امام صادق علیه السلام در حدیثی زیبا و نورانی به تبیین اوصاف سه گروه عاقلان، احمق ها و گنهکاران می پردازد.

الإمام الصادق عليه السلام:

 «الرِّجَالُ ثَلَاثَةٌ عَاقِلٌ وَ أَحْمَقُ وَ فَاجِرٌ، فَالْعَاقِلُ إِنْ كُلِّمَ أَجَابَ وَ إِنْ نَطَقَ أَصَابَ وَ إِنْ سَمِعَ وَعَى وَ الْأَحْمَقُ إِنْ تَكَلَّمَ عَجَّلَ وَ إِنْ حَدَّثَ ذَهِلَ وَ إِنْ حُمِلَ عَلَى الْقَبِيحِ فَعَلَ وَ الْفَاجِرُ إِنِ ائْتَمَنْتَهُ خَانَكَ وَ إِنْ حَدَّثْتَهُ شَانَكَ.»

امام صادق علیه السلام فرمود: انسان ‏ها بر سه گروه ‏اند: عاقل، احمق و بدكار.

1. خردمند كسى است كه اگر از او بپرسند، پاسخ مى ‏دهد، اگر سخن بگويد، به درستى سخن مى ‏گويد، و اگر گوش كند، استفاده مى ‏برد.

2. احمق آن است كه اگر تكلّم كند، شتاب مى ‏نمايد؛ اگر حديث بگويد، فراموش مى ‏كند، و اگر بر كار زشت وا داشته شود، آن را انجام مى ‏دهد.

3.بدكار و گنهکار كسى است كه اگر او را اَمين بشمارى، خيانت مى ‏ورزد، و اگر با او سخن بگويى، از تو بدگويى مى ‏كند.

منبع: تحف العقول، النص، ص:323.