موضوعات: "نهج البلاغه" یا "نامه ها" یا "خطبه ها"

پرهیز از غرور زدگی در نعمت ها

نوشته شده توسطرحیمی 21ام اسفند, 1395

امام علی علیه السلام در نامه 50 کتاب شریف نهج البلاغه به فرماندهان سپاه خود می فرماید:

شايسته است كه والى اگر مالى به دستش افتاد يا به نعمتى مخصوص گرديد ، نسبت به افراد رعيتش دگرگون نشود . بلكه نعمتى كه خدا به او ارزانى مى دارد ، سبب فزونى نزديكى او به بندگان و توجه و مهربانيش به برادرانش گردد . 

 همچنین امام در مورد مسیولیت های نظامیان نسبت به جامعه می فرماید:

بدانيد ، حقى كه شما بر عهده من داريد ، اين است كه چيزى را از شما مخفى ندارم ، جز اسرار جنگ را و كارى را بى  مشورت شما نكنم ، جز اجراى حكم خدا را . و حقى را كه از آن شماست از موعد خود به تأخير نيفكنم و تا به انجامش نرسانم از پاى ننشينم و حق شما را به تساوى دهم . چون چنين كردم ، بر خداست كه نعمت خود بر شما عنايت كند و بر شماست كه از من فرمان ببريد و اگر شما را فرا خواندم درنگ روا نداريد و در انجام دادن كارى ، كه صلاح شما را در آن مى  دانم ، قصور مورزيد و در راه حق خود را به سختيها افكنيد .

امام در این باره ادامه می دهد:

اگر در آنچه می گويم خلاف روا داريد ، هيچكس در نزد من ، خوارتر و بى  ارج تر از آنكه سر بر تافته و به راه كج رفته است ، نخواهد بود . من او را سخت عقوبت خواهم كرد و او را از عقوبت من رهايى نيست . پس اين فرمان را از هر كه بر شما امير است بپذيريد و در آنچه خداوند كارهايتان را بدان به صلاح مى  آورد ، از ايشان فرمان بريد .

باشگاه خبرنگاران

علم و ادب در کلام امیر کلام

نوشته شده توسطرحیمی 15ام اسفند, 1395

امام علی علیه السلام فرمودند:

العِلمُ وَراثَهٌ کَریمَهٌ ، وَ الادابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَهٌ ، وَ الفِکرُ مِرآهٌ صافِیَهٌ؛

علم میراث گرانبهائی است

و ادب لباس فاخر و زینتی است

و فکر آئینه ای است صاف.

(نهج البلاغه)

روش برخورد با مردم

نوشته شده توسطرحیمی 8ام اسفند, 1395
امام علی علیه السلام در نامه 18 کتاب شریف نهج البلاغه در مورد برخورد با مردم به ابن عباس فرماندار بصره می فرماید:

بدان ، كه بصره جايگاه فرود آمدن ابليس است و كشتگاه فتنه ها و آشوبها . پس مردم آنجا را به نيكى كردن خوشدل نماى و گره وحشت از دلهايشان بگشاى . به من خبر رسيده كه با بنى تميم بدخويى و درشتى كرده  اى . از ميان بنى تميم ستاره  اى غروب نكرد ، مگر آنكه در ميان آنها ستاره ديگرى طلوع نمود . در جاهليت و اسلام ، در كينه  جويى ، كس همانند آنها نبوده است . ايشان را با ما پيوند خويشاوندى و قرابت خاص است ، كه اگر آن را مراعات كنيم ، پاداش يابيم و اگر نكنيم ، مرتكب گناه شده  ايم . سپس امام ادامه می دهد:پس اى ابن العباس  خدايت رحمت كناد ، در آنچه از نيكى و بدى بر دست تو جارى مى  شود ، مدارا كن ، كه ما هر دو در آن شريكيم و چنان باش كه گمانم به تو نيكو گردد و انديشه ام درباره تو بد نگردد.

همچنین امام علی علیه السلام در نامه 19 به یکی از فرمانداران خود در مورد بدرفتاری با مردم هشدار می دهد و می فرماید:همانا دهقانان مرکز فرمانداریت،از خشونت و قساوت و تحقیر کردن مردم و سنگدلی تو شکایت کردند.من درباره آن اندیشیدم نه آنان را شایسته نزدیک شدن یافتم،زیرا که مشرک اند و نه سزاوار قساوت و سنگدلی و بدرفتاری هستند؛ زیرا که با ما هم پیمانند؛پس در رفتار با آنان نرمی و درشتی را به هم آویز رفتاری توام با شدت و نرمش داشته باش، اعتدال و میانه روی را در نزدیک کردن یا دورکردن رعایت کن.

باشگاه خبرنگاران
 

 

عبرت گرفتن از دنیا

نوشته شده توسطرحیمی 2ام اسفند, 1395
بازخوانی خطبه 226 نهج البلاغه؛

انسان در این دنیا هرکاری انجام دهد و به هر مرتبه ای از جا و مقام برسد، در نهایت به جایگاه اصلی خود بازمی گردد.

امام علی علیه السلام در بخشی از خطبه 226 کتاب شریف نهج البلاغه در مورد اینکه این جهان پایدار نیست و انسان در نهایت به جهانی دیگر منتقل می شود می فرماید:
ای بندگان خدا،بدانید شما و آنان که در این دنیا زندگی می کنید بر همان راهی می روید که گذشتگان پیمودند.آنان زندگی شان از شما طولانی تر،خانه هایشان آبادتر و آثارشان از شما بیشتر بود که ناگهان صداهایشان خاموش و وزش بادها در سرزمینشان ساکت و اجسادشان پوسیده و سرزمینشان خالی و آثارشان ناپدید شد.
 
امام ادامه می دهد:قصرهای بلند و محکم و بساط عیش و بالش های نرم را به سنگ ها و آجرها و قبرهای به هم چسبیده تبدیل کردند.گورهایی که بنای آن بر خرابی و با خاک ساخته شده است. گورها به هم نزدیک،اما ساکنان آنها از هم دور و غریب اند.در وادی وحشتناک به ظاهر آرام،اما گرفتار اند.نه در جایی که وطن گرفتند انس می گیرند و نه با همسایگان ارتباطی دارند در صورتی که با یکدیگر نزدیک و در کنار هم جای دارند.
 
همچنین امام در ادامه می فرماید:
چگونه یکدیگر را دیدار کنند در حالی که فرسودگی آنها را در هم کوبیده و سنگ و خاک آنان را در کام خود فرو برده است؟ شما هم راهی را خواهید رفت که آنان رفته اند و در گرو خانه هایی قرار خواهید گرفت که آنها قرار دارند و گورها شما را به امانت خواهد پذیرفت.پس چگونه خواهید بود که عمر شما به سر آید؟ و مردگان از قبرها برخیزند.
 
باشگاه خبرنگاران

نارفیقی به نام دنیا

نوشته شده توسطرحیمی 17ام بهمن, 1395
امام علی  علیه السلام می‌فرماید:
ای بندگان خدا،هم اکنون عمل کنید که زبان‌ها آزاد و بدن‌ها سالم و اعضا و جوارح آماده‌اند و راه بازگشت فراهم و فرصت زیاد است.
 
امام علی (علیه السلام) در بخشی از خطبه 196 کتاب شریف نهج البلاغه در مورد دل نبستن به دنیا می فرماید:
خداوند هنگامی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را مبعوث کرد که نه نشانه ای از دین الهی برپا و نه چراغ هدایتی روشن و نه راه حقی آشکار بود.ای بندگان خدا شما را به ترس الهی سفارش می کنم و از دنیا پرستی می ترسانم.زیرا خانه دنیا ناپایدار و جایگاه سختی و مشکلات است.
 
سپس امام در ادامه می فرماید:
ساکنان دنیا در حال کوچ کردن و اقامت گزیدگانش به جدایی محکوم اند.مردم را چونان کشتی طوفان زده در دل دریاها می لرزاند برخی از آنان در دل آب مرده و برخی دیگر روی امواج،جان سالم به دربرده  اند و بادها با وزیدن،آنها را به این سو و آن سو می کشاند و هرجا که خواهد می برد.پس آن را که در آب می میرد نمی توان گرفت و آن که رها شده نیز سوی مرگ می رود.
 
همچنین امام در انتهای این بخش همچون پدری دلسوز، توصیه هایی به امت اسلامی دارد و می فرماید:ای بندگان خدا هم اکنون عمل کنید که زبان ها آزاد و بدن ها سالم و اعضا و جوارح آماده اند و راه بازگشت فراهم و فرصت زیاد است.پیش از آنکه وقت از دست برود و مرگ فرا رسد پس فرا رسیدن مرگ را حتمی  بشمارید و در انتظار آمدنش باشید.

منافقان را بهتر بشناسیم

نوشته شده توسطرحیمی 11ام بهمن, 1395
بازخوانی خطبه 194 نهج البلاغه؛

امام علی علیه السلام با کلامی شیوا و ستودنی به وصف انسان هایی می پردازد که ظاهرشان با باطن آنها تفاوت دارد.

امام علی علیه السلام در خطبه 194 کتاب شریف نهج البلاغه در وصف منافقان می فرماید:ای بندگان،شما را به ترس از خدا سفارش می کنم و شما را از منافقان می ترسانم، زیرا آنها گمراه و گمراه کننده اند.خطاکار و خطاکاری تشویق کننده اند.به رنگ های گوناگون ظاهر می شوند.از ترفندهای گوناگون استفاده می کنند و برای شکستن شما از هر پناهگاهی استفاده می کنند و در هر کمینگاهی به شکار شما می نشینند و از بیراهه ها حرکت می کنند.
 
امام در ادامه می فرماید:
وصفشان دارو و گفتارشان درمان اما کردارشان دردی است بی درمان.بر رفاه و آسایش مردم حسد می ورزند و بر بلا و گرفتاری مردم می افزایند و امید واران را ناامید می کنند.
 
آنها در هر راهی کشته ای و در هر دلی راهی و بر هر اندوهی  اشکها می ریزند. مدح و ستایش را به یکدیگر قرض می دهند و انتظار پاداش می کشند.اگر چیزی را بخواهند اصرار می ورزند و اگر ملامت شوند، پرده دری می کنند و اگر داوری کنند اسراف می ورزند.
 
سپس امام در تکمیل اوصاف منافقان می فرماید:آنها برابر هر حق باطلی و برابر هر دلیلی شبهه ای و برای هر زنده ای قاتلی و برای هر دری کلیدی و برای ار شبی چراغی تهیه کرده اند.
 
سپس امام در انتهای این خطبه می فرماید:با اظهار یاس می خواهند به مطامع خود برسند و بازارشان را گرم کنند و کالای خود را بفروشند.سخن می گویند اما به اشتباه و تردید می اندازند.وصف می کنند اما فریب می دهند.در آعاز راه را آسان و سپس در تنگناها به بن بست می کشانند.آنها یاوران شیطان و زبانه های آتش جهنم هستند.
 

درمان غفلت زدگی ها از نگاه امام علی علیه السلام چیست؟

نوشته شده توسطرحیمی 21ام دی, 1395

بازخوانی خطبه 153 نهج البلاغه؛

 وقتی امام علی علیه السلام در سال 36 هجری قمری مردم را برای نبرد با غافلان در جنگ جمل آمده می کرد، این خطبه را ایراد فرمود.

امام علی علیه السلام در بخشی از خطبه 153 کتاب شریف نهج البلاغه زمانی که مردم را برای نبرد با کسانی که از راه اسلام غافل شده بودند و جنگ جمل را پی ریزی کردند می فرماید:

هرکس باید از کار خود بهره گیرد و انسان بینا کسی است که به درستی شنید و اندیشه کرد؛پس به درستی نگریست و آگاه شد و از عبرت های پند گرفت.سپس راه روشنی را پیمود و از افتادن در پرتگاه ها و گم شدن در کوره راه ها دوری کرد و کوشید تا عدالت را پاس دارد و برای گمراهان جای اعتراض باقی نگذارد که در حق سختگیری کند یا در سخن حق تحریف روا دارد یا در گفتن سخن راست بترسد.

سپس امام در در گفتاری هشدارگونه می فرماید:پس بهوش باش ای شنونده و از خواب غفلت بیدار شو و از شتاب خود کم کن و در آنچه از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله بر تو رسیده است،اندیشه کن که ناچار به انجام آن می باشی و راه فراری وجود ندارد.با کسی که رهنمود های پیامبر صلی الله علیه و آله را به کار نمی بندد و به جانب دیگری تمایل دارد،مخالفت کن و او را با آنچه برای خود پسندیده رها کن.فخر فروشی را واگذار و از مرکب تکبر فرود آی.

سپس امام علی علیه السلام در ادامه می فرماید:به یاد قبر باش که گذرگاه تو به سوی عالم آخرت است.همانگونه که به دیگران پاداش دادی به تو پاداش می دهند  و آنگونه که کاشتی درو خواهی کرد.آنچه امروز پیش می فرستی،فردا برآن وارد می شوی.پس برای خود در سرای آخرت جایی آماده کن و چیزی پیش فرست ای شنونده هشدار هشدار ای غفلت زده بکوش بکوش. هیچ کس جز خدای آگاه تو را با خبر نمی سازد.

باشگاه خبرنگاران

علت پنهان بودن اسرار پس از مرگ چیست؟

نوشته شده توسطرحیمی 24ام آذر, 1395

بازخوانی خطبه بیستم نهج البلاغه:

امام علی علیه السلام : قیامت پیش روی شما و مرگ در پشت سر، شما را می راند.سبکبار شوید تا برسید.همانا آنان که رفتند در انتظار رسیدن شما هستند.

امیرمومنان حضرت علی علیه السلام در خطبه بیستم کتاب نهج البلاغه در مورد علت پنهان بودن اسرار پس مرگ می فرماید:

آنچه را مردگان دیدند، اگر شما می دیدید ناشکیبا بودید و می ترسیدید؛ و می شنیدید و فرمان می بردید.ولی آنچه آنها مشاهده کردند بر شما پوشیده است و نزدیک است که پرده ها فروافتد.

امام علی علیه السلام در ادامه این خطبه پرمغز مطالب عبرت آموز دیگری را بیان می کند و می فرماید: در دنیا حقیقت را به انسان نشان داده اند،اگر به درستی بنگرید؛ و به ندای حق گوش فرا دهید، در همین دنیا نیز مطالب عبرت آموز اندرز دهنده را همه انسانها خواهند دید .

امام علیه السلام همچنین در مورد عاقبت انسان و راه رسیدن به رستگاری می فرماید: قیامت پیش روی شما و مرگ در پشت سر، شما را می راند.سبک بار شوید تا برسید.همانا آنان که رفتند در انتظار شما هستند.

در مورد جمله «سبکبار شوید تا برسید»که کلام نورانی امیرالمومنین علی علیه السلام باید گفت که کلامی کوتاهتر و پر محتوا تر از آن در نهج البلاغه دیده نشده است.این جمله بسیار پرمعنی و حکمت آموز است که تشنگی را با آب حکمت از بین می برد.

باشگاه خبرنگاران

ریسمان محکم خدا

نوشته شده توسطرحیمی 24ام شهریور, 1395


حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام :

إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يعِظْ أَحَداً بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ فَإِنَّهُ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِينُ وَ سَبَبُهُ الْأَمِينُ وَ فِيهِ رَبِيعُ الْقَلْبِ وَ ينَابِيعُ الْعِلْمِ

خداوند سبحان کسی را به چیزی مثل این قرآن موعظه نکرده است، که قرآن ریسمان محکم خدا، و وسیلة ایمنی بخش است؛ و در آن بهار دل، و چشمه های دانش است.

نهج‏ البلاغة، خطبه176، ص254

ضرورت مدیریت زبان از دیدگاه نهج البلاغه

نوشته شده توسطرحیمی 21ام شهریور, 1395
نهج البلاغه

انسان حتی تمام مطالبی که به آنها علم و یقین دارد را نیز نباید به زبان آورد، اگر چه راست و واقعی هستند ولی هر راستی را نباید به زبان آورد، زیرا چه بسا به زبان آوردن آنها ایجاد فتنه کرده و باعث اختلاف و دعوا و درگیری میان افراد خانواده، جامعه، دوستان و آشنایان و … شود.و گذشته از این ازتمام  آنچه به زبان می آوریم بازخواست خواهیم شد.

 (لا تقل ما لا تعلم، بل لا تقل کل ما تعلم، فان الله فرض علی جوارحک کُلّها فرائضَ یَحتَجُّ بها علیک یوم القیامة)1. آنچه نمی دانی مگو، بلکه همه ی آنچه را که می دانی نیز مگو، زیرا خداوند بزرگ بر اعضاء بدنت چیزهایی را واجب کرده که از آنها در روز قیامت بر تو حجت می آورد.

 شرح گفتار

خداوند بی همتا در کلام نورانی خود، نعمت بیان و سخن گفتن را به عنوان یکی از بزرگترین نعم الهی مطرح نموده و آن را به نحو شایانی مورد ستایش قرار می دهد. و به زیبایی در این باره می فرماید: (الرحمن عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنسَانَ عَلَّمَهُ الْبَیَانَ )2؛ خداوند رحمان قرآن را یاد داد. انسان را آفریده به او بیان و گفتن را آموخت.

این تعریف و تمجید از ناحیه ی حضرت حق، بدین جهت است که با نعمت ارزشمند بیان است که آدمی می تواند بسیاری از معارف و حقایق دینی و دستورات الهی را دریافت و به دیگران منتقل سازد، تا همگان از دریای خروشان معارف الهی بهره مند گشته و با به کار بستن آنها، به سعادت ابدی دست یابند.

با وجود اینکه نعمت ارزشمند بیان، از مهمترین و کارآمدترین نعم الهی است اما باید توجه داشت که این نمت گرانسنگ، می تواند بسیار خطرناک و گمراه کننده هم باشد، به گونه ای که سرنوشت آدمی را تاریک و ظلمانی و او را در پیشگاه الهی شرمسار و روسیه نماید.

امیر بیان علی بن ابی طالب (علیه السلام) در سخن حکیمانه ای که در آغاز این نوشتار آورده ایم ما را به سکوت و فرو بستن زبان دعوت نموده است و در این باره به زیبایی می فرماید: (آنچه نمی دانی، مگو، بلکه همه ی آنچه را که می دانی نیز مگو…)

این سخن زیبا از امیر متقیان (علیه السلام)، بیانگر این مطلب است که انسان باید زبان خود را مدیریت نموده و از سخنان اضافی و بیهوده پرهیز نماید،به این صورت که تمام آنچه را که در صندوقچه ذهن خود قرار داده به زبان نیاورد زیرا نسبت به بسیاری از آنها یقین و اطمینان ندارد و لذا به زبان آوردن آنها به هیچ وجه برای او جایز نیست و درگامی فراتر باید گفت که: انسان حتی تمام مطالبی که به آنها علم و یقین دارد را نیز نباید به زبان آورد، اگر چه راست و واقعی هستند ولی هر راستی را نباید به زبان آورد، زیرا چه بسا به زبان آوردن آنها ایجاد فتنه کرده و باعث اختلاف و دعوا و درگیری میان افراد خانواده، جامعه، دوستان و آشنایان و … شود.

ادامه »