مأمون خليفه‏ ي عباسي برتري و موقعيت عالي امام رضا عليه ‏السلام را در چندين فرصت بيان کرده که به شرح زير است:

دلیل اول:
او به فضل بن سهل و برادرش گفت: من کسي را فاضل‏تر از اين مرد (يعني امام علي بن موسي الرضا عليه‏السلام) در روي زمين نمي‏ شناسم ^{[اعیان الشعه،ج4،ص133]} .

بر طبق اين بيانيه‏ ي مأمون، امام داناترين و افضل‏ترين عالم در جهان در همه‏ي علوم و دانشها بود.

دلیل دوم:
او در نامه‏ اي خطاب به عباسيان که از وي رنجيده بودند وقتي که قصد داشت مقام خلافت را به امام بسپارد، مي‏ گويد: «مأمون بيعت وفاداري با او (امام رضا عليه‏السلام) نکرد مگر در کار او مشاهده کرد و فهميد که هيچ کس در روي زمين شايسته ‏تر از او در پاکي، استوارتر از او در تقوا، ديندارتر از او در دين، زاهدتر از او در ترک دنيا، آزادتر از او در وجود، بشاش ‏تر از او در معاشرت با عامه و خاصه، و ثابت‏تر از او در اصل دين وجود ندارد. بيعت با او خشنودي خدا را تأييد مي‏ کند.» [بحارالانوار،ج12،ص63] .

اين کلمات مخصوصا بعضي از صفات عالي را که در امام رضا عليه ‏السلام بود و او را از بقيه‏ ي مردم ممتاز مي ‏کرد، بيان مي‏ کند. اين صفات عالي به شرح زير است:

الف. امام خالص‏ترين مردم در شايستگي و دانش بود.
ب. او با تقواترين فرد در روي زمين بود.
ج. او زاهدترين فرد در ترک لذايذ و تزيينات زندگي بود.
د. او بخشنده‏ترين فرد نسبت به محرومين بود.
ه. برگزيدگان توده‏ ي مردم اعتراف داشتند که او شايسته ‏ترين شخص بود و اينکه هيچ کس فضايلي شبيه به فضايل او نداشت.
و. او استوارترين فرد در اصول دين بود، زيرا از سرزنش سرزنش کنندگان درباره‏ي خدا نمي‏هراسيد.
ز. بيعت مأمون با او خشنودي خداي تبارک و تعالي را تأييد مي‏ کند.

دلیل سوم:
در سندي که درباره ‏ي بيعت امام رضا عليه ‏السلام با مأمون مي ‏باشد آمده است: «مأمون بعد از درخواست از خدا و سعي و تفحص و کوشش در قضاي حق او در ميان عباد و بلادش، در اين دو خانواده (يعني خانواده‏ي عباسي و خانواده ‏ي علوي) علي بن موسي بن جعفر بن محمد بن علي بن حسين بن علي ابن ابي‏طالب را برگزيد که او را فضل تمام و علم مالاکلام بود و ورع ظاهر و زهد خالص داشت و تخليه از دنيا و انزوا از مردم، و همه کس يکدل و يکزبانند که در اوست کلمه ‏ي جامعه که روز به روز به ظهور مي‏ آيد، و پيوسته از او فضل بي‏ منتها به حصول مي‏ رسد. پس عقد کرد از براي او به عهد و خلافت که پس از وي وليعهدش باشد.» [کشف الغمه،ج3،ص125] .

اين کلمات، ستايش صفات شريفي است که امام رضا عليه ‏السلام را بر بقيه‏ ي علويان و خاندان عباسي ممتاز کرده است. اين صفات به شرح زير است:

1. فضايل درخشان و دانش آشکار.
2. ترک آنچه خداي متعال منع کرده است.
3. او هرگز کسي را گمراه نکرد زيرا خود منبع خوبي و رحمت براي بشر بود.
4. تارک دنيا بود.
5. مسلمانان متفقا با او موافق بودند.

مأمون فهميد که امام اين فضايل عالي را دارد و به همين جهت اصرار داشت بر تعيين امام بر جانشيني خودش، درست همان طوري که در جملات بالا گفته است.

منابع:

_{1. پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام (جلد اول)،محمدباقر شریف القرشی،سید محمد صالحی،دارالکتب اسلامیه،صص96-98.}

_{2. موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت/  فرزانه صفائی}