اولين راه براي تهذيب نفس، خودشناسي است.

يعني انسان بايد بداند كيست؟ و چه جايگاهي در اين عالم و بين موجودات ديگر دارد. بداند چگونه و براي چه به اين دنيا آمده است و نهايت كارش چيست؟ بنابراين، هر انساني بايد بتواند به پرسشهاي فوق كه برگرفته از حديث نبوي است، پاسخ روشن داشته باشد. پس آغاز راه تهذيب، خودشناسي است. وقتي انسان بفهمد كه كاملترين موجود است و محبوبترين آنها نزد خدا است. در يك كلام وقتي به جايگاه ممتازش در اين عالم هستي پي ببرد براي بازگشت به خوبيها و براي رفع آفات و خدايي شدن، بهترين انگيزه را خواهد داشت.

نكته مهم ديگر، عزم بر حركت است، تصميم بر حركت به سوي پاك شدن، و نيز تصميم بر باز نگشتن به راهي كه تا كنون ميرفته. به عبارت ديگر، توبه كند. بايد با خود شرط كند بين خود و راهي كه تا كنون ميرفته فاصله ايجاد كند، و از رفتاري كه موجب گرفتاريش شده است، روي بگرداند. حتي نگاهي به گذشته ممكن است وسوسه بازگشت به آن را در پي داشته باشد.

نكته سوم، جبران گذشته است. يعني آن چه از حقالله مثل نماز و روزه و … كه انجام نداده است، انجام دهد و حق الناس را جبران كند و از اين به بعد هم با خداي خود شرط كند كه خود را مقيد به انجام واجبات و ترك محرمات خواهد كرد. افزون بر اين مطالب، آنچه را كه در راه تهذيب و پاك كردن نفس حايز اهميت است اميد به رحمت خدا و دور كردن يأس از خويشتن ميباشد. دلسرد شدن و نااميدي آفت بسيار بزرگي است. بايد به خدا توكل داشت و به معصومين(:) متوسل شد تا در اين راه ياريمان كنند. اميد به رحمت خدا موجب قوت دل است و يأس از رحمت الهي كفر است. با توجه به پشيماني و عزم بر ترك گناهان گذشته، يقين بدانيد كه روح و جانتان صفا و صيقل ميگردد و دريچههاي نور در قلبتان گشوده ميگردد. خداوند در حديث قدسي ميفرمايد:

«لو يَعلم المدبرون كيفَ اشتياقي بهم لَماتوا شوقاً» اگر آنها كه به من پشت كردند ميدانستند كه چقدر مشتاق به آنها هستم، از شدت شادي جان ميدادند. بازآ بازآ هر آنكه هستي بازآ گر كافر و گبر و بتپرستي بازآ

اين درگه ما، درگه نوميدي نيست
صد بار اگر توبه شكستي بازآ

منبع : پاسخگو