چهار سوره در قرآن وجود دارند که به آن ها « سُوَر عزائم » گفته می شود و دارای احکامی هستند .

چهار سوره سجده دار 

الف)سوره سجده ( الم ، تنزیل الکتاب لاریب فیه … سوره 32)

ب)سوره فصلت ( حم تنزیل من الرحمن الرحیم … سوره 41)

ج)سوره نجم (والنجم اذا هوی … سوره 53)

د)سوره علق ( اقرأ باسم ربک الذی خلق … سوره 96)

احکام این چهار سوره  

*در حرمت تلاوت این سوره ها برای جنب و حائض و نُفسا، اجمالا بحثی بین فقها نیست؛ ولی  دو نظریه در این جا مطرح است:

الف) برخی از فقها، خواندن تمام این سوره ها را برای جنب و حائض و نفسا حرام می دانند؛ حتی بسم الله الرحمن الرحیم این سوره ها را.

ب) برخی دیگر از مراجع تقلید، فقط خواندن خود آیه سجده را حرام می دانند نه همه سوره عزیمت را. 1

پس لازم است در این زمینه رعایت احتیاط شده و هیچ قسمت (حتی بسم الله الرحمن الرحیم) این سوره ها خوانده نشود، یا این که هر مکلفی در این زمینه به رساله مرجع تقلید خود، مراجعه نماید.

تذکر : طبق نظریه اول، چنانچه یک آیه از این سوره ها در لابلای دعا باشد آن قسمت از دعا نیز نباید خوانده شود؛ مثل آیه أَ فَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا يَسْتَوُونَ‏ ؛2  که بخشی از سوره سجده است و در دعای کمیل ذکر شده. 

*خواندن سوره های عزیمت، در نماز واجب، جایز نیست حتی اگر نماز گزار عمدا یکی از این سوره ها را بخواند به صِرف شروع، نماز باطل است.

*اگر آیه سجده، خوانده یا شنیده شود، سجده واجب فوری است؛ بدین معنی که در اولین فرصت باید سجده کرد. پس اگر آیه سجده هم خوانده و هم شنیده شود، دو سجده واجب می گردد.

*در سجده تلاوت، وضو، طهارت لباس و بدن، رو به قبله بودن و ذکر لازم نیست؛ بلکه همین قدر که انسان، اعضاء هفتگانه سجده را بر زمین بگذارد کافی است. تذکر لازم این که واجب است پیشانی را بر چیزی قرار دهد که سجده بر آن صحیح است.3

1- توضیح المسائل محشی ، ج1 ، ص 212

 2 - سجده / 18

 3- توضیح المسئل محشی ، ج1 ، ص 545

 تهیه وتدوین حجت الاسلام والمسلمین سید جعفر ربانی

خبرگزاری «حوزه»