« بسته صوتی ویژه شهادت امام جعفر صادق عليه السلامتنبلی در نماز »

چرا شیعه جعفری هستیم؟

نوشته شده توسطرحیمی 27ام تیر, 1396
 
امام جعفر صادق عليه السلام تلاش و کوشش خود را با مساعی علمی آغاز و حوزه فکری و ثمربخش خویش را که بزرگان فقها و متفکران از آن بیرون آمدند، در صفوف امت افتتاح کرد و با تربیت شاگردانی دانشمند ذخیره علمی بزرگی برای امت بر جای گذاشت، چنانچه به پاس زحمات ششمین ستاره آسمان ولایت و امامت مکتب تشیع را به نام مکتب جعفری می‌شناسند، حال یکی از پرسش‌هایی که در این رابطه مطرح می‌شود این است که اگر ما امامان قبل از امام جعفر صادق عليه السلام را قبول داریم، پس چرا شیعه جعفری شده‌ایم؟ مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم این چنین می‌نویسد:
شیعه یعنی یاران و پیروان و تابعین یک نفر یا چند نفر و در اصطلاح به افرادی گفته می‌شود که از امام علی عليه السلام پیروی کرده و آن حضرت را خلیفه بلا فصل پیامبر صلي الله عليه و آله می‌دانند(1)، بر این اساس شیعه دو معنی عام و خاص دارد، معنی عام آن به عموم پیروان علی بن ابیطالب عليه السلام و معتقدین به خلافت و زمامداری بلا فصل آن بزرگوار بعد از پیغمبر خاتم صلي الله عليه و آله گفته می‌شود و شیعه به این معنی در طول تاریخ و با گذشت ایام به گروه‌ها و شعبه‌های متعدد تقسیم شد، مثل شیعه زیدی، شیعه اسماعیلی و دیگر فرق و گروه‌ها.

اما شیعه به معنی خاص به افرادی اطلاق می‌شود که علاوه بر اینکه به امامت و جانشینی بلافصل امام علی عليه السلام بعد از رحلت پیامبر صلي الله عليه و آله اعتقاد دارند، به امامت یازده فرزند آن حضرت نیز معتقد هستند و به این گروه شیعه اثنی عشری، امامیه، جعفری مذهب نیز اطلاق می‌شود.(2)
پیدایش شیعه و اطلاق این نام به گروهی خاص پیروان علی عليه السلام طبق روایات و گزارشات تاریخی به دوران زندگی و حیات حضرت محمد صلي الله عليه و آله بر می‌گردد.
جابر بن عبدالله انصاری صحابی رسول مکرم اسلام صلي الله عليه و آله نقل می‌کند: ما در خدمت پیامبر صلي الله عليه و آله بودیم، علی بن ابیطالب عليه السلام وارد شد،‌ آنگاه پیامبر صلي الله عليه و آله با اشاره به علی عليه السلام فرمودند: «و الذی نفسی بیده ان هذا و شیعته هم الفائزون یوم القیامه»(3)؛ سوگند به کسی که جانم در قبضه قدرت او است، همانا این مرد(علی) و پیروانش در روز قیامت البته از رستگاران خواهند بود، در جای دیگر می‌فرماید: یا علی تو و شیعیانت در بهشت هستید.(4)
با توجه به این موارد و موارد متعدد دیگر معلوم می‌شود شیعه از همان صدر اسلام به یاران و پیروان علی عليه السلام اطلاق می‌شد، اما همان طور که ذکر شد شیعه به نام‌های دیگر نیز در طول تاریخ نامگذاری شده است، اینکه گفته می‌شود اثنی عشری(دوازده امام) چون به دوازده جانشین و امام بعد از پیامبر صلي الله عليه و آله معتقد است و لذا امامیه بر این اساس امامت را یکی از اصول دین می‌دانند و دوازده امام را پیشوایان دین می‌دانند که از طرف رسول خدا صلي الله عليه و آله تعیین گردیده‌اند.

 

اما چرا به جعفری، شیعه جعفری، مذهب جعفری اطلاق شده است، در رابطه با این بخش باید گفت که بعد از رحلت پیامبر صلي الله عليه و آله در دوره خلافت خلیفه دوم نوشتن حدیث و حتی نقل آن ممنوع شد و این عمل حدود 100 سال ادامه یافت تا اینکه در دوره امامت امام باقر عليه السلام که در ایام خلافت عمر بن عبد العزیز اموی بود، ممنوعیت کتابت و نوشتن حدیث برداشته و از طرفی هم به خاطر درگیری خلافت به مسائل دیگر فرصت مناسبی برای امام باقر عليه السلام و شاگردان آن ایجاد شد تا اخبار و روایات وارد شده از پیامبر صلي الله عليه و آله و دیگر امامان جمع‌آوری و توسعه دهند و این امر در دوره امام صادق عليه السلام به اوج خود رسید، یعنی در دوره‌ای که از 114 هجری تا 148 هجری زمان حیات امام صادق عليه السلام پایه فکری نظام تشیع که در زمان پیامبر صلي الله عليه و آله و ائمه پیشین طرح‌ریزی شده بود، مستحکم شد.

 

امام صادق عليه السلام از فرصت به دست آمده و مناسب سیاسی موجود که در نهایت، موجب انتقال خلافت از امویان به عباسیان شد و با ملاحظه نیاز جامعه و آمادگی زمینه اجتماعی دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش امام باقر عليه السلام را گرفت و حوزه وسیع علمی بزرگی به وجود آورد و در رشته‌های مختلف علوم عقلی و نقلی آن روز را، به شاگردان بزرگی هم چون هشام بن حکم، محمد بن مسلم، جابر بن حیان و…..آموخت که علاوه بر استحکام پایه اعتقادی شیعه موجب توسعه و گسترش آن هم شد.
لذا در این دوره تکیه اصلی شیعه بر امام صادق عليه السلام بود و اکثر روایات را از آن حضرت اخذ می‌کرد(5) و در این تاریخ تشیع دارای شناسنامه شد و به صورت یک مذهب رسمی به نام امام صادق عليه السلام مزین شد.

 

این در حالی بود که در این دوره مذاهب اهل سنت نیز در حال شکل‌گیری بود، پس در حقیقت گام دوم در بنیان‌گذاری مکتب را حضرت امام صادق عليه السلام برداشت، مکتبی که پایه‌های اولیه آن در زمان پیامبر صلي الله عليه و آله و ائمه پیش از امام صادق عليه السلام برداشته شده بود، لذا به خاطر اهتمام امام صادق عليه السلام در گسترش و اشاعه فقه و عقاید شیعه این مذهب به نام آن حضرت مزین شده است.
دوران امامت امام صادق عليه السلام نقطه عطفی در نهضت تشیع و زمانی بسیار حساس برای این مکتب بوده است، چرا که این دوره، دوره‌ای است مکاتب و مذاهب مختلف در شرف شکل گیری بودند، از طرفی مذاهب اهل سنت و از طرفی گروه خوارج و مرجئه و قدریه و نیز گروه‌های منشعب شده از شیعه مثل کیسانیه و دیگر گروه‌ها درحال شکل‌گیری و یا فعالیت بودند، لذا برای تفکیک این مذهب با مذاهب دیگر پیروان این مکتب که در مکتب جعفری و حوزه درس آن حضرت تربیت یافته بودند، به این نام و عنوان شهرت یافتند، چرا که اطلاق شیعه در دوره امام صادق عليه السلام معنای وسیعی داشت.
بنابراین در دوره امام صادق عليه السلام آن حضرت با تربیت شاگردان و فرستادن آن‌ها به مناطق دیگر و جمع آوری و تدوین و استحکام بخشیدن به عقاید و فقه تشیع و نشر آن توسط شاگردان تربیت یافته و نیز برای تفکیک از دیگر فرقه‌ها و گروه‌هایی که در این دوره فعالیت داشتند، شریعت اسلام و آیین محمدی صلي الله عليه و آله در چهره مذهب تشیع که همزمان با پیامبر صلي الله عليه و آله شکل گرفته بود، شکل و انسجام فکری محکم‌تری یافت و طرفداران آنان به نام شیعه امامی و شیعه جعفری شهرت یافتند و امام صادق به رئیس مذهب مشهور شد و فقه شیعه امامی را منسجم ساخت(6)، به عبارت دیگر مذهب اهل بیت به نام مذهب جعفری معروف شده است.

 

*پی‌نوشت‌ها:

 1.شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت، دار المعرفه 1415ق. ج1، ص169.

2. ر.ک: صفائی، سید احمد، نبوت عامه، قم، آفاق، 1409ق. ص147.
3. طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم دار الثقافه، چاپ اول، 1414ق، ص251.
4. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، 1403ق، ج9، ص199.
5. ر.ک: جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انصاریان، 1423ق، ص325ـ335.
6. خواجویان، محمد کاظم، تاریخ تشیع، مشهد، جهاد دانشگاهی، 1376ش. ص78.

فارس
آراي كاربران براي اين مطلب
5 ستاره:
 
(1)
4 ستاره:
 
(0)
3 ستاره:
 
(0)
2 ستاره:
 
(0)
1 ستاره:
 
(0)
1 رأی
ميانگين آراي اين مطلب:
5.0 stars
(5.0)
نظر از: آ.ن - ثقلین [عضو] 

سلام علیکم
ایام شهادت مظلومانه امام صادق علیه السلام تسلیت باد
http://saghalain.kowsarblog.ir/

1396/04/28 @ 05:28
نظر از: متین [عضو] 
5 stars

سلام .
ممنون ازشما بزرگوار به خاطر درج این مطلب مفید .

1396/04/27 @ 23:12


فرم در حال بارگذاری ...