| « بیعت با امیرالمومنین از چه زمانی آغاز و تا چه زمانی دامه یافت؟ | قبولی اعمال » |
حکم شرعی خوانندگی زنان
نوشته شده توسطرحیمی 19ام مرداد, 1397گوش دادن به غنا که عبارت است از ترجیع صدا به نحوى که طرب انگیز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقاً حرام است، حتّى غناى زن براى شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع(شنیدن) غنا را مباح نمى کند و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام ثابت فقه شیعه محسوب مى شود و دائر مدار ملاکات فرضى و آثار روانى و اجتماعى نمى باشد، بلکه تا زمانى که این عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن حرمت و وجوب اجتناب به طور مطلق است.
بسیاری از آوازهایی که توسط بانوان خوانده می‌شود، با غنا همراه است و از سوی مراجع معظم تقلید حرام اعلام شده است. این روزها موضوع خوانندگی زنان در برخی محافل و مجامع عمومی مطرح شده و واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشته است.
گوش‌دادن به صداى زن هنگامى که شعر و غیر آن را با آهنگ و ترجیع مى خواند، اعم از اینکه شنونده، جوان باشد یاخیر، مذکر باشد یا مؤنث چه حکمى دارد؟ و اگر آن زن از محارم باشد، حکم آن چیست؟
اگر صداى زن به‌صورت غنا نباشد و گوش‌دادن به صداى او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نگردد، اشکال ندارد و فرقى بین موارد فوق نیست.
اجراى کنسرت توسط زن براى زنان با علم به اینکه گروه نوازندگان نیز زن هستند، چه حکمى دارد؟
اگر اجراى کنسرت به‌صورت ترجیع مطرب(غنا) نباشد و موسیقى هم که نواخته مى شود از نوع لهوى حرام نباشد، این امر فى نفسه اشکال ندارد.
گوش دادن به نوارى كه خواننده اش زن باشد و از سرودههاى شعرايى مثل حافظ و مولوى و … استفاده كند، چه حكمى دارد؟
آيات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، مكارم و وحيد:
گوش دادن به آن جايز نيست.
آيات عظام تبريزى، خامنه اى، سيستانى و نورى:
گوش دادن به آواز زن، اگر غنا نباشد و باعث التذاذ جنسى و تهييج شهوت نشود و مفسدهاى بر آن مترتب نگردد، اشكال ندارد.
تبصره. «غنا» عبارت است از ترجيع صدا، به نحوى كه طرب انگيز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد.
همه مراجع (به جز بهجت، صافى و مكارم): اگر به صورت غنا نباشد و باعث تهييج شهوت و مفسده نگردد، اشكال ندارد.
آيات عظام بهجت، صافى و مكارم: اگر باعث مفسده شود، حرام است و بدون آن نيز بنابر احتياط واجب، جايز نيست.
در برخى موارد مرثيه خوانى و يا مداحى زنان در مجلس خودشان، به گونهاى است كه صداى آنان با بلندگو به گوش مردان رهگذر مىرسد؛آيا اين عمل جايز است؟
همه مراجع (به جز مكارم): اگر صداى آنان در معرض ريبه، تلذّذ و تهييج شهوت باشد، جايز نيست.
آيةاللَّه مكارم: خير، جايز نيست.
آیا قرآن آواز خواندن زن را حرام دانسته است؟
در خصوص حرمت آواز خواندن زن در قرآن آیه ای نیست، بلکه آیاتی که به طور کلی حرمت بعضی کارها را برای زنان بیان کرده مثل نگاه کردن، آشکار کردن زینت و… یا بعضی آیات که درباره حرمت اصل غنا و آواز خوانی حرام است، شامل آواز خواندن زن هم می شود که به چند آیه اشاره می کنیم:
1. «و من الناس من یشترى لهو الحدیث لیضلّ عن سبیل اللّه بغیر علم و یتخذها هزواً اولئک لهم عذاب مُهین»؛
گروهى از مردم، خریدار سخنان بیهوده اند، تا به نادانى، مردم را از راه گمراه کنند و قرآن را به مسخره مى گیرند. بهره اینان، عذابى است خوار کننده.(سوره لقمان آیه6)
در روایات صحیح، این آیه بر غنا و موسیقی تطبیق شده و وعده آتش، بر آن ها داده است.
2.«والذین هم عن اللغو معرضون»؛
«آنان که از عمل (یا سخن) بیهوده اعراض مى کنند». (سوره مومنون آیه 3)
در ذیل این آیه شریفه، روایتى از امام نقل شده که آن حضرت مى فرماید:«انه الغناء والملاهى»؛ «آن لغو، عبارت است از لهو و لعب».
۵. «یَانِسَاءَ النَّبىِِّ لَسْتنَُّ کَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَیْتنَُّ فَلَا تخَْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِى فىِ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا»؛
اى همسران پیامبر، شما مانند هیچ یک از زنان [دیگر] نیستید، اگر سَرِ پروا دارید پس به ناز سخن مگویید تا آنکه در دلش بیمارى است طمع ورزد و گفتارى شایسته گویید.(سوره احزاب آیه 32)
این آیه هر چند درباره زنان پیامبر(ص) است. اما توصیه ای که به آنها می کند شامل زنان دیگر نیز می شود، اینکه در گفتارشان با نامحرمان با نرمی سخن نگویند تا دیگران در آنها طمع کنند و مسلما نهی از آواز خوانی نیز از این آیه به دست می آید.
بسیاری از آوازهایی که بانوان در مجلسی می‌خوانند، عده‌ای را در ارتکاب گناه بی‌اختیار می‌کند، این نوع آواز‌خوانی حرام است، پس این خوانندگی که اثر تضعیف کننده ایمان و پروای از گناه را داشته باشد، حرام است.
در مورد گوش دادن به صداي خواننده زن براي مردان دو ديدگاه فقهي وجود دارد؛ برخي از مراجع اين امر را به خودي خود حرام نمي دانند؛ مثلا امام خمینی در پاسخ به سؤالی در زمینه تك خوانی زن به صورت آواز سرود، اینگونه فرموده اند: «مجرد صوت زن نامحرم حرام نیست و استماع صدای زن فی نفسه منعی ندارد ولی اگر به ملاحظه وضع خاص خواننده در حال خواندن، یا وضع خاص مجلس و محل خوانندگی، یا به ملاحظه مضامین موضوعی كه خوانده می شود، از مصادیق خوانندگی مطرب لهوی به حساب آید و یا مستلزم مفاسدی باشد،جایز نیست.»(1)
و یا آیت الله خامنه ای معتقدند
اگر صداى زن (چه به صورت تك خواني و يا همخواني با زنان و يا با مردان ) به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صداى او هم به قصد لذت و ريبه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نگردد، اشكال ندارد. اگر مفسده داشته باشد و يا تحريك شهوت بكند، جايز نيست.(2)
آیا جایز است مردى غناى زن اجنبیه را به قصد لذت بردن از حلال خود گوش کند؟ آیا غناى زن براى شوهر و بر عکس جایز است؟ و آیا این گفته صحیح است که شارع مقدس غنا را به علت ملازمت آن با مجالس لهو و لعب و عدم انفکاک از آن دو حرام کرده و تحریم غنا ناشى از تحریم آن مجالس است؟
گوش دادن به غنا که عبارت است از ترجیع صدا به نحوى که طرب انگیز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقاً حرام است، حتّى غناى زن براى شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را مباح نمىکند و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام ثابت فقه شیعه محسوب مىشود و دائر مدار ملاکات فرضى و آثار روانى و اجتماعى نمىباشد، بلکه تا زمانى که این عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن حرمت و وجوب اجتناب به طور مطلق است.
همچنین آیت الله سیستانی نیز در بخشی از پرسش و پاسخ سایت خود آورده اند که:”
آيا گوش دادن به صداى خوانندگى زن در حالى كه محتواى آن اصلا فاسد نيست مثلا اشعار مولوى و يا حافظ ويا … كه كاملا از نظر فساد در امان هستند و فقط خواننده آن زن است چه اشكالى دارد؟
اگر با تلذذ شهوى باشد حرام است و اگر بدون آن و آهنگ همراه آن مناسب مجالس عياشى و خوشگذرانى باشد باز هم حرام است.”
اما برخي مراجع مطلقا حتي بدون لذت و مفسده آن را جايز نمي دانند؛
مثلا به نظر آيت الله بهجت، گوش دادن به آواز زن خواننده بنابر احتياط واجب جايز نيست، هرچند قصد ريبه و لذت نباشد. (4)
يا آیت الله فاضل فرموده اند: «گوش فرا دادن به خواننده زن، جايز نيست» .(5)
در هر حال براي زنان طبق نظر همه مراجع اگر صداي خواننده زن بدون مفسده و غنا و شكل لهوي باشد، گوش دادن مانعي ندارد و براي مردان بر فرض مشتمل نبودن صدا بر مفسده و ساير موارد ذكر شده، طبق ديدگاه اول صحيح است.
از سوی دیگر اگر بخواهیم نگاه فقهی به آواز زن بیندازیم باید بگوییم تمامی فقها آواز زن را ـ اگر غنائی باشد ـ حرام دانسته اند. البته بعضی از فقها مانند امام خمینی، مقام معظم رهبری، آیت الله گلپایگانی و.. یك مورد را استثناء كرده اند و آن هم آواز زن است در شب عروسی، ـ نه در مراسم عقد یا مولودی ها ـ آن هم در صورتی كه نامحرم صدایش را نشنود. و بعضی دیگر از فقهاء مانند آیت الله مكارم، آیت الله سیستانی و… هم گفته اند كه حتی در شب عروسی هم برای زنان، آوازه خوانی جایز نیست.(6)مرحوم آیت الله خویی نیز آوازه خوانی زن را با استفاده اسلام روایت ابی بصیر به سه دسته تقسیم نموده است:
1. آوازه خوانی در مجالس مختلط.
2. آوازه خوانی در مجالس عروسی مخصوص زنان.
3. آوازه خوانی در مجالس زنان در غیر عروسی.
بعد ایشان فتوا دادند كه غنا و آوازه خوانی زن فقط در مجالس عروسی زنان مجاز است. و قسم اول و سوم حرام می باشد.(7)
پانویس
1-شرفخانی، خویی، احمد، انسان، غنا، موسیقی، چاپ 1، قم: انتشارات مشهور، 1380، ص 103.
2 - آيت ا… خامنه اي، استفتاءات، نشر جامعه مدرسين، سوال 1145.
3 . آيت ا… خامنه اي، استفتاءات، نشر جامعه مدرسين، سوال 1145.
4. آيت الله بهجت، استفتاءات، نشر شفق، قم 1378 ش، ج4، سؤال 6351و 6352.
5. آيت اللّه فاضل، جامع المسائل نشر مهر، قم 1375 ش، ج 1، ص 484، م 1742.
6 شرفخانی خویی، احمد، انسان، غنا موسیقی، چاپ 1، قم: انتشارات مشهور، 1380، ص 93 تا 155.
7 قره العین عابدی، سید محمد غنا در آیینه شفاف اهل بیت، چاپ 1، قم: انتشارات استاد مطهری، 1382، ترجمه: سید محمد تقی حسینی منش، ص 60.
موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت
رساله دانشجویی(سید مجتبی حسینی)
فرم در حال بارگذاری ...
