از اعتقادات شیعه این است که زمین تا قیامت هـیچگاه خـالی از حـجت الهی نمی ماند و از سوئی بنا بر اسناد روایی، امـام زمـان (عج ) بعد از ظهور و قیام زندگی جاودانه نداشته و از دنیا رحلت می کنند. درنتیجه، بازگشت ائمه اطهار(علیهم السلام) به دنیا و حـکومت ایـشان تـا زمان فرا رسیدن قیامت، امری لازم و مسلم است، تا سلسله حجج الهـی قطع نشود ^{(شیخ کلینی، 1365ش: ج1، ص 178)} چرا که تداوم سلطنت و حکومت ائمه اطهار (علیهم السلام) بعد از رجعت امام زمان (عـج) بـیان کـننده هدفمند بودن امر رجعت و تحقق وعده های الهی طبق این آیـه شـریفه است:

«وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ». ^{(سوره قصص/ 5)}

اعـتقاد بـه امـر رجعت ائمه علیهم السلام از امور قطعی تشیع بوده و به قدری حائز اهـمیت اسـت کـه امام صادق (علیه السلام) می فرماید:

«لَیسَ مِنَّا مَن لَم یؤُمِنُ بِکرَّ تنَا؛

هر کس به رجـعت مـا ایمـان نداشته باشد، از ما نیست.» ^{(بحارالانوار، ج 53، ص 92)}

رجعت خاص که در دوران ظهور اتفاق می افتد، دو مرحله زمانی دارد مـرحله اول مقارن با ظهور و قیام امام زمان (عج ) اتفاق می افتد و افرادی که در گـذشته زنـدگی مـی کرده اند مانند برخی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و اولیاء الهی به دنیا باز می گردند و از اصحاب امام زمان (عج) می شوند و حضرت(عج) را در قـیامش یاری مـی کنند. مرحله دوم رجعت که زمان بازگشتن امامان معصوم(علیهم السلام) به دنیاست، نـزدیک رحـلت امـام زمان(عج) اتفاق می افتد.

رجعت امام حسین علیه السلام

در روایتی آمده که خداوند پیش از آنکه امام حسین علیه السلام متولد شوند، به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بشارت تولد آن وجود مبارک را داد و خبر داد که نسل امامت تا روز قیامت از امام حسین علیه السلام است؛ آنگاه پیشامدهای ناگوار و شهادت را در فرزندان و نسل او قرار داد. در دنبال مطالب این روایت این‌گونه آمده که: «و اعلمه انه یقتل ثم یرده الی الدنیا و ینصره حتی یقتل اعداءه و یملکه الارض» یعنی خداوند متعال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را آگاه کرد که بعد از شهادت، امام حسین علیه السلام را دوباره به این دنیا برمی‌گرداند و او را یاری می‌کند تا دشمنان خود را بکشد و از بین ببرد و مالک تمام زمین شود و بر سراسر آن فرمانروایی کند.

امام حسین علیه السلام ؛ نخستین رجعت کننده

از بررسی چندین روایت که در مورد رجعت آمده می‌فهمیم که اولین کسی که به این دنیا بازمی‌گردد و رجعت می‌کند امام حسین علیه السلام است. عیاشی از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده است که: «اول کسی که به دنیا برمی گردد حضرت امام حسین علیه السلام است و اصحاب او و یزید و اصحاب او، پس همه ایشان را بکشد مثل آن که ایشان را کشته اند.»(حق الیقین، ج2، صص 11 و 12)

در قرآن کریم درباره مسئله رجعت و نیز رجعت حسین بن علی علیه السلام ، آیات فراوانی وجود دارد تا بدانجا که گفته اند: «در قرآن 18 آیه صریح در باب رجعت هست»(منتقم حقیقی، ص481).

از جمله این آیات، آیات ششم و هفتم از سوره مبارکه نازعات است: «يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ» در آن روز که زلزله های وحشتناک همه چیز را به لرزه درمی آورند و به دنبال آن حادثه دومین رخ می دهد.

این دو آیه شریفه اشاراتی دارند به حوادثی که قبل از وقوع قیامت و رستاخیز روی می دهند که از جمله آنها زلزله ای وحشتناک است که همه چیز را درهم ریخته و نظام جهان را دگرگون می سازد.

حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در تأویل این آیه شریفه فرموده اند: «لرزاننده حسین بن علی علیه السلام و حادثه دومین، علی بن ابی طالب علیه السلام است. نخستین فردی که (در رجعت) قبر او شکافته شده (و از آن بیرون می آید) و خاک را از سر می زداید، حسین بن علی علیه السلام است.»(فضائل و سیره امام حسین علیه السلام در کلام بزرگان، ص69)

همراهان امام حسین علیه السلام در رجعت

از بررسی روایات مشخص می شود که در هنگام رجعت امام حسین علیه السلام دسته ای از انبیاء الهی و اصـحاب ایـشان به دنیا باز خواهند گشت. امام صادق علیه السلام فرمودند: «امام حسین علیه السلام با هفتاد و دو تن از یاران و اصحابشان که با حضرت علیه السلام در کربلا شهید شده بودند به دنیا بر می گردند و رجعت می کنند. در حـالی که لبـاس سفید پوشیده اند. و هفتاد پیغمبری که با حضرت موسی بن عمران برانگیخته شدند، با اوست. آن وقت حضرت قائم(عج) انگشترش را به او می سپارد و به مردم اعلان می کنند که امام حسین علیه السلام با یارانش قـیام نـموده اند تـا اهل ایمان تردید ننمایند و بـدانند که او دجـال و شـیطان نیست، بلکه او امامی است که در دسترس مردم است، و چون یقین کردند او امام حسین علیه السلام است، تردید نخواهند کرد.» «بحارالانوار، ج53، ص103)

شبستان