خداوند در قرآن مجيد، شب و روز را دو نشانه قدرت، حكمت، رحمت و لطف خود قلمداد كرده است.

روز را براى رو آوردن به معاش و شب را براى رو آوردن به معاد و معنويت قرار داده است.

خداوند ارزش بسيارى براى شب قائل شده است و به رسول خدا ^{صلي الله عليه و آله} خطاب مى‏كند:

«وَمِنَ اللَّيلِ فَتَهَجَّدْ»^{(الإسراء/79)}  بخشى از شب را به تهجّد و نماز شب بپرداز ».

همه اين شب ظرف را از خواب پر نكن ؛ چون من اين ظرف را نساختم كه مردم آن را از خواب و عيش و نوش و گناه پر كنند.

خدا به پيامبر ^{صلي الله عليه و آله} مى‏فرمايد : شب را به دو يا سه قسمت تقسيم كن. اگر دو قسمت مى‏كنى، يك قسمت را بخواب و يك قمست را براى بندگى و عبادت برخيز. اگر آن را سه قسمت مى‏كنى دو قسمت را بخواب و دست كم يك قسمت را براى معاد و آبادى آخرتت بگذار، به همين علت، خداوند زيباترين برنامه‏ هاى مربوط به اوليا و دوستدارانش را در شب اجرا كرده است .

«سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيهُ مِنْ آياتِنَا »^{(الإسراء/1)}

«وَ الْفَجْرِ * وَ لَيَالٍ عَشْرٍ »^{(الفجر2/1)}

«وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ»^{(الأعراف/142)}

شب آمد شبْ رفيق دردمندان

شب آمد شب كه نالد عاشق زار

گهى از دست خود گاهى ز دلدار

انسان روز سرگرم است. درد فراق، شب خود را نشان مى‏دهد. همه انبياى خدا با شب انس داشتند. خداوند متعال با اهل شب، بسيار سخن دارد. خداوند متعال سحر را يكى از نشانه‏ هاى واقعى عاشقانش مى‏داند :

وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يسْتَغْفِرُونَ^{(الذاريات/18)} اولياى خدا با شب انس عجيبى دارند. من انس برخى از آنان را ديده بودم. وقتى عيسى داشت عبادت مى‏كرد، صداى آخرين نفس مادر را شنيد. از تپه پايين آمد و ديد مادر از دنيا رفته است. همان مريمى كه خدا در قرآن، درباره خصلت‏هاى نيكوى مريم سنگ تمام گذاشته است و او را به مقام عصمت، ستوده است. كارهاى مادر را انجام داد، او را به خاك سپرد و گريه كرد تا خوابش برد. مادر را در خواب ديد و گفت : آيا آرزويى هم دارى؟

گفت: بله.

حضرت عيسى گفت : تو كه اكنون در اعلا عليين بهشتى، تو كه اكنون نزد انبيا و اوليايى، چه آرزويى دارى؟

گفت : مى‏خواهم خدا مرا به دنيا برگرداند تا شب را بيدار بمانم.

آن جا قيمت شب معلوم مى‏شود. شما كه از ده ـ دوازده سالگى شب‏ها را، به خصوص شب‏هاى احيا را ازگريه وتوبه ومناجات پركرديد برايتان‏ چه‏ قدرارزش ‏دارد.