الجزء الثانی؛ الباب الثامن فيما نذكره مما يختص بشهر رجب و بركاته و ما نختاره من عباداته و خيراته‏ و فيه فصول‏، فصل فيما نذكره من عمل أول جمعة من شهر رجب‏

ادامه »

نماز لیله الرغائب (شب آرزوها)

بدان‏كه اولين شب جمعه ماه رجب را «ليلة الرغاب» (يعنى شب دلدادگان) مى ‏گويند و براى آن عملى با فضيلت‏ بسيار از حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله وارد شده كه آن را سيّد در كتاب «اقبال» و علاّمه حلى در «اجازه بنى زهره» نقل كرده‏ اند، بعضى از فضيلت آن اينكه به سبب انجام آن، گناهان بسيار آمرزيده مى‏ شود، و نيز نمازى در آن وارد شده كه هركه آن را به جاى‏ آورد هنگام شب اوّل قبرش حق تعالى ثواب آن را به نيكوترين صورت و با روى گشاده و درخشان و زبانى گويا به سوى‏ او مى ‏فرستد، پس به او مى‏ گويد: اى حبيب من تو را بشارت باد كه از هر شدّت و سختى نجات يافتى، بنده مى‏ گويد تو كيستى؟ به خدا سوگند من چهره‏ اى زيباتر از چهره تو نديدم، و سخنى شيرين‏ تر از سخن تو نشنيدم، و بويى بهتر از بوى‏ تو نبوييدم!! پاسخ می دهد: من ثواب آن نمازم كه در فلان شب، از فلان ماه، از فلان سال به جاى آوردى‏ امشب نزد تو آمدم تا حقّت را ادا كنم، و مونس تنهايى تو باشم، و هراس را از تو برگيرم و هنگامى‏ كه در صور (شيپور قيامت) دميده شود، در عرصه قيامت سايه‏ اى بر سرت خواهم افكند، پس خوشحال باش كه خير هرگز از تو جدا نخواهد شد. كيفيت‏ اين نماز چنين است:

اولين پنجشنبه ماه رجب را روزه مى‏ دارى، چون شب جمعه داخل شود، ما بين نماز مغرب و عشا، دوازده ركعت نماز بجاى مى‏ آورى، هر دو ركعت با يك سلام به اين ترتيب كه در هر ركعت يك مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه «سوره قدر» و دوازده‏ مرتبه «سوره توحيد» مى‏ خوانى و هنگامى كه از نماز فارغ شدى هفتاد مرتبه مى ‏گويى

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ وَ عَلَى آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ] .

خدايا! بر محمّد پيامبر درس ناخوانده و خاندانش درود فرست

سپس به سجده مى‏ روى و هفتاد مرتبه می گويى:

سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ

پاك و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح

آنگاه سر از سجده بر مى ‏دارى و هفتاد مرتبه مى‏ گويى:

رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيُّ الْأَعْظَمُ

پروردگارا! مرا بيامرز و بر من مهرورز و از آنچه از من مى‏ دانى بگذر، تو خداى برتر و بزرگترى

دوباره به سجده مى‏ روى و هفتاد مرتبه مى‏ گويى:

سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ

پاك و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح

سپس حاجت خود را مى‏ طلبى كه به خواست خدا برآورده خواهد شد.

دانلود: 

دانلود فایل word نماز لیله الرغائب با ترجمه فارسی (5.34 MB)

دانلود فایل pdf نماز لیله الرغائب با ترجمه فارسی (419.9 KB)

دانلود فایل word نماز لیله الرغائب بدون ترجمه فارسی (5.34 MB)

دانلود فایل pdf نماز لیله الرغائب بدون ترجمه فارسی(385.66 KB)

موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت

آیت الله بهجت (ره):

مرحوم آخوند خراسانی روی منبر نشسته بود و مشغول تدریس بود که ناگهان طلبه‌ای بلند شد و گفت: الآن تلگراف آمده است که در تبریز زدوخورد است. اگر آقا سید محمدکاظم یزدی رحمه‌الله‌ اختلاف نکند، غائله می‌خوابد!

درس تعطیل شد و طلاب از مسجد به‌سوی منزل سید رحمه‌الله‌ حرکت کردند. عده‌ای از طلاب که می‌خواستند از میان جمعیت بیرون بروند، از هر کوچه که می‌رفتند، سر کوچه چماق‌به‌دستی ایستاده بود. بله، تمام راه‌ها را به‌جز راه خانه سید بسته بودند تا همه مجبور بشوند به منزل سید رحمه‌الله‌ بروند. به منزل سید رحمه‌الله‌ رسیدند، و مرحوم سید مجبور شد سخن بگوید؛ لذا فرمود:

کاسه‌ای پر از زهر است، می‌بینم و نمی‌خورم! ولی شما که نمی‌بینید خوردنش برایتان جایز است!

یکی از میان جمعیت جواب داد: اگر نزد یهودی می‌رفتیم، چنین جوابی نمی‌داد!

گویا بعد از این سخن، وضع خطرناک شد و مرحوم سید در معرض خطر قرار گرفت، لذا شُرطه‌های دولت عثمانی آمدند و طلاب را متفرق کردند.

آیا واقعاً آنها طلبه و روحانی بودند؟!

آیا طلبه برای متفرق شدن نیاز به شُرطه دارد؟!

بعد از این جریانات، سید رحمه‌الله‌ به شیخ عشیره‌ی عرب‌ها پناهنده شد و گفت: تأمین جانی ندارم! و عرب‌ها با احترامی که به سادات و ذَراری (ذُریه‌ها، فرزندان) حضرت زهرا علیهاالسلام می‌گذارند، گفتند: هر چه بفرمایید اطاعت و اجرا می‌شود، و زیر پای سید رحمه‌الله‌ برای تجلیل از ایشان قربانی ذبح کردند، و از آن به بعد اطراف سید رحمه‌الله‌ محافظ بود.

در محضر بهجت، ج۳، ص۲۱۸

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

الَّذِي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا فَإِذَا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ^(يس/80)

همان کسي که براي شما از درخت سبز، آتش آفريد و شما بوسيله آن، آتش مي‌افروزيد!

خداوند تبارک و تعالی با مثال‌هایی در قرآن کریم علاوه بر اینکه قدرت خود را به بشر متذکر می‌شود، انسان را از گمراهی به سوی هدایتی آشکار سوق می‌دهد.

در فصل بهار درختان زنده سبز می‌شوند .سلولز ، ماده‌ای است که از کربن ، ئیدروژن و اکسیژن بوجود می‌آید و این ماده با آب ترکیب شده و چوب درختان زنده را به وجود می‌آورد .

برای ایجاد کربن و ترکیب عناصر با یک دیگر نیاز است تا انرژی خورشید در درختان ذخیره شود و به گفته دانشمندان نور زغالی که از آتش زدن چوب های درختان بوجود می‌آید ، در واقع انرژی خورشیدی است که سال‌ها در آن درخت ذخیره شده و حالا با سوزاندن این انرژی به طبیعت بر می‌گردد؛ چراکه هنگام سوختن زغال در واقع «کربن» با «اکسیژن» هوا ترکیب شده و گاز کربن را تشکیل مى‌‏دهد، و اکسیژن و هیدروژن (مقدارى آب) آزاد می‌شود. به همین خاطر است که سوزاندن نهال جوان نور کمتری نسبت به زغال درختی کهن از خود متصاعد می‌کند.

این یکی از تفاسیر آیه 80 سوره مبارکه یس در قرآن کریم است.در کتاب تفسیر نمونه جلد هجدهم ، صفحات 462 تا 467 به تفصیل این آیه را با ادله علمی تفسیر کرده است و می‌گوید با دریافت‌های جدید دانشمندان می‌توان از این آیه این نتایج را کسب کرد.

آیه‌ای که به انسان بزرگی خداوند را متذکر می‌شود و می‌فرماید : همان توانمندى که براى شما از درخت سبز ( مَرْخ و عَفار ) که تروتازه است آتشى پدیدار کرد که شما بى درنگ از آن، آتش مى‌افروزید.

این آیه بعد از آیه هفتاد و نهم در پاسخ به کسانی است که قیامت را انکار می‌کنند، آمده است.در آیه 79 سوره مبارکه یس خداوند کریم خطاب به این افراد می‌فرماید :

اى پیامبر(صلی الله علیه و آله)، در پاسخ او بگو: همان توانمندى که نخستین بار آن استخوان‌ها را پدید آورد، آنها را زنده مى‌کند. او به هر آفریده‌اى بسى داناست. ویژگى‌هاى همه خلایق را چه پیش از مرگشان و چه پس از مرگشان مى‌داند، پس زنده کردن مردگان براى او سهل است.

برای توضیح بیشتر درباره آیه هشتاد این سوره مبارک و اینکه چرا خداوند به آتش گرفتن درختان سبز اشاره دارد ، به تفاسیر بیشتری خواهیم پرداخت.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در بخش دیگری از کتاب خود (تفسیر نمونه ) ج ‏18، ص 462، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۴خورشیدی ؛ می‌نویسد :

در زمان‌های قدیم در میان اعراب این امر رایج بود که براى آتش افروختن از چوب درختان مخصوص به نام «مرخ» و «عفار» که در بیابان‌هاى حجاز مى‌‏روئید استفاده مى‏‌کردند. مرخ و عفار دو نوع چوب آتش زنه بود که اولى را زیر قرار مى‌‏دادند و دومى را روى آن مى‌‏زدند، و مانند سنگ آتش‏‌زنه جرقه از آن تولید مى‌‏شد، در واقع به جاى کبریت امروز از آن استفاده مى‌‏کردند.

بنابر این تفسیر ، ایشان اینگونه توضیح می‌دهند :

آب و آتش دو چیز متضادند، کسى که مى‏‌تواند آنها را در کنار هم قرار دهد! مسلماً براى او پوشانیدن لباس زندگى بر اندام انسان‌هاى مرده کار مشکلى نیست.

ایشان در صفحه 463 از همین کتاب ادامه می‌دهند و آتش گرفتن درختان سبز را اینطور تفسیر می‌کنند:

خاصیت آتش‌‏افروزى به وسیله چوب درختان، منحصر به چوب‌هاى «مرخ» و «عفار» نیست، بلکه این خاصیت در همه درختان و تمام اجسام عالم وجود دارد (هر چند دو چوب مزبور بر اثر مواد و وضع مخصوصشان آمادگى بیشترى براى این کار دارند).

خلاصه این‌که تمام چوب‌هاى درختان اگر محکم به هم بخورند جرقه مى‌‏دهند حتى چوب درختان سبزبه همین دلیل گاه آتش ‏سوزی‌هاى وسیع و وحشتناکى در دل جنگل‌ها روى مى‌‏دهد. این همان جرقه الکتریسته است که بر اثر اصطکاک و مالش آشکار مى‌شود.

خداوند تبارک و تعالی با مثال‌هایی از این دست علاوه بر اینکه قدرت خود را به بشر متذکر می‌شود و انسان را از گمراهی به سوی هدایتی آشکار سوق می‌دهد، به او می‌گوید که اگرچه این قرآن بیش از هزار و سیصد سال پیش نازل شده ، اما همچنان تازگی دارد و انسان‌ها با کشفیات جدید علمی ، می‌توانند تنها به گوشه‌ای از رموز این کتاب شریف پی ببرند.

باشگاه خبرنگاران/ پوریا سلیمان زاده

ای نمی از عنایتت دریا
قطره‌ای از حکایتت دریا
دست ما خالی و لبت سرشار
واژه‌های روایتت دریا
پشت دیوار تشنگی ماندم
کاسه‌ی لطف آیتت دریا

ما نفس‌های عافیت سوزیم
که به دست تو چشم می‌دوزیم

بی‌تو یاصاحب‌الزمان دردیم
مثل پاییز خسته و زردیم
پیشکش در مسیر آمدنت
دل سرشار غصه آوردیم
بلکه با یک نگاه پر مهرت
به سر راه نور برگردیم

به دل تنگ ما نگاهی کن
عاشقت را به جاده راهی کن

منتظر مانده‌ایم برگردی
شعرها خوانده‌ایم برگردی
در هوای ظهور موعودت
اشک افشانده‌ایم برگردی
هرچه غیر از غم محبت را
از درون رانده‌ایم برگردی

کاش این روزها ظهور کنی
سهم ما جلوه‌ی حضور کنی

دست ما را بگیر آقا جان
جان ندبه… مجیر… آقا جان
ما گرفتار حب دنیاییم
لطف کن بر اسیر آقا جان
من گدایی که سخت محتاجم
تو امیری امیر آقا جان

می‌سزد سهم من دعا بشود
بوسه بر خاک کربلا بشود

کربلا معنی عزای دلت
اشک خون رمز کربلای دلت
زلف پر گرد و خاک حادثه‌ها
وزد از سمت کربلای دلت
تا ز عباس روضه می‌خوانند
می‌کنم یاد ضجه‌های دلت

نظری کن که روسفید شوم
و چه خوشتر اگر شهید شوم

 مصطفی کارگر

از جمله شبهای بزرگ و با عظمت ماه رجب شب جمعه اول این ماه است.معروف به لیلة الرغائب، اعمال مخصوصی در این شب ذکر شده که به واسطه آن اعمال برکات و پاداش فراوان بر انسان سرازیر می‏شود .

رغائب جمع رغیبه است به معنی «امرٌ مرغوب فیه عکاء کثیر» یعنی شبی که در آن عطاها و مواهب فراوان بدست می ‏آید در حدیث است شب جمعه اول این ماه احیاء و بیداری و نیایش فضیلت ویژه دارد و موجب دست‏یابی به عطایای ارزشمند حضرت پروردگار است، در حدیث است که رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: ملائکه این شب را به این نام نهادند و محدثان در کتاب‏های دعا نمازی با کیفیت مخصوصی در این شب ذکر کرده‏ اند که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:

هر کس این نماز را در این شب انجام دهد ثواب این نماز به نیکوترین صورت با روی خندان و درخشان و با زبانی فصیح در شب اول قبر در حضور این فرد ظاهر شود و به او می‏ گوید: ای دوست من مژده می ‏دهم تو را که از هر شدّت و سختی نجات یافتی، نمازگزار می‏گوید: تو کیستی که من تاکنون چنین صورتی زیبا با چنین جلوه ‏ای ندیدم و سخنی شیرین‏تر از کلام تو نشنیده ‏ام و بویی بهتر از بوی تو نبوئیدم در پاسخ می‏گوید: من همان نماز لیلة الرغائبم که شما انجام دادی.

امشب آمده‏ ام نزدت باشم تا حق را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من در عرصه قیامت سایه بر سر تو خواهم افکند پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد.

وَقالَ رَبُّكُمُ ادعوني أَستَجِب لَكُم ۚ إِنَّ الَّذينَ يَستَكبِرونَ عَن عِبادَتي سَيَدخُلونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ

آیت الله بهجت (ره):

مگر می شود ما خدا را بخوانیم

و او ما را رها کند و به خود راهنمایی نکند!؟

حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی):

در حریم قدس یاد الهی، دلِ آلوده را راه نمی‌دهند؛ باید شستشو کنیم. اگر دل توانست با یاد خدا خود را معطّر و مزیّن کند، بدون تردید اجابت الهی برای او میسّر خواهد شد؛ «ادعونی استجب لکم».(۱) هیچ دعایی بی‌استجابت نیست. استجابت به معنای این نیست که خواسته‌ی انسان حتماً برآورده خواهد شد - ممکن است برآورده بشود، ممکن است به علل و مصالح و موجباتی برآورده هم نشود - اما استجابت الهی هست. استجابت الهی، پاسخ و توجه و التفات خداست؛ ولو آن خواسته‌ای که من و شما داریم - که ای بسا خیال می‌کنیم این خواسته به نفع ماست، اما به زیان ماست(۲) - تحقق هم پیدا نکند؛ اما «یا اللَّه» شما بی‌گمان لبّیکی به دنبال خود دارد.۱۳۷۹/۰۴/۱۹

کودکان در خانواده‌ها معمولا خوشحال‌ترین اعضایی هستند که بعد از حضور میهمان به خوشحالی‌های کودکانه می‌پردازند. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به دیدن یکی از اقوام خود می‌روید و با حضور شما کودکان رفتارهای هیجانی از خود بروز می‌دهند و به نوعی می‌خواهند نشان دهند که از حضور شما خوشحالند.
 
به ویژه اگر اقوام نزدیک آن ها باشید، این هیجان و موج مثبت از سوی کودکان بیشتر به شما منتقل می شود.
 
صله رحم در قرآن کریم بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. خداوند متعال در آیه 22 سوره مبارکه محمد صلی الله علیه و آله  می فرماید:
 
اگر (از این دستورها) روی گردان شوید، جز این انتظار می‌رود که در زمین فساد و قطع پیوند خویشاوندی کنید؟!
 
دستورات قرآن در هر آیه‌ای و هرچه که باشد، اگر کسی از آن ها روی گردان شود باید منتظر فساد در زمین باشد و خداوند انسان مفسد را در این آیه هم رده افرادی قرار می دهد که بدون دلیل شرعی به قطع صله رحم می پردازند. اما برای اطلاع دقیق از معنی این آیه باید به مفسران رجوع کرد.
 
در تفسیر این آیه از کتاب المیزان علامه طباطبایی جلد 18 صفحات 361 و 362 می خوانیم :
 
خطاب در این آیه به همان کسانى است که فرمود: در دلهایشان مرض هست، و از رفتن به جهاد در راه خدا بهانه‏ جویى می‌کردند و به همین جهت خطاب را به ایشان کرد تا توبیخ و سرزنش شدیدتر کند و استفهام در آیه استفهام تقریرى است. مى‏خواهد بفرماید شما این طورید.
 
 و معناى آیه این است که: آیا از شما توقع مى‏رفت که از کتاب خدا و عمل به آنچه در آن است که یکى از آنها جهاد در راه خدا است اعراض نموده و در نتیجه دست به فساد در زمین بزنید و با قتل و غارت و هتک عرض و به علت تکالب بر سر جیفه دنیا قطع رحم کنید؟ مى‏خواهد بفرماید: در صورتى که اعراض کنید توقع همه این انحرافها از شما مى‏رود.
 
اهمیت انسان در صله رحم در آموزه های قرآنی و اسلامی بسیار مورد توجه است اما مهمتر از آن رعایت نکات کلیدی هنگام میهمانی رفتن است.
 
در کتاب رهنمون صفحه 748 از قابوس نامه اینگونه نقل می کند :
 
“چون میهمان کنی، از خوبی و بدیِ خوردنی ها عذر مخواه که این طبع بازاریان باشد. هر ساعت مگوی که فلان چیز بخور، خوب است ! یا چرا نمی خوری؟ یا من نتوانستم سزای تو کنم که این ها سخن کسانی است که یک بار میهمانی کنند.”
همچنین خداوند در سوره احزاب ، آیه 53 یکی دیگر از آداب میهمانی را به مومنان یادآور می شود و از آنان می خواهد به وقت میزبان احترام بگذارند :
 
“ای کسانی که ایمان آورده اید، بدون اذن و اجازه و دعوت برای طعام، وارد خانه ی پیامبر نشوید، و هر گاه دعوت شدید، داخل شوید، و چون غذا خوردید، پخش شوید (و بروید) و برای حرف زدن (وگپ زدن) ننشینید، این کار شما سبب اذیت پیامبر است و از شما خجالت می کشد، ولی خداوند از گفتن حق، حیا نمی کند!”
 
یکی دیگر از آداب میهمانی رفتن چه در آموزه های اسلامی و چه آموزه های ایرانی ، برگزاری مراسم ساده میهمانی است.
 
در کتاب بحار الانوار ، جلد 72 صفحه 451 حدیث چهارم ، روایتی را از امیرالمونین علی (علیه السلام) درباره میهمانی رفتن حضرتش به منزل یکی از صحابه نقل می کنند :
 
مردی حضرت علی علیه السلام را به خانه دعوت کرد.

حضرت فرمود: به سه شرط می آیم. آن مرد پرسید: آن شرایط چیست؟ امام پاسخ داد:
 
یکی این که از بیرون خانه چیزی برایم تهیه نکنی.

دوم آن که آن چه را در خانه داری، پنهان و ذخیره نسازی (هرچه داری بیاوری)

سوم آن که به خانواده ات اجحاف و فشار وارد نیاوری.

مرد گفت: باشد، می پذیرم.

حضرت قبول کرد و مهمانِ خانه ی او شد.
 رعایت آداب میهمانی و توجه به صله رحم یکی از مهمترین وظایف مومنان است و افرادی که پیوندشان را در صله رحم محکم می کنند ، محبوب خداوند متعال هستند.

باشگاه خبرنگاران جوان/گزارش از  پوریا سلیمان زاده