شخصی از امام علیه‌السلام می‌پرسد که محقرات کدام گناهان هستند؟

حضرت فرمودند: این است که شخص گناه می‌کند و می‌گوید:

خوشا به حال من که گناهی غیر از این گناه، گناهی بر من نیست. ….  

کوچک شمردن گناه

در روایت است: «لا تستصغروا الذنوب» ^{(بحارالانوار/73/526)} یعنی گناهان را کوچک نشمارید؛ بلکه نظر به آن کسی کنید که معصیتش را می‌کنید. چه کسی را نافرمانی کرده‌اید و او را کوچک و حقیر شمرده‌اید.

مرحوم کلینی در اصول کافی از حضرت امام صادق علیه‌السلام روایت می‌کند که: «اتقوا المحقرات من‌الذنوب فإنّها لاتغفر» ^{(کافی/3/750)} یعنی از کوچک‌ شمردن گناهان بپرهیزید چراکه آن‌ها آمرزیده نمی‌شوند.

شخصی از امام علیه‌السلام می‌پرسد که محقرات کدام گناهان هستند؟ حضرت فرمودند: این است که شخص گناه می‌کند و می‌گوید: خوشا به حال من که گناهی غیر از این گناه، گناهی بر من نیست.

▪ مسرور شدن بر گناه صغیره

مسرور شدن بر گناه صغیره، معصیت را تبدیل به کبیره می‌کند. مَثَلَ این گناهکار مَثَلَ کسی است که شخصی را در مجادله مجاب نماید، آن وقت خوشحال باشد از این‌که طرف مقابلش مغلوب گردید؛ زیرا این خوشحالی سبب استخفاف طرف می‌شود. پس هم مجادله حرام است و هم سرور بر مغلوبیت طرف. در نتیجه هم معصیت حرام است و هم کوچک شمردن و سرور بر آن. این خوشحالی، گناه را بزرگ می‌نماید یعنی اگر گناه یکی بود، دو تا می‌شود. اگر بخواهیم بدانیم که سرور داریم یا نه؟ باید ببینیم قبلاً‌حالت قلب چگونه بود و حالا چگونه است. پس اگر تفاوتی دیدیم معلوم می‌شود که مسرور شده‌ایم.

▪ اظهار گناه

اظهار معصیت، موجب تبدیل صغیره به کبیره می‌شود؛ یعنی گناه انجام شده در حضور مردم ظاهر و فاش گردد. این عیب، بزرگ است به جهت آن‌که نافرمانی حق نموده و خداوند به فضل و کرمش ستر کرده، پس چه جای دارد که نزد مردم اظهار کند. مثل بعضی جهال که چون اعمال شنیعه و غیرمشروعه به جای آورند، آن‌را برای رفقای خود تعریف نمایند.

▪ الگو شدن

از موارد تبدیل صغیره به کبیره، آن است که شخصی معصیت‌کار، الگوی دیگران باشد. یعنی چون مردم او را شخص موثقی می‌دانند، از عمل زشت او سرمشق می‌گیرند و به او اقتدا می‌نمایند و در این زمان معصیت فراگیر می‌شود. این‌جاست که فرق بین عالم و جاهل مشخص می‌شود و عمل بد عالم معصیتش بیشتر است؛ زیرا عالم بد عمل، سبب اضلال مردم می‌شود و مردم را از وصول به قرب الی‌الله باز می‌دارد. لکن جاهل تنها خود را محروم می‌کند؛ پس باید کاری کرد که در معصیت مقتدای مردم واقع نشویم.                 

منبع: افق حوزه/ علی‌اکبر بخشی