شاعران آیینی کشورمان هر کدام با فرا رسیدن ماه محرم و به یاد عزای سالار شهیدان و یاران وفادارشان، به اشعاری در آستانه روز ششم که تعلق دارد به قاسم بن الحسن علیه السلام ، در اینجا اشاره شده است.

شعر سید حمید رضا برقعی به مناسبت روز ششم ماه محرم

آن شب که چارچوب غزل در غزل شکست
مست مدام شیشه می در بغل شکست
یک بیت ناب خواند که نرخ عسل شکست
فرزند آن بزرگ که پشت جمل شکست

پروانهء رها شده از پیرهن شده است
او بی قرار لحظهء فردا شدن شده است

بر لب گلایه داشت که افتادم از نفس
بی تاب و بی قرار، سراسیمه چون جرس
سهم من از بهار فقط دیدن است و بس؟
بگذار تا رها شوم از بند این قفس

جز دست خط یار به دستم بهانه نیست
خطی که کوفی است ولی کوفیانه نیست

گویی سپرده اند به یعقوب، جامه را
پر کرد از آن معطر یکریز، شامه را
می خواند از نگاه ترش آن چکامه را
هفت آسمان قریب به مضمون نامه را

این چند سطر را ننوشتم، گریستم
باشد برای آن لحظاتی که نیستم

آورده است نامه برایت، کبوترم
اینک کبوترم به فدایت، برادرم
دلواپسم برای تو ای نیم دیگرم
جز پاره های دل چه دلیلی بیاورم

آهنگ واژه ها دل از او برد ناگهان
برگشت چند صفحه به ماقبل داستان

یادش به خیر، دست کریمانه ای که داشت
سر می گذاشتیم به آن شانه ای که داشت
یک شهر بود در صف پیمانه ای که داشت
همواره باز بود درِ خانه ای که داشت

هرچند خانه بود برایش صف مصاف
جز او کدام امام زره بسته در طواف

اینک دلم به یاد برادر گرفته است
شاعر از او بخوان که دلم پر گرفته است
آن شعر را که قیمتِ دیگر گرفته است
شعری که چشم حضرت مادر گرفته است “

از تاب رفت و تشت طلب کرد و ناله کرد
وآن تشت را ز خون جگر باغ لاله کرد”

اینک برو که در دل تنگت قرار نیست
خورشید هم چنان که تویی آشکار نیست
راهی برای لشکر شب جز فرار نیست
پس چیست ابروانت اگر ذوالفقار نیست؟

مبهوت گام هاش، مقدس ترین ذوات
می رفت و رفتنش متشابه به محکمات

بغض عمو درون گلو بی صدا شکست
باران سنگ بود و سبو بی صدا شکست
او سنگ خورد سنگ، عمو بی صدا شکست
در ازدحام هلهله او… بی صدا شکست

کاروان امام حسین علیه السلام در روز اول محرم به منزلگاه بیست و چهارم خود رسید و حدود نیمروز در این منزلگاه درنگ کرد. منزلگاه بیست و چهارم کاروان امام حسین علیه السلام با عنوان قصر بنی‌مقاتل (قصر مقاتل) شناخته شده است. این منزلگاه میان عین‌التمر و قُطقطانیه بوده و تا کربلا فاصله اندکی داشته است. قصری در منزلگاه قصر بنی‌مقاتل وجود داشته که هنوز بقایای آن دیده می‌شده است.

دیدار امام حسین علیه السلام با عبیدالله‌بن‌حر‌جعفی را به منزلگاه قصر بنی‌مقاتل نسبت داده‌اند. عبیدالله فردی شجاع، شاعر و سخنور بود و از کوفه بیرون آمده بود تا نه در سپاه عبیدالله باشد نه در سپاه اباعبدالله. امام سوم شیعیان، حجاج‌بن‌مسروق، هم قبیله‌ای عبیدالله را فرستاد تا به همراهی دعوتش کند. حجاج به خیمه شکوهمند و اشرافی عبیدالله درامد و او را دعوت کرد. عبیدالله گفت:اهل کوفه دنیای فانی را برگزیده‌اند و با عبیدالله همراه شده‌اند. من از کوفه بیرون آمده تا نه با موافقان باشم نه با مخالفان. حجاج موضوع را با امام حسین علیه السلام باز گفت. امام سوم شیعیان خود به دیدن و دعوت آمد و کناهان کذشته‌اش را به یاد آورد و فرمود: با من همراه باش تا پاک شوی. عبیدالله بن‌حُر پیشنهاد اسب خود مَلجَمه (ملحقه) و شمشیر و غلام کرد که امام حسین علیه السلام نپذیرفت و فرمود::خیری در تو و شمشیر و اسبت نیست. عبیدالله بعد‌ها پشیمان شد و بر مزار اباعبدالله سوگواری کرد. او در جنگ صفین همراه امیر مؤمنان بود، ولی جدا شد و به معاویه پیوست. امام علی علیه السلام او را در بازپس‌گیری زنش یاری کرد.
شایان ذکر است نوشته‌اند انس‌بن‌حارث در منزلگاه قصر بنی‌مقاتل به امام سوم شیعیان رسید و با او همراه شد. خواب دیدن امام حسین علیه السلام و گفت‌وگو با علی اکبر را در این منزلگاه نیز نوشته‌اند.
خاطرنشان می‌شود حُر همچنان همراه امام سوم شیعیان بود. امام حسین علیه السلام از منزلگاه فصر بنی‌مقاتل اندکی به سمت راست رفت و به کربلا رسید.
منابع:
۱. مقتل‌الحسین بحرالعلوم
۲. جمل من انساب‌الاشراف
۳. الامام‌الحسین و اصحابه
۴. مقتل‌الحسین مقرم
۵. الفتوح
۶. اخبار‌الطوال
۷. آینه در کربلاست (محمدرضا سنگری)

باشگاه خبرنگاران

 ناگفته پیداست که هر کدام از ماه‌های قمری بنا به روایت و رویدادهای مختلفی که در تاریخ اسلام رقم زده است، بدون آیات و ادعیه نبوده و به اقتضاء زمان و امامت ائمه معصوم علیهم السلام روایت و اعمال گوناگونی را دربرمی گیرد.

پس از قربانی حاجیان در صحرای عرفه، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام با حرکت کاروان از مدینه تا کربلا، ذبح عظیمی را از نامردمی‌های کوفه به نمایش گذاشتند.

محرم‌الحرام در 29 روز قمری، برترین اعمال را در خود جای داده، به این منظور که در طول یک سال افضل اعمال زیارت امام حسین علیه السلام است و چه نیکو که در ماه عزاداری سالار شهیدان بسیار از خاندان اهل بیت علیه السلام و اباعبدالله الحسین علیه السلام یاد شود. امام رضا علیه السلام در حدیثی نقل می‌کنند:

«وقتی محرم فرا می‌رسید، پدرم خندان دیده نمی‌شد،

حزن و اندوه تا پایان دهه‌ اول بر او غالب بود

و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود.»

همچنین حضرت امام رضا علیه السلام درباره‌ عاشورا می‌فرماید:

«كسی كه عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه‌اش باشد، خداوند قیامت را روز شادمانی و سرور او قرار خواهد داد.»

اعمال شب اول ماه محرم

نماز: این شب چند نماز دارد كه یكی از آنها به شرح ذیل است:

دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد یازده مرتبه سوره‌ توحید خوانده شود.

در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیّت است و كسی كه این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر كار نیك مداومت داشته است.»

احیای این شب.

نیایش و دعا.

روز اول محرم

اول محرم هر سال اولین روز سال قمری است. از امام محمدباقر علیه السلام روایت شده است: «آن كس كه این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می‌كند، همانگونه كه دعای زكریا علیه السلام را اجابت كرد.»

دو ركعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد:

«اللّهم انت الاله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلك فیها العصمة من الشیطان و القوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»؛ بارالها! تو خدای قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می‌خواهم كه مرا در این سال از شیطان حفظ كنی و بر نفس اماره (راهنمایی كننده) به بدی پیروز سازی.

روز دوم محرم

در چنین روزی كاروان امام حسین علیه السلام در سال 61 ه‍ .ق وارد سرزمین كربلا شد و با ممانعت لشكر حرّ مجبور به توقف در آنجا گردید.

روز سوم محرم

از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله نقل شده است: «هر كس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت كند.» در آن روز سپاه عمر بن سعد وارد كربلا شد.

روز چهارم محرم

بی‌نتیجه بودن مذاكره حضرت سیدالشهداء علیه السلام ، با عمر بن سعد برای وادار كردن لشكر وی به ترک جنگ و دعوت او و لشكرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام.

روز هفتم محرم

روزه گرفتن مستحب است.

روز نهم محرم

تاسوعای حسینی، روز محاصره‌ امام حسین علیه السلام و اصحابش در سرزمین كربلا توسط سپاه شمر.

اعمال شب عاشورا

چند نماز برای این شب در روایات آمده است كه یكی از آنها چنین است: چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از سوره‌ حمد، 50 بار سوره‌ توحید خوانده می‌شود. پس از پایان نماز، 70 بار «سبحان الله والحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر ولا حول ولا قوة الاّ بالله العلیّ العظیم» خوانده شود.

احیای این شب كنار قبر امام حسین علیه السلام

دعا و نیایش.

 باشگاه خبرنگاران