امام صادق علیه السلام در سالهای آخر عمر خود شدیداً لاغر وضعیف شده بود و به تعبیریکی از افرادی که امام را درآن روزگار دیده بود از اوچیزی نمانده بود جز سرش، کنایه ازاینکه بدن کاملاً فرسوده ونحیف شده بود. سراسرزندگیش به دشواری وسختی ورنج آفرینی گذشته بود. ودرسالهای آخر عمربر میزان محدودیت و احضار و تهدید او اضافه می شد که این خود بر خستگی ورنجش می افزود.

روزی منصور به وزیر دربارش « ربیع » گفت همین اکنون جعفربن محمد (امام صادق( علیه السلام)) رادراینجا حاضر کن .

ربیع فرمان منصور را اجرا کرد حضرت صادق( علیه السلام) را احضار نمود، منصور باکمال خشم و تندی به آنحضرت رو کرد وگفت:

« خدا مرا بکشد اگر تو را نکشم آیا درمورد سلطنت من اشکال تراشی می کنی ؟»

امام: آنکس که چنین خبری به تو داده دروغگو است …

ربیع میگوید: امام صادق( علیه السلام) رادیدم هنگام ورود لبهایش حرکت می کند، وقتی که کنارمنصور نشست، لبهایش حرکت می کرد ولحظه به لحظه ازخشم منصور کمتر می شد .

وقتی که امام صادق( علیه السلام) ازنزد منصور رفت، پشت سرامام رفتم وبه اوعرض کردم:

وقتی که شما وارد برمنصور شدید منصور نسبت به شما بسیار خشمگین بود ولی وقتی که نزد او آمدی و لبهای تو حرکت کرد خشم او کم شد شما لبهایتان را به چه چیز حرکت می دادی ؟

امام صادق( علیه السلام) فرمود : لبهایم رابه دعای جدم امام حسین ( علیه السلام) حرکت می دادم وآن دعا این است :

یا عُدَّتی عِندَ شِدَّتی وَیا غَوثِی عِندَ کُربَتی اَحرِسنِی بِعَینِکَ الَّتی لا تَنامُ وَاکَنِفنِی بِِرُکنِکَ الذَّی لایُرام

« ای نیرو بخش من هنگام دشواریهایم وای پناه من هنگام اندوهم به چشمت که نخوابد مرا حفظ کن ومرا درسایه رکن استوار وخلل ناپذیرت قراربده »

ادامه »

امام صادق علیه السلام در روایتی را ه شناخت طولانی بودن و کوتاه شدن بلا را بیان فرمودند.

 عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَلْ تَعْرِفُونَ طُولَ الْبَلَاءِ مِنْ قِصَرِهِ قُلْنَا لَا، قَالَ إِذَا أُلْهِمَ أَحَدُكُمُ الدُّعَاءَ عِنْدَ الْبَلَاءِ فَاعْلَمُوا أَنَّ الْبَلَاءَ قَصِيرٌ.

هشام بن سالم از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود:

آیا می دانید بلا چه هنگام طولانی و چه هنگام کوتاه می شود؟

گفتیم نه.

فرمود:

هرگاه هنگام بلا به شما الهام شد که دعا کنید، بدانید که دوره بلا کوتاه است.

 کافی، ج2، ص471

امام صادق علیه‏‌السلام فرمودند:

ذِکرُ المَوتِ یُمیتُ الشَّهَواتِ فی النَّفسِ، و یَقلَعُ مَنابِتَ الغَفلَةِ، و یُقَوّی القلبَ بمَواعِدِ اللّه، و یُرِقُّ الطَّبعَ، و یَکسِرُ أعلامَ الهَوی و یُطفِئُ نارَ الحِرصِ، و یُحَقِّرُ الدُّنیا.

یاد مرگ ، خواهش‏های نفس را می‌‏میراند و رویشگاه‏های غفلت را ریشه ‏کن می‏کند و دل را با وعده‏‌های خدا نیرو می‌‏بخشد و طبع را نازک می‌‏سازد و پرچم‏های هوس را درهم می‏‌شکند و آتش حرص را خاموش می‏سازد و دنیا را در نظر کوچک می‏کند.

  “بحار الأنوار : 6 / 133 /32

امام صادق علیه السلام:

روزه، تنها دست كشيدن از طعام و آشاميدن نيست و براى آن شرطى است كه تنها با رعايت آن، روزه کامل می‏ گردد و آن شرط، سکوتی است که از تفکر درونی نشأت گرفته باشد.

هنگامى كه روزه گرفتید، زبان خود را از دروغ نگه داريد و ديدگانتان را از ناروا فرو پوشيد، با يكديگر نزاع مكنيد و بر هم حسد مبريد و غيبت يكديگر را نكنيد و با هم بحث ‏و جدل نکنید و با یکدیگر به اختلاف نپردازید و نسبت به هم خشمگين نشويد و دشنام و ناسزا مگویيد و القاب زشت بر يكديگر مگذاريد و با هم دشمنى و جنگ مكنيد و بر يكديگر ستم نورزيد و بی ‏خردى مكنيد.

از ياد خدا و نماز غفلت مكنيد و چنان باشيد كه گویى قيامت و آخرت را در منظر خود و مرگ را در پيش روى داريد و چشم به راه تحقق وعده‏ هاى الهى باشيد و براى لقاء خداوند توشه برگيريد.

و باید در روزه ‏ات ولایت خداوند را داشته باشی و بوسیله خاموشیِ برخواسته از تفکر دورنی، در همه جهات از هر آنچه که خداوند از آن نهی نموده است در آشکار و نهان خاشع باشی. پس چون اين اعمال را به طور کامل انجام دهی حقيقت روزه را براى خداوند بجا آورده‏ای اما اگر از اين اعمال كه برايت بيان داشتم بكاهى، به همان مقدار از فضل و ثواب روزه‏ ات كاسته خواهد شد.

به راستى روزه، تنها دست كشيدن از طعام و آشاميدنى نيست بلكه خداوند آن را مانعى در برابر رفتار و گفتارى كه روزه را باطل می ‏كند قرار داده است. چه اندک هستند روزه‏ داران و چه بسيارند کسانی که فقط گرسنگی می‏کشند.

شیخ حر عاملی، وسائل ‏الشيعة ، جلد 10 ، صفحه 166

 امام صادق علیه السلام، سه ویژگی مشروب خواران، هنگام مرگ، حشر و رفتن به سوی دوزخ را بیان فرمودند.

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ:

إِنَّ أَهْلَ الرِّيِّ فِي الدُّنْيَا مِنَ الْمُسْكِرِ يَمُوتُونَ عِطَاشاً وَ يُحْشَرُونَ عِطَاشاً وَ يَدْخُلُونَ النَّارَ عِطَاشاً.

‏امام صادق عليه السلام فرمود:

آنان كه در دنيا از مُسكِرات (شراب) سيراب شوند، تشنه كام مى ميرند و تشنه كام محشور مى شوند و تشنه كام به دوزخ مى روند.

الكافي، ج‏6، ص: 400

منابع:
مشکاه الانوار، ص308
الخصال، ج1، ص81
احادیث الطلاب، ح2920
اصول کافی، ج3، ص215
امالی صدوق، ص358
وسائل الشیعه، ج15، ص283و294
بحارالانوار، ج69، ص370
بحارالانوار، ج75، ص26و33