بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

أُولَئِكَ يجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَيلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيةً وَسَلَامًا^{(الفرقان/75)}

(آري،) آنها هستند که درجات عالي بهشت در برابر شکيباييشان به آنان پاداش داده مي‌شود؛ و در آن، با تحيت و سلام روبه‌رو مي‌شوند.

نکته ها:

1- بهشت را به بها دهند، نه بهانه. «یُجزون… بما صبروا»

2- بنده‏ ى خدا شدن، به صبر و پشتكار نیاز دارد. «بما صبروا»

بهشت را به بها دهند، نه به بهانه

أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُم مَّثَلُ الَّذِینَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِکُم مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَزُلْزِلُواْ حَتَّى یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللّهِ قَرِیبٌ ^{(بقره/214)}

می پندارید که به بهشت خواهید رفت؟ و هنوز آنچه بر سر پیشینیانِ شما آمده بر سر شمانیامده؟ به ایشان سختی و رنج رسید و متزلزل شدند تا آنجا که پیامبر و مؤمنانی که با اوبودند گفتند: پس یاریِ خدا کی خواهد رسید؟ بدانید که یاری خدا نزدیک است.

«بَأساء» از مادّة «بَأس» به معنای سختی و ناپسند است؛ و «بَأساء» سختیهایی است که به بدن مربوط نباشد، مثل گرفتاری مالی و غیر آن.

«ضَرّاء» از مادّة «ضَرر» ساخته شده و در اصل به معنای زمین گیری و سختی و نقص اموال و انفس است و ضد «سَرّاء»؛ اما اگر با کلمة «بَأساء» بیاید، گرفتاریهای بدنی، مانند مرض، از آن اراده می شود.

در این آیه خداوند تصریح فرموده که صِرف اظهار ایمان برای ورود به بهشت کافی نیست، باید برای بهشتی شدن تلاش کرد. بهشت نتیجة تلاشهای مثبت و کرده های نیک انسان و صبر در برابر مشکلات و پایداری است: «اَم حَسِبتُم اَن تَدخُلُوا الجَنَّةَ وَ لَمّا یَعلَمِ اللهُالَّذینَ جاهَدُوا مِنکُم وَ یَعلَمَ الصّابِرینَ.» (آیا چنین پنداشتید که تنها با ادعای ایمان وارد بهشت خواهید شد، در حالی که خداوند هنوز مجاهدانِ شما و صابران را مشخص نکرده است؟) صرف آرزو داشتن و تمنای بهشت موجب کمال نمی شود: «وَ قالُوا لَنیَدخُلَ الجَنَّةَ اِلاّ مَن کانَ هُوداً اَو نَصاری تِلکَ اَمانِیُّهُم قُل هاتُوا بُرهانَکُم اِن کُنتُم صادققینَ.»(آنها گفتند هیچ کس جز یهود و نصاری هرگز داخل بهشت نخواهد شد. این آرزوی آنهاست.بگو اگر راست میگویید، دلیل خود را بیاورید.) آری، بهشت بها می خواهد و بهشتیان باید به همراه خود برهان بیاورند؛ و برهانشان بندگی خدا و بهای بهشت تسلیم محض بودن در برابراوامر خدا و دین اوست:«بَلی مَن اَسلَمَ وَجهَهُ للهِ وَ هُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ اَجرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَ لا خَوفٌعَلَیهِم وَ لا هُم یَحزَنُونَ.» (آری، کسی که روی خود را تسلیم خدا کند و نیکوکار باشد پاداشاو در نزد پروردگارش ثابت است نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین میشوند.)

امام علی علیه السلام فرمودند: «لا تَحصُلُ الجَنَّةُ بِالتَمَنّی.» (بهشت با آرزو به دست نمی آید.)

حضرتش در حدیث دیگری فرمودند: «بِالمَکارِهِ تُنالُ الجَنَّةُ.» (با ناملایمات وسختیهاست که بهشت به دست می آید.)

رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز در این باره فرموده اند: «اَلا وَ اِنَّ عَمَلَ الجَنَّةِ حَزنٌ بِرَبوَةٍ اَلا وَ اِنَّ عَمَلَالنّارِ سَهلٌ بِشَهوَةٍ» (بدانید که کار بهشت به سبب بلندی سربالایی اش دشوار است وکار دوزخ به سبب اینکه خواهشهای نفسانی است آسان و هموار است.)

قرآن نیز اشاره به همین حقیقت دارد، آنگاه که می فرماید: «وَ اَمّا مَن خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَنَهَی النَّفسَ عَنِ الهَوی’ فَاِنَّ الجَنَّةَ هِیَ المَأوی.» (و آن کس که از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس خود را از هوا بازدارد قطعاً بهشت جایگاه اوست.)

و نیز از بهشت به عنوان «بیع و شراء» یاد کرده است: بایع انسان و مشتری خدا و ثمنآن اموال و انفس: «اِنَّ اللهَ اشتَری مِنَ المُؤمِنینَ اَنفُسَهُم وَ اَموالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ.»

در حدیث است که سه چیز است که اگر خداوند شخصی را در روز قیامت با آن سهخصلت ملاقات کند از هر دری که بخواهد وارد بهشت می شود: «مَن حَسُنَ خُلقُهُ وَ خَشِیَ اللهَ فِی المَغیبِ وَ المَحضَرِ وَ تَرَکَ المِراءَ وَ اِن کانَ مُحِقّاً.» (هر کسی اخلاق نیک داشته باشد و در نهان و آشکار از خدا بترسد و بحث و جدل را ترک کند، گرچه حق با او باشد.)

رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز به جناب ابوذر فرمودند: «اَتُحِبُّ اَن تَدخُلَ الجَنَّةَ؟» (آیا دوستداری بهشتی شوی؟) او گفت به فدایت شوم، آری. حضرت فرمودند:

«فَاَقصِر مِنَ الاَمَلِ وَاجعَلِ المَوتَ نُصبَ عَینِکَ وَ استَحِ مِنَ اللهِ حَقَّ الحَیاءِ.» (آرزوهایت را کوتاه کن و مرگ راپیش رویت ببین و حق شرم و حیا را در مقابل خداوند به جای آور.)