بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ

يخْلُقُ مَا يشَاءُ

يهَبُ لِمَنْ يشَاءُ إِنَاثًا وَيهَبُ لِمَنْ يشَاءُ الذُّكُورَ^{(شوري/49)}

أَوْ يزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا

وَيجْعَلُ مَنْ يشَاءُ عَقِيمًا

إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ^{(شوري/50)}

مالکيت و حاکميت آسمانها و زمين از آن خداست؛

هر چه را بخواهد مي‌آفريند؛

به هر کس اراده کند دختر مي‌بخشدو به هر کس بخواهد پسر،

يا (اگر بخواهد) پسر و دختر -هر دو- را براي آنان جمع مي کند

و هر کس را بخواهد عقيم مي‌گذارد؛

زيرا که او دانا و قادر است.

این روزها بحث تعیین جنسیت جنین به موضوع داغی تبدیل شده است. برای بسیاری از زوج‌های جوان حتی در جوامع پیشرفته مهم است که بتوانند جنس فرزندشان را انتخاب کنند. سال‌هاست كه دانشمندان و پژوهشگران علوم پزشکی نتایج تحقیقات خود درباره تاثیرگذاری کروموزوم‌های x وy مردان در تعیین جنسیت جنین را مطرح و اعلام کرده‌اند.

اما واقعیت روشن آن است که هيچکس از خود چيزى ندارد، و هر چه هست از ناحيه او است اينکه :

(به هر کس اراده کند دختر مى بخشد و به هر کس بخواهد پسر) (يهب لمن يشاء اناثا و يهب لمن يشاء الذکور).

(يا اگر بخواهد پسر و دختر هر دو را به آنها مى دهد، و هر کس را بخواهد عقيم و بى فرزند مى گذارد) (او يزوجهم ذکرانا و اناثا و يجعل من يشاء عقيما).

و به اين ترتيب مردم به چهار گروه تقسيم مى شوند : آنهائى که تنها پسر دارند و در آرزوى دخترى هستند، و آنها که دختر دارند و در آرزوى پسرى ، و آنها که هر دو را دارند، و گروهى که فاقد هر گونه فرزندند و قلبشان در آرزوى آن پر مى کشد.

و عجب اينکه هيچکس نه در زمانهاى گذشته و نه امروز که علوم و دانشها پيشرفت فراوان کرده قدرت انتخاب در اين مسئه را ندارد، و على رغم تمام تلاشها و کوششها هنوز کسى نتوانسته است عقيمان واقعى را فرزند ببخشد،

و يا نوع فرزند را طبق تمايل انسان تعيين کند گر چه نقش بعضى از غذاها و داروها را در افزايش احتمال تولد پسر يا دختر نمى توان انکار کرد، ولى بايد دانست که اينها فقط احتمال را افزايش مى دهد، و نتيجه هيچيک قطعى نيست .

و اين يک نمونه بارز از عدم توانائى انسان از يکسو، و نشانه روشن از مالکيت و حاکميت و خالقيت خداوند از سوى ديگر است ، چه مثال زنده و آشکارى !!

جالب اينکه : در اين آيات اناث (دختران ) را بر ذکور (پسران ) مقدم داشته تا از يکسو بيانگر اهميتى باشد که اسلام به احياى شخصيت زن مى دهد، و از سوى ديگر به آنها که به خاطر پندارهاى غلط از تولد دختر کراهت داشتند بگويد او بر خلاف خواسته شما آنچه را که به آن تمايل نداريد مى دهد، و اين دليل بر اين است که انتخاب به دست شما نيست .

تعبير به (يهب ) (مى بخشد) دليل روشنى است که هم دختران هديه الهى هستند و هم پسران ، و فرق گذاشتن ميان اين دو از ديدگاه يک مسلمان راستين صحيح نيست ، هر دو (هبه ) او مى باشند.

تعبير (يزوجهم ) در اينجا به معنى تزويج نيست ، بلکه منظور جمع کردن ميان اين دو موهبت براى گروهى از انسانها است ، و به عبارت ديگر واژه (تزويج ) گاه به معنى جمع کردن ميان اشياء مختلف ، يا اجناس گوناگون مى آيد، چرا که زوج در اصل به معنى دو چيز يا دو شخص است که با يک  ديگر قرين گردند.

بعضى تعبير فوق را به معنى تولد پسران و دختران به ترتيب پشت سر هم دانسته اند، و بعضى به معنى تولد فرزندان دوقلو که يکى پسر و ديگرى دختر باشد.

ولى در تعبير فوق هيچ نشانه اى بر اين تفسيرها وجود ندارد.

بعلاوه با ظاهر آيه نيز سازگار نيست ، زيرا آيه مى خواهد از گروه سومى خبر دهد که هم صاحب دخترند و هم صاحب پسر.

به هر حال نه تنها در موضوع تولد فرزندان که در همه چيز ،

.مشيت خداوند حاکم مطلق است ، و او قادرى است آگاه و حکيم که علم و قدرتش با هم قرين است ، لذا در پايان آيه مى افزايد: (او دانا و قادر است ) (انه عليم قدير).

توجه به اين نکته نيز لازم است که (عقيم ) از ماده (عقم ) (بر وزن بخل و همچنين بر وزن فهم ) در اصل به معنى خشکى و يبوست است  که مانع از قبول اثر مى شود، و زنان عقيم به زنانى مى گويند که رحم آنها آمادگى براى پذيرش نطفه مرد و پرورش فرزند ندارد، بادهاى (عقيم ) را از اين جهت عقيم مى گويند که قادر بر پيوند ابرهاى باران زا نيست ، و روز (عقيم ) به روزى گفته مى شود که سرور و شادى در آن نباشد، و اينکه از روز قيامت به عنوان (يوم عقيم ) ياد شده به خاطر آن است که روزى بعد از آن نيست که بتوانند به جبران گذشته بپردازند.

و بالاخره اگر به غذاهائى که ميکرب آنها کاملا کشته شده (معقم ) مى گويند به خاطر آن است که اين موجودات مضر ديگر در آن پرورش ‍ نمى يابند.^{( تفسیر نمونه )}

 

نکته:

از آنجا كه اعراب جاهلى پسر را برتر از دختر مى ‏دانستند، خداوند در این آیه درباره آفرینش هر دو كلمه «یَهَبُ» را به كار برد تا بفهماند پسر و دختر، هر دو هدیه‏ ى الهى هستند و كلمه «ذكور» را با حروف «ال» آورد تا بگوید: آن پسرانى كه شما به آن دل خوشید، آنان نیز هدیه الهى هستند.

مراد از «یزوّجهم» آن است كه خداوند گاهى پسر و دختر را توأم با یكدیگر عطا مى‏كند.^{( تفسیر نورالثقلین)}

---

پيام ها

1. كفر و ناسپاسى مردم، اثرى در حاكمیّت خداوند ندارد. «فان الانسان كفور للّه ملك السموات…»

2. فرزند، هدیه‏ ى الهى است. «یَهَبُ»

3. پسر یا دختر بودن فرزند را به او واگذار كنیم او بهتر مى‏ داند. «یهب لمن یشاء اناثاً… علیم قدیر»

4. نمونه فرمانروایى مطلق خداوند این است كه به هر كس هر نوع فرزندى كه بخواهد مى‏ دهد. «للّه ملك السموات… یهب لمن یشاء»

5. ناخرسندى از داشتن فرزند دختر یا پسر، كفران نعمت الهى و هدیه اوست. «فان الانسان كفور… یهب لمن یشاء…»

6. خداوند همواره در حال آفرینش است. «یهب… یخلق… یشاء» ^{(فعل مضارع، نشانه‏ ى استمرار است.)}

7. فرزند دادن یا عقیم ساختن انسان، نمودى از علم و قدرت خداوند است. «یهب… انه علیم قدیر»

8. عقیم بودن، دلیل عدم قدرت خدا نیست. «عقیماً… قدیر

(تفسیر نور- سوره 42. شوری آيه 50،49 - حجه الاسلام قرائتی)

 

«… وَإِنَّا إِذَا أَذَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنَّا رَحْمَةً فَرِحَ بِهَا وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيدِيهِمْ فَإِنَّ الْإِنْسَانَ كَفُورٌ»^{(شوري/48)}

… و هنگامي که ما رحمتي از سوي خود به انسان بچشانيم به آن دلخوش مي‌شود، و اگر بلايي بخاطر اعمالي که انجام داده‌اند به آنها رسد (به کفران مي‌پردازند)، چرا که انسان بسيار کفران‌کننده است!

 

بندگى کن تا که سلطانت کنند.

امام صادق (ع) مي فرمايد: حقيقت عبوديت و بندگى سه چيز است:

1. عبد در آنچه رب به او سپرده است برای خود ملکیتی نمی بیند.

2. عبد مصلحت و تقدیر را در دست رب می بیند و برای خود مصلحت اندیشی نمی کند.

3. عبد غرق است در آنچه رب برایش امر و نهی فرموده.

پس اگر بنده خود را مالك عطايا و بخششهاي خداي تعالي نداند، مصرف آنها در مواردي كه خدايش دستور داده، برايش آسان آيد.

و چون بنده خدا تدبير امور خود را به مدبرش بسپارد، مصائب و مشكلات دنيا برايش سهل و آسان مى‏ گردد.

و زمانى كه به آنچه خداوند به وى امر كرده و نهى نموده است اشتغال ورزد، ديگر فراغتى نمى‏يابد تا مجال و فرصت خودنمايى و فخر نمودن بر مردم پيدا نمايد.

و اگر خداي تعالي اين سه را به بنده اي كرامت كند، دنيا و شيطان و تمامي خلايق در مقابل ديدگانش چيزي به حساب نيايند و دنيا را براي فخر فروشي و زياده طلبي نخواهد، و مال مردم را براي توانمندي و برتري جويي خود طلب نكند، و دنياي چند روزه‎ي خود را به تنبلي از دست ندهد.

و چون چنین شد امام باقر علیه السلام می فرماید خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: این بنده خود را براى من خالص کرده پس اورا به کرمش می‌پذیرد».^{(بحارالانوار، ج 67، ص 111)}

نکته پایانی:

بهتر آن است که به جای تعیین جنسیت فرزندانمان، تسلیم مشیت الهی باشیم و با دعا و طلب خیر برای فرزندانمان، از او بخواهیم که فـرزندانی:

«سالم، زیـبا صـورت، مومن ،پاک ،زیـبا سیرت وعاقبت بخیر» به ما عنایت فرماید.

ان شاءالله