برخی معتقدند کار مداح فقط ذاکری اهل بیت است و نباید کاری با مسائل روز داشته باشد و عده‌ای دیگر می‌گویند مداح نمی‌تواند بدون موضع باشد باید در حدّ خودش روشنگری کند، آیا شما موافق ورود مداح به مسائل سیاسی هستید یا خیر؟

چینی: اصلاً خود امام حسین علیه السلام در مقابل ستمگر قیام کرد و مرام امام حسین علیه السلام همین بود و باید از ایشان پیروی کرد. شاعر می‌گوید: ز من آزادگی را یاد گیرید که من سرحلقه آزادگانم/ منم آن استاد درس عشق‌بازی، که عاشوراست روز امتحانم/ ز قتلم ار دین ماند پای برجا/ چه باک از تیر و شمشیر و سنانم.

امام حسین علیه السلام در روز عاشورا فرمود: «ان لم یکن دینٌ فکونوا احراراً فی دنیاکم» اگر دین ندارید لااقل آزاد مرد باشید، از این رو مداح هم باید آزاد باشد و اگر در جایی اقتضاء می‌کرد حرکتی انجام دهد، نباید کوتاهی کند.

رجبی دوانی: مداح، ذکر اهل بیت علیه السلام را دارد اعم از ذکر مصیبت و ذکر فضائلی که در جشن و سرورهای این بزرگواران باید داشته باشند.

اما امامان علیهم‌السلام به شهادت نرسیدند که ما فقط برای آنها گریه کنیم و اشک بریزیم. آنها امام هستند امام یعنی الگو و اسوه. که آنها مسیر را برای ما مشخص می‌کنند. لذا اگر شرایط مانند دوران امام حسین علیه السلام شد باید قیام کنیم برای انجام تکلیفتان از جانتان بگذرید اسارت عزیزانتان را به جان بخرید تا خداوند از شما خشنود شود یا جایی مانند امام مجتبی علیه السلام باید به خاطر مصالح اسلام، مقابل جبار و جنایتکاری مانند معاویه، به ظاهر یک جاهایی کوتاه آمده و امتیاز بدهید تا بتوانید یک خطر بزرگتری را برطرف کنید اینها همه درس و الگو است.

اگر ما صرفاً بپردازیم به یک ابراز احساسات، عواطف و اشک ریختن به آن صورت، از فلسفه اصلی اقدامات امامانمان غافل شویم در حقیقت بهره کافی را نبرده‌ایم و نفهمیده‌ایم امامت یعنی چه؟! و امام چه جایگاهی دارد این می‌شود مانند قضیه مسیحیان که معتقد بودند عیسی علیه السلام کشته شد تا کفاره گناهان ما باشد. این با روح امامت، سازگار نیست.

بله، لازم نیست، که ما در مجلس امام حسین علیه السلام یک دفعه بیاییم بعضی از مواردی که اکنون اتفاق می‌افتد را شبیه‌سازی کنیم بلکه، مداح باید آگاه به مسائل روز و به فلسفه اقدامات ائمه علیهم‌السلام آگاه باشد و در خلال این صحبت‌ها، خط و سیر مشخصی را برای مستمع خود ترسیم کند و در این صورت است که مخاطب متوجه می‌شود چه کار باید انجام دهد از این حیث نه تنها منعی برای کار مداح نیست بلکه باید او را تشویق کرد و از او خواست که به این کار ادامه دهد. اینکه فقط ما بخواهیم به صورت مصداقی برخی از اسامی را تطبیق دهیم گاهی اوقات ممکن است معنویت مجلس، تحت‌الشعاع قرار بگیرد و نتیجه لازم گرفته نشود.

اگر ما صرفاً به یک ابراز احساسات، عواطف و اشک ریختن بپردازیم، از فلسفه اصلی اقدامات امام غافل می‌شویم و نفهمیده‌ایم امامت یعنی چه؟! مانند قضیه مسیحیان که معتقد بودند عیسی علیه السلام کشته شد تا کفاره گناهان ما باشد

قضیه بسیار ارزشمندی که در مقابله فتنه ۸۸ انجام شد و عزاداران امام حسین علیه السلام متوجه شدند فتنه‌گران در پوشش دروغین آمده‌اند و می‌خواستند ارزش‌ها را از بین ببرند لذا ما می‌بینیم از پای سخنان آن مداح و خطی که او داد همان عزاداران به مقابله با فتنه‌گران پرداختند که این اقدام در همان جهت اقدام امام حسین علیه السلام بود.

نباید هراس داشته باشیم که این جریان سیاسی زیاده‌خواه منحرف که ابزارها و بوق‌هایی در قالب سایت‌ها و روزنامه‌ها را در اختیار دارد و چه در پوشش نماینده‌های مجلس به عزاداری امام حسین علیه السلام اهانت کنند تکلیف را باید انجام داد و از پرخاش مسأله‌دارانی که سوابق سیاهشان برای ما کاملاً محرز است نهراسیم و وظیفه‌مان را انجام دهیم.

* به نظر شما برای بصیرت‌افزایی مخاطبانی که از روی هیجان و شور در مجالس امام حسین علیه السلام شرکت می‌کنند چه کاری می‌توان انجام داد؟

رجبی دوانی: این مسأله تا حدودی نیازمند برنامه‌ریزی و حرکت اصولی است؛ آن مداحی که بنده را در آن مجلس دعوت کرده بود، متوجه شد که مخاطبان غیر از این شور و هیجانی که دارند نیاز دیگری هم برای آنها وجود دارد که قطعاً باید به آن پاسخ داده شود که حال یا بنده شناخت خوبی از مخاطبان نداشتم یا اینکه فضا مناسب این قضیه نبود. دو کار می‌توان انجام داد یا اینکه سخنران‌هایی با بررسی روحیات و روانشناسی نسبت به این گونه مخاطبان دعوت شوند که بتوانند بصیرت‌ها را در قالب سخنان خود ارائه دهند یا اینکه خود مداح در این عرصه دارای تبحر باشد. اکنون که اینها آمده‌اند او (مداح) را می‌خواهند و به خاطر او حضور پیدا کرده‌اند در لابه‌لای سخنان خود با همان زبانی که مستمعان علاقه‌مند هستند، تبیین کند تا بصیرت‌افزایی حاصل شود و این گونه نباشد وقتی فرد از مراسم عزاداری بیرون آمد یک نفس راحت بکشد و بگوید از این مجلس لذت بردم بلکه بگوید دو تا مطلب در این مجلس یاد گرفتم که اگر خدای ناکرده این انقلاب یا خون شهدا در معرض خیانت یا تحت آسیبی قرار گرفت وظیفه دارم از همین مجلس بروم و با خیانت‌ها و آسیب‌ها مقابله کند.

چینی: خود مداح ممکن است فقط هنر مداحی بداند و  نتواند سخنانی را به مستمعان گوشزد کند و مدیر و مسئول هیأت باید مصمم و مُصرّ باشد تا حتماً سخنرانی صاحب نفوذ را دعوت و نکات لازم یادآوری شود.

رجبی دوانی: اگر فرد مداح دریافته باشد که موضوع روز چیست و دشمن روی چه مباحثی دست گذاشته است و آنها را در خلال مداحی عنوان کند، گام خوبی در این زمینه خواهد بود.

* در شبکه‌های اجتماعی، تهاجم دشمن نسبت به ساحت مقدس اهل بیت علیه السلام به ویژه امام حسین علیه السلام با آغاز ماه محرم و صفر افزایش می‌یابد که دشمن تلاش می‌کند به تضعیف باورهای جوانانمان بپردازد، چه کار کنیم تا از این نفوذها در امان بمانیم؟

رجبی دوانی: انقلاب اسلامی ما تمام معادلات دشمن را بر هم زد و آنها نیز به مقابله با انقلاب اسلامی برخاستند و هر کاری کردند نتوانستند از پس ملت ما بربیایند چرا چون این انقلاب، الگویی از حضرت سیدالشهداء علیه السلام است. چه در انقلاب و چه در دفاع مقدس، لذا می‌خواهند اعتقادات و باورهای جوانان ما را گرفته و این الگوی بزرگ از دست برود و آنها بتوانند به اهداف شوم خود دست یابند.

در جامعه امروزی، شبهه‌افکنی زیاد است، بچه‌های مؤمن و هیأتی نباید در فضای مجازی به شبهه‌هایی که به تضعیف باورها و اعتقادات آنها می‌انجامد ورود پیدا کنند اگر چیزی برای آنها سؤال و مسأله است از اهل فن بپرسند

رعایت چند نکته در این خصوص لازم است: اول اینکه فلسفه قیام سیدالشهداء علیه السلام ، فضای فاسد آشفته آن دوران را برای مردم تبیین کنیم. اسلام ظاهراً هست اما اوضاع به کجا رسیده که بعد از 50 سال پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) فرزند همان پیغمبر باید برای احیای دین، قیام کند. چقدر این جامعه تباه شده و به قهقرا رفته است. اگر این مسائل به درستی تبیین شود برای مخاطب جا می‌افتد که این مردم وقتی ولایت را کنار گذاشتند، اسماً مسلمان هستند ولی به مراتب پست‌تر از پدران جاهل خود در دوره شرک و بت‌پرستی شده‌‌اند.

یقین دارم اگر فاجعه کربلا می‌خواست در دوران جاهلیت اتفاق می‌افتد آن بت‌پرستان مشرک هرگز کار را به اینجا نمی‌رساندند که این به ظاهر مسلمانان رساندند. این را تبیین کنیم که اگر ولایت، کنار زده شود همه چیز آنها از بین می‌رود و نمونه‌اش داعش جلاد است. جنایاتی که اینها با مسلمانان انجام دادند اسرائیل و آمریکا با همه خباثت و پستی انسان به این حد نرساندند.

در جامعه امروزی، شبهه‌افکنی زیاد است، بچه‌های مؤمن و هیأتی نباید در فضای مجازی به شبهه‌هایی که به تضعیف باورها و اعتقادات آنها می‌انجامد ورود پیدا کنند اگر چیزی برای آنها سؤال و مسأله است از اهل فن بپرسند و به پاسخ مناسب برسند اما کار دشمن شبهه‌افکنی و تضعیف اعتقادات است.

اگر فرزند ما به دنبال پاسخ شبهه‌ای که دشمن طراحی کرده برود و دوباره دشمن شبهه دیگری طراحی می‌کند که در این حالت، جوان ما در زمین بازی‌اش بازی خواهد کرد و دشمن به دنبال همین مسأله است بهترین چیز، عدم توجه و مراجعه جوانان ما به این عرصه‌ها است و ما باید این موضوع را به جوانانمان تفهیم کنیم و سؤالات به جای جوانانمان با هوشمندی پاسخ داده شود.

* تا چه اندازه مداحان ما می‌توانند به پاسخگویی به سؤالات شبهات نسل جوان در مجالس بپردازند، چرا که در قدیم بودند مداحانی که پای درس علما رشد یافته و از این خصیصه برخوردار بودند؟

چینی: جامعه مداحی ما، به ویژه کسانی که برای جوانان مداحی می‌کنند از اسلوب مداحی سنتی خارج شده‌اند، مداحان سنتی قدیم کارشان یک اسلوب صحیحی داشت. مداحان جدید نه قصیده حفظ می‌کنند از همان ابتدای مجلس یک مطلب کوتاهی می‌خوانند و بعد هم حسین حسین، این روش،‌ معرفت‌افزایی نمی‌کند و اهداف سیدالشهداء را بیان نمی‌کند.

مردم می‌گویند ما بیشتر مداحان سنتی را دوست داریم، مداحان سنتی عموماً نصیحتی و موعظه دارند مقتل را هم رعایت می‌کنند و دقت دارند مقتل‌های موثق را بخوانند. مداح باید از خودش جوشش داشته باشد. قدرت انتخاب شعر داشته باشد و مقتل مطالعه کند به نحوی که وقتی فضلا و افراد تحصیلکرده حضور دارند بتواند آن مجلس را اداره کند، برخی از افرادی که شور می‌گیرند اگر جای دیگری قرار بگیرند چیزی برای گفتن ندارند و یا اشعارشان را تغییر می‌دهند. باید کاری کنند که همیشه همین مسیر را ادامه دهند.

مداح می‌تواند شعر را بپروراند و به مستمع تحویل دهد رسالت ما مداحان این است که در قالب شعر، معرفت‌افزایی کنیم.

امیدوارم تحولی که ایجاد شده و حضرت آقا فرمودند ارتقاء پیدا کرده‌ایم بیشتر شود و مردم به مداحان سنتی روی آورند. مداحان جوان ما باید یک استاد مداحی داشته باشند که هم اصول و فنون و ظرایف مداحی را بگوید هم در کنار یک عالم متقی باشند که از جهات درونی و معنوی او را بسازد. اگر مداح به دنبال این باشد که من فقط بخوانم اخلاصی در کار نباشد و بخواهد خودی نشان دهد، بیان می‌کند که او از جهت درونی خالی است.

مداحان جوان ما باید علاوه بر اینکه یک استاد مداحی داشته باشند که هم اصول و فنون و ظرایف مداحی را بگوید باید در کنار یک عالم متقی باشند که از جهات درونی و معنوی او را بسازد

آن چیزی برای مداح ارزش دارد که اول به لحاظ باطنی پاک باشد، اخلاص داشته و اهل تقوا باشد،‌ اینها را چه کسی به مداح می‌‌آموزد؟ باید به محضر یک روحانی بروند و مداحان قدیم هم به همین منوال بوده‌اند.

اگر امروز ما مداحان قدیمی چیزی داریم از برکت حضور در محضر علما داریم مداحان جوان باید جایی بروند و درس اخلاق بیاموزند، روح پذیرش داشته باشند.

رجبی دوانی: باید یک هماهنگی میان کانون مداحان، بسیج مداحان، مجمع ستایشگران اهل بیت علیه السلام و بنیاد دعبل باشد و آن اسلوب قدیمی‌ها احیا شود. جوان‌هایی را بیاورند بر همان مبانی که اولاً پای مکتب علما پرورش پیدا کنند و سپس با همان روش‌های خالصانه که جواب می‌داد و نتیجه کاملاً بارزی داشت، یک نسل جدیدی پرورش پیدا کند. الان واقعاً سخیف است که بعضی‌ها منتظر می‌مانند آخرین آهنگ‌هایی که بیرون می‌آید چگونه است بر وزن آنها بخواهند برای اهل بیت علیه السلام بخوانند این جسارت به ساحت مقدس اهل بیت علیه السلام است.

سبک قدیمی‌ها تأثیرگذار بود، جا دارد احیا شود. مانند حاج آقای بهتاش که مقید بود حدیثی بخواند و مسأله شرعی بگوید،‌ معرفت می‌افزود و عزاداری هم می‌کرد. این شیوه که شیوه‌ای موفق بود و انقلاب را پیش برد احیا شود. برخی از مداحان اصلاً حدیث بلد نیستند.

چشم و هم‌چشمی که برخی جاها وجود دارد کاری کردند که بعضی از مداحان را مادی بار آورده و این از آفات بزرگ است من برخورد کردم و شنیدم که در بعضی مجالس می‌گویند فلان مداح این قدر پول می‌گیرد یا این قدر به او پول می‌دهند یا فلان جا را رها کرده به خاطر اینکه جای دیگر به او پول بیشتری می‌دهند و اینها همه آسیب‌زا است. مجالس سنتی از این آفات کاملاً به دور بودند و این خیلی ارزشمند بود.