تلقین عظمت خدا

مهمترین مانع برای برقراری ارتباط یک عبد با مولایش، تصور اشتباهی است که عبد از خود، آنهم نسبت به مولا دارد.

مرکز این تصور اشتباه خود بزرگ بینی عبد است.

ما معمولا آنچنان که باید خود را در برابر خدا کوچک و حقیر احساس نمیکنیم. تا وقتی عبد خود را بزرگ بداند، و به کوچک بودن خود در برابر مولا نرسیده باشد و عظمت مولایش را درک نکرده باشد، تمام تلاش‌هایش برای ارتباط با مولا بی‌ثمر خواهد بود و هیچ ارتباط موثری شکل نمی‌گیرد.

نه محبتی رد و بدل می‌شود، نه دعایی بالا می‌رود و نه دریافتی صورت می‌گیرد.

کارکرد ساده اما بسیار مهم نماز رفع همین مانع است.

حضرت زهرا^{سلام الله علیها} فرمود:

«خدا نماز را واجب کرد تا کبر و خودبزرگ‌بینی را از انسان جدا کند؛

فَرَضَ اللّهُ الصَّلاةَ تَنزِیها مِن الکِبرِ»^{(من لا یحضره الفقیه/حدیث4940)}

احکام واجب نماز به گونه‌ای طراحی شده است که با تکرار چندبارۀ آن در هر روز و تمام روزهای سال، دو مفهوم کلیدی، یعنی بزرگی و عظمت خدا و حقارت انسان در برابر خدا را به انسان القاء می‌کند.

اینکه انسان در تعیین نوع حرکات و ادبی که در نماز باید رعایت کند تماماً از دستورات خدا تبعیت کند و خودش تعیین کننده نیست موجب می‌شود تواضع و افتادگیش بیشتر شود. اگر انسان خودش تعیین می‌کرد در برابر خدا چگونه اظهار ادب کند، کبر و بزرگیش تا حد زیادی حفظ می‌شد. اما وقتی تمام مختصات این اظهار ادب کردن توسط خود خدا تعیین شود، عملیات تلقین عظمت خدا و حقارت بنده در برابر مولا بهتر صورت می‌گیرد.

وقتی انسان بداند نماز چه اثری می‌خواهد بر او بگذارد و با چه سازوکاری می‌خواهد این اثر را بگذارد، فلسفۀ احکام به ظاهر سخت‌گیرانۀ نماز و تاکیدهای ویژه‌ای مانند نماز اول وقت را متوجه می‌شود و با همت و انگیزۀ بهتر و پایدارتری آنها را رعایت می‌کند و سختی‌هایش هم برایش شیرین خواهد شد.

هرچقدر عظمت خدا درجان‌های ما بیشتر رسوخ کند، آثار و برکات فراوانی به دنبال دارد به عنوان یک نمونۀ مهم امیرالمؤمنین ^{علیه السلام} دربارۀ متقین می‌فرماید:

«آفریدگار در جان‌هایشان عظمت یافت، و از این رو هر چه جز اوست در چشم هایشان خرد و حقیر شد؛

عَظُمَ الْخَالِقُ فِی أَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِی أَعْیُنِهِم‏»

نمونۀ دیگر آثار مهم و کلیدی درک عظمت خداوند متعال، کسب محبت و عشق به خدا است. تا وقتی اهل ادب نشویم اهل محبت نخواهیم شد، و امکان ندارد بهره‌ای از عشق به خدا ببریم.

_{منبع: بیان معنوی}