خداوند آنچه را اراده کند انجام می دهد (بقره/۲۵۳؛ آل‌عمران/۴۰؛ ابراهیم/۲۷؛ حج/۱۴،۱۸؛ بروج/۱۶).

او چون ارادۀ کاری کند، تنها می گوید باش، پس موجود می‌شود (بقره/۱۱۷؛ آل‌عمران/۴۷؛ مریم/۳۵؛ نحل/۴۰؛ یس/۸۲؛ غافر/۶۸).

هر چه را بخواهد می‌آفریند (آل‌عمران/۴۷؛ روم/۵۴؛ نور/۴۵)،

برمی‌گزیند (قصص/۶۸)

و در آفرینش می‌افزاید (فاطر/۱).

آنچه را بخواهد محو یا اثبات می‌کند (رعد/۳۹).

در هر چه بخواهد انجام دهد، دقیق و سنجیده‌کار است (یوسف/۱۰۰).

او هرگاه بخواهد بر گردآوردن جنبندگان میان زمین و آسمان توانا است (شوری/۲۹).

هر گاه بخواهد باد را از وزیدن بازمی‌دارد (شوری/۳۳).

او هرگونه بخواهد ابر را در آسمان می‌گستراند و باران را به هر کس از بندگانش که بخواهد می‌رساند (روم/۴۸).

اگر می‌خواست سایه را ساکن قرار می‌داد (فرقان/۴۵).

خداوند، آسمان و زمین و آنچه میان آنهاست را به بازی نیافریده است. او اگر سرگرمی می‌خواست آن را از نزد خود می‌گرفت (انبیاء/۱۶-۱۷).

خداوند هرگونه که بخواهد انسان را در رحم‌ها شکل می‌بخشد (آل‌عمران/۶)

و به هر صورتی که بخواهد ترکیب می‌کند (انفطار/۸).

او آنچه را اراده کند تا مدتی معین در رحم‌ها قرار می دهد (حج/۵).

به هر که بخواهد دختر و به هر که بخواهد پسر می دهد یا اگر بخواهد هم پسر و هم دختر می‌دهد و هر کس را بخواهد نازا می‌گرداند (شوری/۴۹-۵۰).

اگر خداوند می‌خواست برای خود فرزندی بگیرد قطعاً آنچه را می‌خواست از میان آنچه آفریده است برمی‌گزید (زمر/۴).
خداوند هر چه بخواهد حکم می‌کند (مائده/۱).

او می‌خواهد احکام شرع را برای شما روشن بیان کند (نساء/۲۶)

و ‏می‌خواهد بر شما آسان گیرد (نساء/۲۸).

اگر می‌خواست شما را به دشواری می‌انداخت (بقره/۲۲۰).

او نمی‌خواهد ‏برای شما دشواری قرار دهد لیکن می‌خواهد شما را پاک گرداند و نعمت خود را بر شما تمام کند (مائده/۶).

خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برای شما دشواری نمی‌خواهد (بقره/۱۸۵).

خداوند ‏می‌خواهد حق را با کلمات خویش استوار گرداند (انفال/۷).‏

اگر پروردگار می‌خواست مردم را امّتی یگانه قرار می‌داد (نحل/۹۳؛ مائده/۴۸؛ هود/۱۱۸؛ شوری/۸).

او اگر می‌خواست همۀ مردم را هدایت می‌کرد (انعام ۱۴۹؛ نحل/۹؛ رعد/۳۱).

اگر می‌خواست حتماً به هر کسی هدایتش را ‏می‌داد (سجده/۱۳)

و همۀ کسانی که روی زمین هستند ایمان می‌آوردند (یونس/۹۹).

او هر که را بخواهد با نور ‏خود (نور/۳۵؛ شوری/۵۲)

هدایت می‌کند (‏فاطر/۸؛ ابراهیم/۴؛ مدّثر/۳۱؛ قصص/۵۶؛ بقره/۲۷۲؛ حج/۱۶؛ نحل/۹۳).

هر کس را خدا بخواهد هدایت کند سینۀ ‏او را برای پذیرش اسلام می‌گشاید (انعام/۱۲۵).

او هر که را بخواهد در راه راست قرار می‌دهد (انعام/۳۹)

و به آن ‏راه هدایت می‌کند (بقره/۱۴۲،۲۱۳؛ انعام/۸۸؛ یونس/۲۵؛ نور/۴۶؛ زمر/۲۳).

او هر که را بخواهد شنوا می‌گرداند (فاطر/۲۲).

جنیان گفتند: ما در آسمان در جایگاه‌هایی برای نشستن، می‌نشستیم. اما اکنون هر کس بخواهد گوش فرادارد، شهابی را در کمین خود می‌یابد و ما نمی‌دانیم که آیا برای کسانی که در زمین هستند بدی خواسته شده یا پروردگار آنها برایشان هدایت خواسته است (جن/۹-۱۰).

او هر که را بخواهد پاک می‌گرداند (نساء/۴۹؛ ‏نور/۲۱). او هر که را بخواهد گمراه می‌کند (اعراف/۸۹؛ ابراهیم/۴؛ رعد/۲۷؛ انعام/۳۹) ‏

و سینۀ او را سخت تنگ می‌گرداند (انعام/۱۲۵).

اگر پروردگار می‌خواست بعضی از شیاطین جن و انس به بعضی دیگر، سخنان آراسته برای فریب القا نمی‌کردند (انعام/۱۱۲).

خداوند توبۀ هر کس را بخواهد می‌پذیرد (توبه/۱۵،۲۷).

او می‌خواهد توبۀ شما را بپذیرد (نساء/۲۷).

خداوند اگر می‌خواست در هر شهری بیم‌دهنده‌ای برمی‌انگیخت (فرقان/۵۱).

او از فرستادگان خود، هر که را بخواهد برمی‌گزیند (آل‌عمران/۱۷۹)

و هر که را بخواهد [به نعمت نبوت] منت می‌گذارد (ابراهیم/۱۱).

فرشتگان و روح را به فرمان خود بر هر کس از بندگانش که بخواهد فرو می‌فرستد (نحل/۲؛ غافر/۱۵).

فرستادگان به فرمان خدا آنچه را خداوند می‌خواهد به بشر وحی می‌کنند (شوری/۵۱).

خداوند پیامبران را بر هر کس که بخواهد چیره می‌گرداند (حشر/۶).

اگر خدا می‌خواست کسانی که پس از پیامبران بودند بعد از آن‌که برهان‌های روشن بر آنها آمد با هم جنگ نمی‌کردند ولی آنها اختلاف ورزیدند. پس از آنها برخی ایمان آوردند و برخی کافر شدند اگر خدا می‌خواست با یکدیگر جنگ نمی‌کردند ولی خداوند آنچه را می‌خواهد، انجام می‌دهد (بقره/۲۵۳).

از قرآن پند نگیرند مگر آن‌که خدا بخواهد (مدّثر/۵۶).

اگر خدای رحمان بخواهد به کسی صدمه‌ای برساند نه شفاعت خدایان دیگر به حال او سود می‌دهد و نه می‌توانند او را برهانند (یس/۲۳).

شفاعت برای هر کس که خدا بخواهد سود می‌بخشد (نجم/۲۶).

خداوند سرنوشت قومی را تغییر نمی‌دهد مگر این‌که آنها وضع خود را تغییر دهند. اگر خداوند برای قومی آسیبی بخواهد هیچ برگشتی برای آن نیست (رعد/۱۱).

خداوند هیچ ستمی بر جهانیان نمی‌خواهد (آل‌عمران/۱۰۸).

چون خداوند بخواهد شهری را هلاک کند، خوشگذرانان آن را فرمان می‌دهد تا در آن به انحراف بپردازند پس سزاوار عذاب می‌گردند آنگاه آن را یکسره نابود می‌گرداند (اسراء/۱۶).

خداوند هر که را بخواهد به وسیلۀ صاعقه (رعد/۱۳)

و تگرگ آسیب می‌رساند و آن را از هر که بخواهد دور می‌کند‌ (نور/۴۳).

او اگر بخواهد آنها را غرق می‌کند. هیچ فریادرسی ندارند و رهایی نمی‌یابند (یس/۴۳).

او اگر بخواهد آنچه را کشت می‌کنید، خشک و خرد می‌کند (واقعه/۶۵)

و اگر بخواهد آبی را که می‌نوشید تلخ می‌کند (واقعه/۷۰).

او هر کس را بخواهد به رحمت خود می‌رساند و داخل می‌کند (انسان/۳۱؛ فتح/۲۵؛ شوری/۸؛ یوسف/۵۶)

و رحمت خود را به هر کس بخواهد اختصاص می‌دهد (بقره/۱۰۵؛ آل‌عمران/۷۴).

خداوند به هر که بخواهد فضل (بقره/۹۰؛ آل‌عمران/۷۳؛ مائده/۵۴؛ یونس/۱۰۷؛ حدید/۲۹،۲۱؛ جمعه/۴)،

رفعت (اعراف/۱۷۶)

و حکمت می‌دهد (بقره/۲۶۹).

مردم به چیزی از علم خداوند، جز به آنچه او بخواهد احاطه نمی‌یابند (بقره/۲۵۵).

او درجات هر کس را بخواهد بالا می‌برد (انعام/۸۳؛ یوسف/۷۶).

هر که را بخواهد برای تقرب به سوی خود برمی‌گزیند (شوری/۱۳).

او به هر که بخواهد فرمانروایی می‌بخشد (بقره/۲۴۷)

و از هر که بخواهد باز می‌ستاند و هر کس را بخواهد بزرگی می‌دهد یا خوار می‌گرداند (آل‌عمران/۲۶). او هر که را بخواهد یاری

(روم/۵)

و هر که را بخواهد به یاری خود تایید می‌کند (آل‌عمران/۱۳؛ کهف/۸۲).

هر کس خواهان دنیای زودگذر است خداوند هر چه بخواهد برای هر که بخواهد به زودی از آن می‌دهد (اسراء/۱۸).

خداوند برای شما سرای آخرت را می‌خواهد (انفال/۶۷).

جز آنچه خواست خداوند است نمی‌خواهید (انسان/۳۰؛ تکویر/۲۹).

خداوند هرگونه بخواهد از نعمت‌های خود می‌بخشد (مائده/۶۴).

او هر اندازه که بخواهد و به هر که بخواهد روزی می‌دهد (شوری/۱۹،۲۷).

روزی را برای هر کس که بخواهد گشاده یا تنگ می‌گرداند (قصص/۸۲؛ عنکبوت/۶۲؛ سبأ/۳۹،۳۶؛ زمر/۵۲؛ روم/۳۷؛ اسراء/۳۰؛ شوری/۱۲؛ رعد/۲۶).

به هر که بخواهد بی‌حساب روزی می‌دهد (بقره/۲۱۲؛ نور۳۸؛ آل‌عمران/۲۷،۳۷).

خداوند از جن و انس هیچ روزی نمی‌خواهد و نمی‌خواهد که او را خوراک دهند (ذاریّات/۵۷).

او داراییِ هر که را بخواهد می‌افزاید (بقره/۲۶۱) و اگر بخواهد مومنان را با فضل خود بی‌نیاز می‌گرداند (توبه/۲۸).

خداوند اراده کرده که ضعیف شمرده‌شدگان را در زمین پیشوا و وارث گرداند و قدرت دهد (قصص/۵-۶).

او زمین را به هر کس از بندگان خود که بخواهد ارث می‌دهد (اعراف/۱۲۸). خداوند اگر بخواهد انسانها را می‌برد و افراد دیگر (نساء/۱۳۳)،

یا آفریده‌ای نو می آورد (ابراهیم/۱۹؛ فاطر/۱۶).

او اگر می‌خواست به جای آنها فرشتگانی در روی زمین قرار می داد تا جانشین آنها باشند (زخرف/۶۰).

او بعد از آنان آنچه بخواهد جانشین می‌کند چنان‌که آنها را از نسل گروهی دیگر پدید آورده است (انعام/۱۳۳).

او انسانها را می‌میراند و هرگاه بخواهد زنده می کند (عبس/۲۱-۲۲).

خداوند هر که را بخواهد می‌آمرزد و رحمت می کند. هر که را بخواهد عذاب می‌کند (بقره/۲۸۴؛ مائده/۱۸،۴۰؛

فتح/۱۴؛ آل‌عمران/۱۲۹؛ اسراء/۵۴؛ عنکبوت/۲۱؛ اعراف/۱۵۶). هر که را بخواهد نجات می‌دهد (یوسف/۱۱۰؛ انبیاء/۹).

او گناهان پایین‌تر از شرک را برای هرکه بخواهد می آمرزد (نساء/۴۸،۱۱۶)

و اگر بخواهد وارثان سرزمین گذشتگان، را به کیفر گناهانشان می‌رساند و بر دل‌های آنها مهر می‌زند تا نشنوند (اعراف/۱۰۰). روزی که در صور دمیده می‌شود، هر که در آسمان‌ها و زمین است به هراس می‌افتد و بیهوش می‌شود مگر آن کس که خدا بخواهد (نمل/۸۷؛ زمر/۶۸).

تا آسمان و زمین برجاست نیک‌بختان در بهشت و تیره‌بختان در آتش جاودان خواهند بود مگر اینکه پروردگار بخواهد (هود/۱۰۶-۱۰۸).

ارادۀ خدا- گروه‌ها، کافران می‌گفتند: اگر خداوند می‌خواست پیامبری را میان ما آوَرَد، فرشتگانی را می‌فرستاد (مؤمنون/۲۴؛ فصّلت/۱۴).

آنها می‌گفتند: خداوند از بیان تعداد نگهبانان دوزخ چه چیزی را اراده کرده است (مدّثر/۳۱)؟

چرا پیامبر باغ یا گنجی ندارد؟ اگر خداوند می‌خواست بهتر از آن باغ و گنجی که کفار پیشنهاد می‌کردند برای پیامبر قرار می‌داد (فرقان/۱۰،۸،۴).

کافران می‌گویند: خداوند از این‌که به پشه‌ای یا فراتر از آن مَثَل بزند، چه خواسته است (بقره/۲۶)؟

هنگامی که به کافران گفته شود، انفاق کنید می‌گویند به کسی خوراک دهیم که اگر خداوند می‌خواست به او خوراک می‌داد (یس/۴۷).

اگر خداوند بخواهد همۀ کافران را بر هدایت گرد می‌آورد (انعام/۳۵).

او اگر بخواهد عذاب را برای آنها می‌آورد (هود/۳۳).

اگر بخواهد شنوایی و بینایی کافران را از میان می‌بَرَد (بقره/۲۰؛ یس/۶۶)

و آنها را در جای خود مسخ می‌کند تا نه بتوانند بروند و نه برگردند (یس/۶۷)

و آنها را در زمین فرو می‌بَرَد و پاره‌سنگهایی از آسمان بر سر آنها فرو می‌ریزد (سبأ/۷،۹).

او هر گاه بخواهد همانند کافران را جایگزین آنها می‌‌کند (انسان/۲۸).

اگر می‌خواست از کافران انتقام می‌گرفت امّا خواست تا برخی از شما را به وسیله برخی دیگر بیازماید (محمّد/۴).

خداوند اراده کرده تا کافران در آخرت نصیبی نداشته باشند (آل‌عمران/۱۷۶).

او می فرماید: جایگاه آنان آتش دوزخ است جز آنچه خداوند بخواهد (انعام/۱۲۸).

اگر خداوند می¬خواست همۀ مشرکان را هدایت می¬کرد (انعام/۱۴۹) و آنها شرک نمی‌آوردند (انعام/۱۰۷).

او اگر بخواهد رنج و بلا را از آنها دور می‌کند و آنچه را شریک او می‌گردانند فراموش می‌کنند (انعام/۴۱).

اگر خدا بخواهد معجزه‌ای از آسمان بر مشرکان فرود می‌آورد تا در برابر آن گردن‌های آنها خاضع شود (شعراء/۴).

آنها با دیدن نشانه‌های خدا باز هم ایمان نمی‌آورند مگر این‌که خدا بخواهد (انعام/۱۱۱،۱۰۹).

آنها می‌گفتند: اگر خدا می‌خواست ما و پدرانمان شرک نمی‌آوردیم و بدون گفتۀ او چیزی را حرام نمی‌کردیم (انعام/۱۴۸؛ نحل/۳۵)

و اگر خدای رحمان می‌خواست آنها [غیر خدا] را نمی‌پرستیدیم (زخرف/۲۰).

بت‌های مشرکان کشتن فرزندانشان را برای آنها آراستند تا هلاکشان کنند و دین آنها را بر آنان مشتبه سازند. اگر خداوند می‌خواست چنین نمی‌کردند (انعام/۱۳۷).

خداوند نمی‌خواهد دلهای کسانی را که به زبان می‌گویند مومن هستیم ولی در دل مومن نیستند پاک گرداند (مائده/۴۱).

منافقان را با اموال و اولاد، در زندگی این جهان عذاب کند و در حالی که کافر هستند جان آنها بر‌آید (توبه/۵۵،۸۵).

اگر خدا می‌خواست منافقان را بر مومنان چیره می‌کرد (نساء/۹۰).

اگر او بخواهد، منافقان را عذاب می‌کند یا توبۀ آنان را می‌پذیرد (احزاب/۲۴).

ارادۀ خدا- اقوام، پیامبران اقوام پیشین به آنها گفتند: ما جز بشری مانند شما نیستیم ولی خداوند بر هر کس از بندگان که بخواهد منت می‌نهد (ابراهیم/۱۱).

فرزند ابراهیم به او گفت: ای پدر، آنچه دستور یافته‌ای انجام ده. به خواست خدا مرا از شکیبایان خواهی یافت (صافات/۱۰۲).

خداوند به یوسف تدبیر آموخت زیرا در آیین آن پادشاه نمی‌توانست برادر خود را بازداشت کند مگر آنکه خدا بخواهد (یوسف/۷۶).

یوسف پدر و مادر خود را در آغوش کشید و گفت: وارد مصر شوید که به خواست خدا در امان خواهید بود (یوسف/۹۹).

شعیب به موسی گفت: نمی‌خواهم بر تو سخت گیرم به زودی به خواست خدا من را از شایستگان می‌یابی (قصص/۲۷).

قوم موسی به او گفتند: از خدایت بخواه تا برای ما روشن کند آن چگونه گاوی است؟ زیرا این گاو بر ما مشتبه شده است و اگر خدا بخواهد حتماً هدایت خواهیم شد (بقره/۷۰).

هنگامی که زلزله، موسی و هفتاد تن از قوم او را فراگرفت، موسی گفت: خدایا اگر می‌خواستی ما را پیش از این هلاک می‌کردی. این جز آزمون تو نیست. با آن هر کس را بخواهی راهنمایی می‌کنی و هر کس را بخواهی گمراه می‌کنی (اعراف/۱۵۵).

موسی به همسفر خود گفت: به خواست خدا مرا شکیبا خواهی یافت و در هیچ کاری تو را نافرمانی نخواهم کرد (کهف/۶۹).

همسفر موسی گفت: پروردگار خواست تا آن دو یتیم به حدّ رشد برسند و گنجینۀ خود را بیرون آورند (کهف/۸۲).

مومن آل‌فرعون به قوم خود گفت: خداوند بر بندگان ستم نمی‌خواهد (غافر/۳۱).

خداوند از آنچه می‌خواست به داوود آموخت (بقره/۲۵۱).

اگر خداوند بخواهد مسیح پسر مریم، مادرش و هر که در زمین است جملگی را به هلاکت برساند چه کسی در برابر او اختیار چیزی را دارد (مائده/۱۷)؟

همراه صاحب باغ به او گفت: چرا وقتی داخل باغ شدی، نگفتی هر چه خدا بخواهد [ماشاءالله] (کهف/۳۹)؟

خداوند به پیامبر می‌فرماید: هرگز در هیچ کاری نگوی من فردا آن را انجام می‌دهم، مگر آن‌که خداوند بخواهد (کهف/۲۳-۲۴).

اگر خداوند برای تو خیری بخواهد هیچ کس بازدارندۀ بخشش او نیست (یونس/۱۰۷).

بگو: من مالک سود و زیانی برای خود نیستم جز آنچه خدا بخواهد (اعراف/۱۸۸؛ یونس/۴۹).

بگو: چه کسی می‌تواند در برابر خداوند از شما حمایت کند. اگر او برای شما بد بخواهد یا بخواهد شما را رحمت کند (احزاب/۱۷)؟

هر که را بخواهد به فتنه درافکند هرگز در برابر خداوند برای او از دست تو چیزی برنمی‌آید (مائده/۴۱).

به بادیه‌نشینان بازپس‌مانده از جنگ، بگو: اگر خداوند بخواهد به شما زیان یا سودی برساند چه کسی در برابر او اختیار چیزی را دارد (فتح/۱۱)؟

خداوند به پیامبر می‌فرماید: میان [مردم یا اهل‌کتاب] بدانچه خدا فروفرستاده، حکم کن. پس اگر پشت کردند، خداوند می‌خواهد که آنها را به برخی از گناهانشان گرفتار سازد (مائده/۴۹).

پیامبر به کافران می‌فرماید: اگر خدا بخواهد صدمه‌ای به من برساند آیا آنچه را به جای خدا می‌خوانید، می‌توانند صدمۀ او را برطرف کنند؟ یا اگر او رحمتی برای من بخواهد آیا آنها می‌توانند رحمتش را بازدارند؟ (زمر/۳۸)

اگر خداوند می‌خواست آنچه را بر پیامبر وحی کرده است، می برد (اسراء/۸۶)

و پیامبر آن را فراموش می‌کرد (اعلی/۶-۷).

اگر خدا می‌خواست بر قلب پیامبر مهر می‌زد (شوری/۲۴).

پیامبر آیات را برای مردم نمی‌خواند و آنها را آگاه نمی‌کرد (یونس/۱۶).

اگر خداوند می‌خواست بیماردلان را به پیامبر نشان می‌داد و پیامبر آنان را از روی چهره و شیوۀ گفتار می‌شناخت (محمد/۳۰).

خداوند می‌خواست از اهل‌بیت هر پلیدی را دور کند و آنها را پاکیزه بدارد (احزاب/۳۳).

مومنان به خواست خدا سر تراشیده [موی سر کوتاه کرده] بدون هیچ ترسی و با خاطری آسوده به مسجدالحرام وارد خواهند شد (فتح/۲۷).

منبع: دائرة المعارف فارسی قرآن کریم

صفحات: 1· 2