- سؤال

علت نامشخص بودن تاريخ شهادت حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ چيست؟

- پاسخ

اختلاف و عدم ضبط تاريخ دقيق ولادت، وفات و يا شهادت شخصيت ‌هاي صدر اسلام به ويژه خاندان عصمت و طهارت ـ عليهم السّلام ـ ناشي از چند دلايل است که به برخي اشاره مي شود .

1. جلوگيري از نوشتن و منع تدوين و نقل احاديث پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ به دستور خلفا خلفاي اول و دوّم.

اين مسئله در اصل نوشتن تأثير منفي گذاشت و سبب گرديد که اصل نوشتن و تدوين سيره ي نبوي و ثبت ساير رويدادها و حوادث کاملا مغفول و بي توجه بماند؛ تا سالها(حدود يک قرن و اندي…) هيچ توجهي در جهان اسلام به رويدادها نبوده و با سردي کامل رويدادها و وقايع مهم و سرنوشت ساز در تاريخ اسلام به فراموشي سپرده شده و تا زمان ايجاد رويکرد جدي به ضبط وقايع قرنها فاصله افتاده؛ اين منع تا قرن دوّم هجري ادامه داشت تا اين كه عمر بن عبدالعزيز دستور نوشتن احاديث را صادر كرد.

2. قرار گرفتن بني اميه در هرم قدرت و خصومت آنان با بني هاشم و اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ و نيز با بسياري از انصار كه حامي و داعي پيامبر و اهل بيت بودند، اين عامل سبب مي شد که اهل بيت پيامبر به عنوان رهبران واقعي براي مردم ناشناخته باشند؛ از طرفي آنان دست به تحريف و جعل احاديث و فضيلت تراشي براي خلفا و مدح آنان و مذمت اهل بيت(ع) زدند.

3. زبيريان در حكومت كوتاه خود و عباسيان نيز براي مشروعيت سلطنت خويش و سركوب علويان راه بني اميه را ادامه دادند.

4. از طرفي در فرهنگ عرب نيز به ثبت مواليد و حيات زنان و دختران اهميتي وجود نداشت.

5. سلطه طولاني حكومت مخالفان اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ و حضرت علي ـ عليه السّلام ـ و مخالفان شيعه و اتهام رفض و الحاد به شيعيان در ترويج اباطيل و جعليات و تثبيت آنها بي‌ تأثير نبود و قدرت نفوذ تفكر مكتب خلفا در معرفي منابعي كه در مسير افكار آنان بود و تضعيف منابع خلاف آنان اثر بسزايي داشت.

6. تخريب و نابودي آثار تشيع حتي كتاب‌ سوزي و آتش زدن كتاب هاي غني شيعه و طرفداران اهل بيت(ع) در قرون نخستين مثل كتابخانه ‌هاي شيخ طوسي، صاحب بن عباد و … ابهام و ترديد و اختلاف اقوال را بيشتر و پيچيده‌ تر كرده است.

بنابراين طبيعي است كه مواليد، وفيات و شهادت معصومين از جمله فاطمه ـ سلام الله عليها ـ مورد اختلاف باشد.[1]

تاريخ شهادت حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ همانند ولادت آن بزرگوار به علل مذكور در هاله ابهام مانده و اقوال مختلفي ذكر شده است و اين اختلاف به ويژه در مورد فاصلة زماني رحلت پيامبر اسلام تا شهادت حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ است.

عده‌اي از علماي شعيه و سني شهادت آن حضرت را 75 روز و عده ‌اي 95 روز بعد از وفات پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي ‌دانند.

علاوه بر مواردي كه ذكر شد يكي از علل مهم كه موجب ايجاد اختلاف، در تاريخ شهادت دختر گرامي پيامبر اسلام دانست، اين است كه احتمال تصحيف (جابجايي نقطه) در رقم تاريخ شهادت آن حضرت وجود دارد؛ يعني نقطه رقم در پايان قرار بگيرد، مثل خمس و سبعون(75 روز) يا در بالاي كلمه قرار بگيرد، مثل خمس و تسعون (95 روز) كه اين موجب اشتباه خواهد گرديد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:

1. ششصد پرسش و پاسخ پيرامون حضرت فاطمه زهرا، مير علي محمد نژاد.

2. پژوهشي نوين در تاريخ تولد حضرت زهرا  – سلام الله عليها- ماهنامه زائر، سال ششم، شماره 7، ص 18 و 19، علي اكبر حسني.

3. حضرت زهرا روشني چشم مصطفي توسط حسن افتخارزاده سبزواري ترجمه شده .

پي نوشت:

[1] . ر.ك: حسني، علي اكبر،  پژوهشي نوين در تاريخ تولد حضرت فاطمه – سلام الله عليها- ،  ماهنامه زائر، سال ششم، شماره 7، ص 18 و 19.

منبع: اندیشه قم