وقتي از شادي و لذت سخن به ميان مي‌آيد، ذهن‌ ما به سرعت متوجه شادماني دنيوي و لذت‌هايي مي‌شود که از خوردن، آشاميدن و ديگر بهره‌مندي‌هاي دنيوي به دست مي‌آيند؛ يا وقتي از غم و اندوه سخن به ميان مي‌آيد، ذهن‌ ما به سرعت متوجه غم و اندوه ناشي از زيان دنيوي و از دست دادن نعمت مادي مي‌شود؛ در حالي که آدمي بايد براي کوتاهي در بندگي خداوند و از دست دادن نعمت‌هاي اخروي نيز غصه‌دار و غمناک گردد.

در بينش اسلامي بايد اين اصل همواره مورد توجه باشد که نسبت دنيا با آخرت، نسبت محدود با نامحدود و متناهي با نامتناهي است؛ از نظر کميت، دنيا با آخرت قابل مقايسه نيست؛ زيرا عمر و زندگي دنيوي محدود، و زندگي آخرت نامحدود و نامتناهي است؛ و از نظر کيفيت نيز نمي‌توان دنيا را با آخرت قياس کرد؛ پس پسنديده نيست که انسان دلبستة لذت‌هاي محدود دنيوي، حيواني و طبيعي گردد و اين دلبستگي او را از لذت‌هاي اخروي باز دارد. اسلام براي اينکه انسان اهميت و جايگاه رفيع آخرت و نعمت‌هاي ابدي و بي‌نهايت آن را از ياد نبرد و دلبستة دنيا، نعمت‌ها و لذت‌هاي زودگذر آن نشود، دنيا و نعمت‌هاي آن را حقير و کوچک خوانده است:

 لكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ؛^{(حدید/23)}

تا بر آنچه از دست شما ر

فت اندوه مخوريد و بدانچه به شما داد شادمان نشويد و خدا هيچ گردنکش خودستا را دوست ندارد.

قرآن به ما مي‌آموزد که نعمت‌هاي مادي امانت‌هاي خداوند و انسان در کنار بهره‌مندي و لذت بردن از آنها بايد بکوشد که دلبسته‌شان نشود؛ چون آنها ارزش دل بستن ندارند. داشتن خانه، ثروت و همسرِ خوبْ مطلوب است، اما بايد در نظر داشت که همة اينها وسيلة آزمايش‌اند و انسان نبايد سرسپرده و دلبسته‌شان شود؛ که وقتي از دست مي‌روند، چنان افسرده و ناراحت شود که گويا دنيا به پايان رسيده است؛ يا وقتي به اين نعمت‌ها و لذت‌ها دست مي‌يابد، از خوشحالي در پوست خود نگنجد و از لذت‌هاي برتر اخروي غافل شود. پس نعمت‌ها و لذت‌هاي دنيا بد نيستند، بلکه نعمت‌ها، چه دنيوي و چه اخروي، از آن جهت که مواهب الاهي‌اند مطلوب و ارزشمند‌ند؛ به­ويژه لذت‌ها و نعمت‌هاي اخروي که خداوند براي تشويق و ترغيب انسان به اطاعت خويش، به وصف نعمت‌هاي اخروي مي‌پردازد: باغ‌هاي بهشتي، خوردني‌ها، آشاميدني‌ها، و همسران بهشتي که لذت آنها بي‌نهايت است. قرآن دربارة بخشي از نعمت‌هاي بهشتي که بهشتيان از آنها بهره‌مند مي‌شوند مي‌فرمايد:

يطَافُ عَلَيْهِم بِصِحَافٍ مِّن ذَهَبٍ وَأَكْوَابٍ وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَأَنتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ *

وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ*

لَكُمْ فِيهَا فَاكِهَةٌ كَثِيرَةٌ مِنْهَا تَأْكُلُونَ؛^{(زخرف/71-73)}

‌ظرف‌هاي زرين [پر از طعام] و قدح‌‌هايي [از شراب] بر آنان بگردانند، و در آن [بهشت] است هرچه دل‌ها خواهش و آرزو کند و چشم‌ها از ديدن آن لذت برد و شما در آنجا جاويدانيد؛ و اين است بهشتي که به پاداش آنچه مي‌کرديد به ميراث مي‌بريد. براي شما در آنجا ميوه‌هاي بسيار هست که از آنها مي‌خوريد.

همچنين خداوند در آية ديگري مي‌فرمايد:

مثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاء غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى؛^{(محمد/25)}

وصف آن بهشتي که تقوا‌پيشگان را وعده داده‌اند اين است که در آن جوي‌هايي است از آبي دگرگون‌نشدني [که نگندد و بوي و مزة آن برنگردد] و جوي‌هايي از شيري که مزه‌اش برنگردد و جوي‌هايي از باده‌اي که لذت‌بخش آشامندگان است و جوي‌هايي از عسل ناب.

منبع:بهترین ها و بدترین ها از نگاه نهج البلاغه،گفتار دوم،ص42-43