عیبجوئی از هرکسی و تحت هر شرایطی جز در مستثنیاتی که در ابواب امر به معروف و نهی از منکر بحث شده است، مشروع نمی باشد و لذا عیبجویی، در مقابل عیبجوئی نیز جایز نیست.

قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:

«انْ عَیرَک اخُوک الْمُسْلِمُ بِما یعْلَمُ فیک فلاتُعَیرْهُ بِما تَعْلَمُ فیهِ یکونَ لَک اجْراً وعَلَیهِ اثْمٌ»^[1]

اگر برادرت تو را عیبجوئی کرد و سرزنش نمود به آنچه که در تو می بیند،

تو او را به آنچه که در وی می دانی سرزنش مکن،

در این صورت تو مأجور واو عاصی است.

حضرت به عربی بادیه نشین ضمن بیان همین نکته و نهی از مقابله به مثل می فرماید:

«یکنْ وِبالُهُ عَلَیهِ وَاجْرُهُ لَک»^[2]

وزر و وبال عمل بر او و پاداش آن برای تو است.

پی نوشت ها

[1] تنبيه الخواطر- صفحه 390.

[2] تنبيه الخواطر- صفحه 89.

غضنفری، علی؛ اخلاق در قرآن و سنت حاوی یکصد مبحث اخلاقی، ج 2، ص: 210