یکی از ویژگی‌های اخلاقی درخشان و درس‌آموز امام محمد بن علی بن حسین عليه السلام خوش​خلقی و مدارای ایشان با دیگران بود؛ در نظر ایشان بهره انسان از نرمخویی و مدارا، نصیب او از ایمان است.

یکی از ویژگی‌های اخلاقی درخشان و درس‌آموز زندگی امام محمد بن علی بن حسین عليه السلام خوش​خلقی و مدارای ایشان با دیگران بود. این موضوع نه تنها در سیره عملی ایشان مشهود است بلکه اهمیت آن در سخنانی که از ایشان نقل شده نیز قابل دریافت است.

در ادامه اهمیت این خصلت را در کلام امام باقر عليه السلام مرور می​کنیم:

دعای انسان پشت سر برادر دینی‌؛ نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت

با نگاهی به روایات نقل شده از امام می​بینیم آگاهی از حال یکدیگر و دعای مؤمنان در حق یکدیگر چنان نزد امام ارزشمند است که آن را به اجابت نزدیکتر از دیگر دعاها می‌دانند: «اَوشَک دَعوَهُ و اَسرَعُ اِجابَه دُعاءَ المَرءِ لِاَخیهِ بِظَهرِ الغَیبِ»: دعای انسان پشت سر برادر دینی اش، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است.

قفل ایمان، مدارا کردن و نرمی است

مدارا، ملایمت و نرمخویی با دیگران در نظر مبارک امام باقر عليه السلام چنان مرتبه بالایی دارد که فرمود: کسی که از ویژگی اخلاقی مدارا بهره‌مند است، از ایمان نصیب برده است: «مَن قُسِمَ لَهُ الرَّفقُ قَسِمَ لَهُ الإیمانُ» ملایمت و مهربانی کردن با دیگران در کلام امام چنان به ایمان نزدیک می‌شود که در سخنی دیگر فرمودند: «ان لکل شیءٍ قفلاً و قفل الایمان الرفق»: هر چیزی قفلی دارد و قفل ایمان، مدارا کردن و نرمی است. نرمخویی در نظر امام باعث پایداری و حفظ ایمان می​شود.

در سخن زیبایی نیز در این زمینه فرمودند: خداوند مهربانی و نرمخویی را دوست دارد: «اِنَّ اللهَ رَفیقٌ یحِبُّ الرِّفقَ»: خداوند اهل مدارا است و مدارا را دوست دارد.

در احادیث ارزشمند امام باقر عليه السلام درباره خوشرویی و ایجاد فضای سرور و شادی نیز سخن به میان آمده است؛ به فرموده ایشان: خداوند عزوجل کسی را که در میان جمع، بدون ناسزاگویی شوخی کند، دوست دارد. مطابق فرموده امام باقر عليه السلام یکی از راه​های جلب دوستی خداوند، ایجاد فضای شاد برای مؤمنان است.

و ایشان درباره خوش​رویی و شادمان کردن مؤمنان می​فرمود: «تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فِی وَجْهِ أَخِیهِ حَسَنَةٌ وَ صَرْفُ الْقَذَیَ عَنْهُ حَسَنَةٌ وَ مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْ ءٍ أَحَبَُّ إِلَی اللَّهِ مِنْ إِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَی الْمُؤْمِن»: لبخند به روی برادر مؤمن حسنه و سِتُردن اندوه از روی او حسنه است و خدا به چیزی برتر از شاد کردن دل مؤمن پرستش نشده است.

قولوا للناس احسن ما تحبون ان یقال لکم

خوب سخن گفتن با دیگران نیز در نظر امام باقر عليه السلام بسیار مهم است؛ ایشان فرمودند: «قولوا للناس احسن ما تحبون ان یقال لکم»: بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما بگویند، درباره مردم بگویید.

نزدیکی به خویشاوندان نیز در سخنان امام باقر عليه السلام طاعت و عبودیت شمرده شده است. ایشان فرمودند: «ان اعجل الطاعة ثوابا لصلة الرحم»: نزدیکترین و سریعترین طاعت در ثواب، پیوند با خویشان است.