کلام نور

هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يشْرِكُونَ ^*هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ(^{الحشر23/24)}

اوست‏ خدايي که جز او معبودي نيست همان فرمانرواي پاک سلامت[بخش و] مؤمن [به حقيقت‏حقه خود که] نگهبان عزيز جبار [و] متکبر [است] پاک است‏خدا از آنچه [با او] شريک مي‏ گردانند.

اوست‏ خداي خالق نوساز صورتگر [که] بهترين نامها [و صفات] از آن اوست آنچه در آسمانها و زمين است [جمله] تسبيح او مي‏ گويند و او عزيز حکيم است

خداوند، خالق یکتا و بی همتای هستی، مناجات با او ، محبوب قلوب عارفان  و یاد او  ، شیرین ترین اذکار براي بندگان و همانگونه كه عظمت وجود او برتر است از هرچه که تصور می شود ؛ نام او نیز نیکوترین و برترین نامهاست. نگاهي به احاديث اهل بيت (عليهم السّلام) به ويژه مناجات و ادعيه هاي ايشان به خوبي كمال خشوع و احترام و كرنش اين واصلان به قله عرفان حقيقي و غواصان اقيانوس ژرف معرفت را در برابر اسماء الهي و صفات زيباي خداوندي را نشان مي دهد.

از این رو بر همگان لازم است تا با پيروي از مكتب استوار اين بزرگواران که نهایت احترام را در مقابل اسماء الهی داشته باشند.

در این درس به احکام مربوط به مسِّ أسماءالله و نیز اسامی اولیاء دین و حضرات معصومین علیهم السلام که مظهر «اسمای حسنای الهی» هستند و در لزوم احترام به اسماءالهی ملحق می شوند، اشاره خواهدشد.

*احكام

1) مسّ اسم خداوند به هر زبانی که باشد، بوسیله کسیکه وضو ندارد حرام است.[1]

2) مسِّ صفات مخصوص حضرت باری‌ تعالی نیز بدون وضو حرام است.[2]

3) اگر «اللَّه» جزء اسم شخصی باشد، مانند عبدالله مسّ این قسمت از نام شخص بدون طهارت جایز نیست.[3]

4) برایِ مسّ نامِ پیامبر و ائمه و حضرت زهرا (عليهم السّلام) بنابر احتیاط واجب[4] (و مطابق نظر برخی از مراجع تقلید بنابر احتیاط مستحب)[5] وضو داشتن لازم است.[6]

توضيح1: نام ساير پيامبران نيز در اين حكم مانند نام پيامبر مكرم اسلام است.[7]

توضيح2: مطلب بالا در خصوص نامهاي معصومين (عليهم السّلام) مي باشد اما در خصوص صفات آنها مانند كاظم ، رضا ، صادق و… هر چند بايد مورد احترام قرار گيرند ولي داشتن وضو براي مس اين صفات لازم نيست.

5) اگر اسامیِ معصومین(ع) نام شخصی باشد و به قصد نام شخص نوشته شود، تماسِ بدن با آن بدون طهارت مانعی ندارد.[8]

6) مطابق نظر بـرخی از مـراجع عظام[9] مسِّ ضمیرهایی که به ذات ‌بـاری تعالـی بر می‌گردند مثـل

ضمیر جملۀ «بسمه تعالی» حکم لفظ جلاله را ندارند.[10]

7) نوشتن اسم جلالۀ «اللَّه» به صورت «ا…» حکم لفظ جلاله را ندارد و مسّ آن بدون وضو جایز است.[11]

8) مسّ آرم جمهوری اسلامی ایران که تصویری از کلمه جلاله«الله» است، بنابر احتیاط واجب بدون طهارت جایز نیست.[12]

9) کسی که وظیفه‌اش تیمم است اگر برای کاری تیمم کند، تا تیمم و عذرش باقی است کارهایی که باید با وضو و غسل انجام دهد را می‌تواند به جا آورد، ولی اگر با داشتن آب برایِ نماز میّت یا خوابیدن تیمم کرده با آن تيمم فقط کاری که برای آن تیمم نموده را می‌تواند انجام دهد.[13] (مثلاً مسّ قرآن نمی‌تواند بکند)

10) كسي كه بخاطر تنگي وقت تيمم كرده با آن تيمم فقط کاری که برای آن تیمم نموده را می‌تواند انجام دهد.[14]

استفتائات ویژهآیا CD یا لوح های فشرده قرآنی از جهت لزوم رعایت احکام طهارت و آداب،به قرآن مخطوط ملحق می شوند؟

پاسخ مقام معظم رهبری، آیات عظام سیستانی، مکارم شیرازی، بهجت:خیر، این حکم را   ندارد.

پاسخ آیت الله العظمی شبیری زنجانی:هر چند لوح های فشرده قرآنی حکم  طهارت و حرمت مس بدون وضو را ندارد ، ولی از آن جا که شامل متون  قرآن (به شکل دیجیتال) می باشد ، باید به گونه ای رفتار شود که عرفاً  موجب بی احترامی به قرآن نشود. ( استفتاء توسط سازمان دار القرآن الکریم )

نمودارچکیدۀدرس

پرسشها

1ـ مَسّ مواردی که احتیاج به وضو دارند را نام ببرید.

2ـ مَسّ کلمۀ «اللَّه» در اسامی (عبدالله) و (حبیب الله) و… چه حکمی دارد؟

3ـ اگر شخصی بواسطۀاینکه آب برای او ضرر دارد،بجای وضو تیمم کند و نمازبخواند و پس ازآن بخواهد قرآن تلاوت کند،آیا چنین شخصی می‌تواند آیات قرآن و اسامی متبرکه را مس نماید؟

بيشتر بدانيم

در مجموع آيات سه گانه سوره حشر (كه در ابتداي اين درس به آن اشاره شده است) هجده وصف از اوصاف خداوند متعال ذكر شده است كه مطابق برخي از روايات اسم اعظم خداوند در ميان آنها گنجانده شده ، از اين رو پيامبر در پاسخ به كسي كه اسم اعظم خداوند را جستجو مي كرد فرمودند: بر تو باد كه آخر سوره حشر را بخواني و زياد آنرا بخوان اما اسم اعظم خداوند چيست؟ و آيا با خواندن آيات و يا دانستن يك كلمه مي توان به اين مقام رسيد؟ اسماء الحسني الهي كدامند؟ اينها پرسشهايي است كه در صورت تمايل مي توانيد با مراجعه به تفسير نمونه درباره آيات 180 از سوره مباركه اعراف براي يافتن پاسخ آنها جستجو نماييد.

پي نوشت

---

[1] . بنی‌هاشمی خمینی سیدمحمدحسن ، توضیح المسائل مراجع ج1 ص180 مسأله319. مطابق با فتوای مراجع عظام تقلید آیات امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی، تبریزی، بهجت، صافی، سیستانی، شبیری زنجانی

[2] .مطابق نظر آیات عظام امام خمینی، شبیری زنجانی، بهجت، تبريزي ، مقام معظم رهبری و سیستانی- بنی‌هاشمی خمینی سیدمحمدحسن ، توضیح المسائل مراجع، ج1، مسأله 319  ـ تحریر الوسیله،ج1،ص31 و استفتائات مقام معظم رهبری ص31 مسأله 164 ، وسيلة النجاة با حاشيه آيت الله بهجت ج1ص41 و مسائل المنتخبه با حاشيه آيت الله تبريزي مسأله 32

[3] . استفتائات حضرت امام(ره)، ج1 ،مساله 82ـ استفتائات مقام معظّم رهبری«دام ظلّه» - بنی‌هاشمی خمینی سید محمد حسن ، توضیح المسائل مراجع، ج1، ص198 سؤال156 مطابق با فتواي حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري«دام ظلّه»

[4].مطابق نظر حضرت امام(ره) و آیات عظام : مقام معظم رهبری، مکارم شیرازی ـ بهجت ـ فاضل لنکرانی _ صافي كلپايگاني

[5] . مطابق آیات عظام سیستانی و تبریزی و شبیری زنجانی

[6] . بنی‌هاشمی خمینی سیدمحمدحسن ، توضیح المسائل مراجع، ج1، ص180 مسأله 319 و ص200 سؤال172.

[7] . مطابق با نظر حضرت امام (ره) ، مقام معظم رهبري ، آيات عظام بهجت،تبريزي،سيستاني،تحرير الوسيله ج1 ص27 و مسائل المنتخبه با حاشيه آيت الله تبريزي و سيستاني مسأله32 ، وسيله النجاه با حاشيه آيت الله بهجت ج1 ص41.

[8] . نیشابوری غلامرضا ، استفتائات قرآنی ، ص39 نقل از کتاب حریم نور

[9] . مطابق نظر مقام معظم رهبري و آيت الله سيستاني(استفتاء توسط سازمان دارالقرآن الكريم)

[10] .برخی دیگرازمراجع عظام نیزمانند حضرت آیت الله بهجت و شبیری زنجانی برای مسّ«بسمه تعالی» وضو داشتن را لازم دانسته و حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی بنابر احتیاط مستحب داشتن طهارت را شایسته می دانند. (استفتاء توسط سازمان دارالقرآن الکریم)

[11]. استفتائات مقام معظّم رهبری(دام ظلّه)- بنی‌هاشمی خمینی سیدمحمدحسن ، توضیح المسائل مراجع، ج1، ص197 سؤال152

[12] . بني هاشمي،همان،ص199 سؤال162و استفتاء حضرت امام (ره).مطابق با نظر حضرت امام و مقام معظم رهبري.

[13] . بني هاشمي،همان ص376 مسأله726مطابق با نظر آيات عظام:صافي ، بهجت، تبريزي،سيستاني،فاضل لنكراني .حضرت امام (ره) بنابر احتياط با آن تيمم فقط كاري كه …. آيات عظام شبيري زنجاني و مكارم :حتي اگر عذرش تنگي وقت باشد مي تواند ساير كارهايي را كه بايد با وضو و غسل انجام دهد ، بجا آورد.

^{سازمان دارالقرآن الکریم کشور}