينكه نفس خودشان را كشتند و هرچه عزيز است در راه خدا از آن گذشتند آنوقت است كه روز لقاء است.
و جمعه هم در اثر اجتماعاتى كه مسلمين باهم دارند، اهل معرفت مهيا مى شوند براى لقاء اللّه . پس برداشت آنها از عيد غير برداشت ماست و ما اميدواريم كه به تبع اولياء خدا به جلوه اى از آن جلوه ها برسيم و ذره اى از آن معارف در قلب ما واقع بشود.
… خداوند همه را توفيق دهد كه قدر نعمت هاى خدا را بدانند و بدانند كه همه چيز از اوست… اگر، همه چيز را از خدا بدانيم و.. اين را واقعا در قلبمان ادراك كنيم، عيد مى شود براى كسانى كه شهيد داده اند، عيد مى شود براى كسانى كه مجروح شدند، عيد مى شود براى كسانى كه در راه خدا عزيزانشان را از دست دادند. براى اينكه اين عزيزان، عزيزان خدا هستند، اينها همه از او هستند و من اميدوارم كه اين حس و اين ايمان در ما پيدا بشود و تقويت بشود.»(صحيفه نور، ج 18، 259 ـ 260 ـ پيام نوروزى سال 1363)
بدان اميد كه آرزوها و خواسته هاى آن فروغ هميشه جاويد به دست «يداللّهى» و گامهاى استوار آيت حق و يادگار بى مانند «خمينى»، «حضرت آية اللّه خامنه اى» يكى پس از ديگرى جامه عمل پوشد و با تحقق اين وعده الهى هر روزِ شيعيان رنجديده و شاهدان شهيد داده نوروز گـردد .
فَارزُقنا وَأَنتَ خَيرُالرّازِقين
عيد آمد عيد، پس شادى كنيد
لب ز لب بگشوده، قنّادى كنيد
شربت ذكر خدا شيرين تر است
جلوه نور خدا رنگين تر است
كام جان از ياد او شيرين كنيد
سر درِ دل را به نور آذين كنيد
شادى عيد از بهار بندگى است
عيد بى تقوا و طاعت، عيد نيست
عيد مردم همره نقل و نبات
عيد اهل دل، رواج صالحات
عيد يعنى روز تازه، سال نو
يعنى اخلاق جديد و حال نو
عيد را تنها چراغانى ندان
يا هياهوى خيابانى ندان
عيد با كفش و كلاه تازه نيست
جز به رفتار و نگاه تازه نيست
عيدهايى كز پى رنگى بود
مايه اندوه و دلتنگى بود
عيد بيدار دل و جانت بود
رونق اخلاق و ايمانت بود
قلب تو بايد چراغانى شود
در رضاى حق دل فانى شود
عيد ما شور و سرور ماندگار
عيدى ما رحمت پروردگار
عيد ما روز ظهور قائم است
چون سرور شادمانى دائم است
مى شود آن دم بهار بى خزان
اين جهان پير مى گردد جوان
مى شود بر چيده چون ظلم و ستم
مى نشيند شادمانى جاى غم
عيد ما يعنى كه جانها روشن است
دل ز ايمان و ولايت گلشن است
قلب خود را نورافشانى كنيم
آسمان دل چراغانى كنيم.
الف: 1 ـ اصرار بر اين بوده است كه از ميان روايات متعدد در يك موضوع، روايتى كه از نظر سند و متن جامع باشد انتخاب شود، و البته گاهى نيز براى حفظ اختصار قسمتى از يك روايت مفصل انتخاب شده است.
2ـ در ترجمه روايات از روش ترجمه آزاد استفاده شده است. ضمنا همه جملاتى كه داراى پيامى فراتر از متن عربى هستند، از متون مشابه روايت منتخب، و يا از صدر و ذيل حذف شده همان روايت استفاده شده است.
ب: آنچه از بررسى روايات در مورد عيد نوروز به نظر رسيد اين است كه:
1 ـ زندگى اجتماعى و سياسى مردم چنين اقتضا مى كند كه در ايام سال روزهائى براى تجمُع و انجام مراسمى عمومى معين شود، وبررسى تاريخ جوامع گواه اين گفتار و مضمون اكثر روايات وارده در اين مجموعه نيز مؤيد ضرورت آن است.
2 ـ مردم حجاز بدليل نداشتن اجتماعى متشكل، و نيز به خاطر حضور مستقيم يا غير مستقيم سلطه سياسى ـ نظامى ايران در جزيره العرب، خواه ناخواه تحت تأثير فرهنگ ملى ايران قرارگرفته و عيد نوروز و مهرگان را مى شناختند و چه بسا مراسمى هم برگزار مى نمودند.
3 ـ اسلام و پيامبر گرامى آن در تأييد و يا ردّ سنن و آداب و رسوم ملى و مذهبى اقوام و جوامع ديگر، دو شرط اساسى و يك شرط توجيهى را همواره در نظر داشتند:
اولاً: سنت هاى پذيرفته شده، مبتنى بر خرافات و آئين هاى شرك و بت پرستى و ارزشها و قداست هاى غير الهى نباشد.
ثانيا: از سنت هائى نباشد كه موجب وابسستگى سياسى ـ اجتماعى و …شود، و يا بنحوى استقلال مسلمين را در ابعاد مختلفش زير سئوال ببرد ـ تغيير قبله از بيت المقدس به كعبه تا حدود زيادى به اين نكته مربوط مى شود ـ .
و در آخر: جهت گيرى سنّت هاى معقول و غير مضّر به استقلال نيز، همچون مجموعه بينش توحيدى اسلام، بايد معنوى و در جهت متبلور ساختن عبوديت انسان در برابر حق تعالى باشد.
و در نتيجه: مراسمى همانند نوروز و مهرگان، گرچه مبناى خرافى ندارد، ـ و البته اين سخن، تأييد خرافاتى از قبيل: چهارشنبه سورى، سفره هفت سين و مراسم سيزده و … نيست ـ اما اگر به استقلال فكرى فرهنگى اسلام ضربه بزند، و موجب تحت الشعاع قرار گرفتن عيد فطر و قربان و غدير و يا حتى دهه مباركه فجر ـ كه عيد ولايت و حيات مجدّد اسلام در قرن حاضر است ـ باشد، و نيز تنها به بعد طبيعى اين دو روز بسنده شود، باز هم براى اسلام قابل تأييد نيست.
بلى اگر نوروز مشخصه شيعيان و محبّان اهل بيت باشد، و مراسمى جهت تشكّل مؤمنان در برابر نيرنگ و ظلم ستمگران قرار گيرد، آنگاه به عنوان «روز اهل بيت عليهم السلام» و يا «روز شيعيان» ناميده مى شود، و هر روز نوروز مى شود، چه اينكه بر همين اساس، هر روز عاشورا مى باشد.
براساس نگرش فوق هم روايت معلى (حديث: 16) تفسير مى شود و هم امتناع امام كاظم عليه السلام از جلوس در عيد نوروز(حديث: 20) روشن مى شود.
4 ـ نكته ديگرى كه در روايت امام كاظم عليه السلام قابل دقت است اينكه ممكن است ـ و به احتمال زياد ـ ردّ مشروعيّت نوروز از سوى حضرت كاظم عليه السلام پوششى براى ردّ پيشنهاد حاكم ظالم و فرار از آثار و تبعات آن بوده است، چون تشكيلات نظامى ـ سياسى بنى عباس در اختيار ايرانيان بود، و علاقه ايرانيان نسبت به اهل بيت نيز بر كسى پوشيده نبود، و منصور مى خواست با اين پيشنهاد، هم خود را به اهل بيت نزديك نشان دهد و هم آنان را همراه خود قلمداد كند. و با اين تحليل ممكن است قبول نهائى حضرت كاظم عليه السلام نيز براى جلوس عيد شبيه قبول ولايت عهدى مأمون از سوى حضرت على بن موسى الرضا عليه السلام و از روى اجبار و اكراه باشد.
سلام و صلوات خداوند بر محمّد و اهل بيت كرام او و نفرين قهّار منتقم بر دشمنان و ظالمان آنان در هر شب و روز عيد تا يوم وعيد باد.آمين رب العالمين.
جواد محدثى
6 شهريور 1386 نيمه شعبان 1428
شرط عيدى گرفتن
حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:غسل كردن در روزهاى عيد، هم سبب پاكيزگى و نظافت كسانى است كه براى درخواست حاجت ـ گرفتن عيدى ـ به درگاه خداوند روى مى آورند و هم پيروى از سنت پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله است.
روز پاكى و روزه دارى
امام صادق عليه السلام فرمود:هنگامى كه نوروز آمد غسل كن و نظيف ترين لباس هاى خـود را بپوش و با خوشبوترين عطرها خود را معـطر ساز، و چه خـوب است كه در اين روز روزه دار بـاشى.
لباس عيد و عبادت
حضرت امام باقر عليه السلام در تفسير آيه مباركه:«خذوا زينتكم عند كل مسجد» فرمود: يعنى لباسهائى را كه بدانها خود را زينت مى كنيد، در روزهاى عيد و جمعه براى نماز بپوشيد.
زيبائى صورت و سيرت
امام زين العابدين عليه السلام فرمود:همه شما بايد در روز عيد زينت نموده و غسل كنيد و آرايش نمائيد، واز دعاهاى وارد شده در آن روز بقدر توان و فرصت بخوانيد. و مبادا كارى كنيد كه چهره ظاهرشما زيبا و عمل و رفتار شما پست و زشت باشد.
عيد و آرايش زنان
امام صادق عليه السلام فرمود:وقتى براى رسول خدا صلي الله عليه و آله عطر روز عيد آورده مى شد، از همسران خود آغاز مى نمودند. ـ عطرها را اول به زنها مى دادند ـ
آنكه در صحنه نيست
امام صادق عليه السلام فرمود:كسى كه نمى تواند روز عيد در نماز و اجتماع مردم حضور يابد، غسل كند و خود را به هر عطرى كه در دسترس اوست خوشبو نمايد و نماز عيد را همانگونه كه در جماعت مى خوانند بخواند.
زنان و مراسم عيد
رسول اللّه صلي الله عليه و آله فرمود:دختران وزنان پرده نشين خود رابگوئيد تا روزهاى عيد در جمع مسلمين و خطبه و دعاى عيد حاضر شوند.
روز عيد و شعار «اللّهاكبر»
راوي:سيره پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله اين بود كه: بـا صــداى بلنـد تـكبـير از خانه خود راهى نماز عيد مى شد.
تزئينات عيد
از رسول اكرم صلي الله عليه و آله نقل شده:عيدهاى خود را به آهنگ زيباى تكبير بيارائيد. عيد فطر و قربان را به آواى دلنشين: لااله الاّ اللّه و اللّه اكبر، و الحمدللّه ، و سبحان اللّه ، زينت دهيد.
نماز عيد و سنت شهيد
حضرت على عليه السلام فرمود:تكبير نماز عيد يكبار بود و پيامبر صلي الله عليه و آله يكبار تكبير مى گفت تا اينكه حسين متولد شد و دير زبان باز كرد، روز عيدى بود كه مادر حسين او را لباس عيد پوشانيد و همراه جدّش روانه نمود، و در آن روز وقتى پيامبر تكبير نماز عيد را گفت حسين هم به تقليد از جدّش تكبير گفت پيامبر صلي الله عليه و آله ـ از روى خوشحالى ـ تكبير را تكرار كرد و حسين نيز تا هفت بار تكرار نمود و در ركعت دوم نيز كه پيامبر صلي الله عليه و آلهتكبير مى گفت حسين هم تا پنج بار تكرار نمود، و از آن روز تكبيرهاى ركعت اول نماز عيد هفت بار و تكبير هاى ركعت دوم پنج بار شد، و اين سنت همچنان تا امروز مانده است.
خطبه نماز عيد
امام رضا عليه السلام فرمود:به اين دليل خطبه هاى نماز جمعه قبل از نماز است و خطبه هاى عيد پس از نماز كه: روز جمعه در طول ماه و سال زياد تكرار مى شود و به همين دليل مردم از حضور در تمام مراسم و همه بخشهاى آن خسته مى شوند، و براى شنيدن خطبه ها نمى نشينند، اما روزهاى عيد در طول سال فقط دوبار اتفاق مى افتد و ازدحام و حضور و رغبت مردم نيز در آن بيشتر است، بنابراين اگر تعدادى هم بعد از نماز متفرق شوند، اكثريت آنان خواهند ماند.
روز پرستش و بخشش
الراوي:پيامبر گرامى اسلام صلي الله عليه و آله پس از نماز عيد فطر و ايراد خطبه از منبر فرود آمد و از ميان صفهاى جماعت خود را به جمع زنان رساند و در حاليكه بر دست بلال تكيه داده بود زنان را موعظه نمود و تذكر داد. آنگاه بلال لباس خود را گسترد تا زنان صدقه هاى خود را در آن بريزند، و زنها نيز يكى پس از ديگرى دستبندهاى بزرگ و كوچك و گوشواره هاى خود را در مى آوردند و درون آن مى ريختند.
روز خوردن و نوشيدن
امام صادق عليه السلام فرمود:پس از عيد قربان و عيد فطر سه روز، روزه اى دركار نيست چون اين ايام روزهاى خوردن ونوشيدن است.
عيد و شب زنده دارى
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود:كسى كه شبهاى عيد را ـ به عبادت خدا ـ احيا بدارد آن روز كه همه دلها مى ميرند دل او زنده خواهد بود.
روز توزيع كارنامه ها
37 وَنَظَرَ الْحَسَنُ بْنِ عَلىِّ عليه السلام اِلَى النّاسِ فِي يَوْمِ فِطْرٍ يَلْعَبُونَ وَيَضْحَكُونَ فَقالَ لِأَصْحابِهِ وَالْتَفَتَ اِلَيْهِمْ: اَنَّ اللّه َ عَزَّوَجَلَّ خَلَقَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْمارا لَخَلْقِهِ يَسْتَبِقُونَ فِيهِ بِطاعَتِهِ اِلى رِضْوانِهِ فَسَبَقَ فِيهِ قَوْمٌ فَفازُوا وَتَخَلَّفَ آخَرُونَ فَخابُوا، فَالْعَجَبُ كُلُّ الْعَجَبِ مِنَ الضَّاحِكِ الّلاعِبِ فِى الْيَوْمِ الَّذِى يُثابُ فِيهِ الْمُحْسِنُونَ وَيَخِيبُ فِيهِ الْمُقَصِّرونَ… 
نگاه امام حسن مجتبى عليه السلام در روز عيد فطر به كسانى افتاد كه مشغول خنده وتفريح بودند، با اشاره به آنان رو به اصحابش كرد و فرمود:خداى بزرگ ماه مبارك رمضان را ميدان مسابقه قرارداد تا بندگانش دراين ميدان از طريق فرمانبردارى و اطاعت حق، رضوان الهى را به دست آورند و البته در هر مسابقه عده اى برنده مى شوند و پيروز، و عده اى مى بازند و زيان مى برند، و شگفت تر از هر شگفتى آن است كه در روز اعلام نتايج مسابقه، شخصى سرگرم خنده و بازى باشد.
ديدار روز عيد
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود:فرشتگان الهى در صبحگاه روز عيد بر سر كوچه ها مى ايستند و مى گويند: برخيزيد و به ديدار پروردگار كريمى برويد كه نعمتهاى فراوان مى دهد و گناهان بزرگ را مى بخشد.
روز جـائـزه
امام باقر عليه السلام فرمـود:كه پيامبراسلام صلي الله عليه و آله مى فرمـود: اولين روز شوال ـ روز عيد فطر ـ منادى ندا مى دهد: اى مـؤمنان! صبحگاهان براى گرفتن عيدى و جـائزه خـود برويـد. سپس امام باقر عليه السلام رو به جابربن عبداللّه كرد وفرمود: عيدى خداوند مثل عيدى پادشاهان نيست ـ قابل قياس نيستند ـ آنگاه فرمود: روز عيد، روز جائزه گرفتن است.
عيدى خدائى
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود:خداى سبحان بهشت را از ياقوت سرخ بنا نمود و ملاط آن را از طلا و پرده هايش از ديبا ودرختان را از زمرد و ميوه هايش از جواهرات زيبا ساخت، و آن را عيدى اين امّت در عيد فطر قرار داد.
فرم در حال بارگذاری ...