ب) محاسبه ی نفس

     پس اگر در دنیا حساب خود را کشیدی در موقف حساب گرفتاری نداری و از آن باکی برای تو نیست. ⁵ اگر در شب و روز چند دقیقه ای به حسب اقبال و توجه آن - یعنی به مقداری که قلب حاضر است - نفس را محاسبه کند در تحصیل نور ایمان، و از آن مطالبه نور ایمان کند و آثار ایمان را از آن جستجو کند، خیلی زودتر به نتیجه می رسد.⁶ قبل از اینکه نامه ی اعمال ما برای پیشگاه خدا، و قبل از اینکه آن، برای پیشگاه امام زمان (عج) برسد، خودمان باید نظر کنیم. ⁷

     عزیز! ممکن است در اول امر، انس با این معانی برای نفس مشکل باشد و شیطان وساوس نفسانیه نیز به اشکال آن بیفزاید و انسان را از تحصیل این احوال مایوس کند و به انسان سلوک راه آخرت و سلوک الی الله را بزرگ و مشکل نمایش بدهد و بگوید این معانی مال بزرگان است و به ما ربطی ندارد، …

     بلی، اول مشکل نما است ولی اگر انسان وارد شود در آن، خدای تعالی طرق سعادت را آسان و نزدیک کند.⁸

ج) حب دنیا

     علاج قطعی مفاسد به علاج حُب دنیا و حب نفس است، زیرا که با علاج آن، نفس دارای سکونت و طمانینه شود، و قلب آرامش پیدا کند و دارای قوام و ملکه اطمینان شود، و به امور دنیا سهل انگاری کند، و به هیچ مأکل و مشرب اهمیت ندهد، و اگر کسی با او در امری از امور دنیا مزاحمت کند، او با خونسردی تلقی کند و به سهل انگاری برگزار نماید، و چون محبوب او طعمه اهل دنیا نیست، دنبال آن به جوش و خروش بر نخیزد و قطع ریشه محبت دنیاکند گر چه امر مشکلی است. خصوصاً اول امر و ابتدای سلوک - ولی هر امر مشکلی با اقدام و تصمیم عزم، آسان شود، قوام اراده و عزم به هر امر صعب و مشکلی حکومت دارد، و هر راه طولانی سنگلاخی را نزدیک و سهل کند. ⁹ معنویات اساس اسلام است، سعی کنید معنویات را زیاد کنید و از تشریفات، تا آن جا که مقدور است بکاهید. ¹⁰

     خود را به ساده زیستن عادت دهید، و از تعلق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. ¹¹ با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی توان ارزش های انسانی - اسلامی را حفظ کرد.¹²

طلبه: معصومه یاراحمدی

پی نوشت ها:

1. شرح حدیث، جنود عقل و جهل، ص 125

2.برگرفته از المراقبات، میرزاجواد آقا ملکی تبریزی (ره)، ص 123      

3. کلمات قصار، پندها و نصیحت ها، 82

4. اربعین حدیث، ج اول، ص 279

5.اربعین حدیث، ج دوم، ص 31       

6.  شرح حدیث، جنود عقل و جهل، ص 107

7. کلمات قصار، ص 66

8. شرح حدیث، جنود عقل و جهل ص 107

9. همان، ص 254

10. کلمات قصار، ص 73

11.  همان

صفحات: 1· 2