واژه مولا در جریان «غدیر» قطعا به معنای ولایت و سرپرستی است

عضو هیات علمی دانشگاه علوم قرآنی کرمانشاه اظهار کرد:

آنها برای نپذیرفتن آنچه که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند بهانه های مختلفی آورده و مولا را به گونه ای دیگر معنا کردند در حالی که در چنین برهه ای و واقعه ای این واژه به معنای جانشین است و در آیات بسیاری نیز اشاره به همین معنا بوده است ضمن اینکه در ادبیات عرب نیز واژه مولا در این ساحت به معنای سرپرست است یعنی کسی که در سرپرستی دارای اولویت است.

وی با اشاره به آیه 6 سوره مبارکه احزاب گفت: خداوند در این آیه می فرماید: «النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ…» (پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر و نزدیکتر است )؛ خاتم النبیین صلی الله علیه و آله نیز در جریان غدیر همین آیه را یادآوری کرد و از مردم اعتراف گرفتند و پرسیدند: «الست اولی منکم بانفسکم» که مردم پاسخ دادند: بلی. پس از آن بود که حضرت صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِیٌّ مَوْلاهُ». یعنی اول سوال کردند آیا من نسبت به تعیین سرنوشت تان نسبت به شما اولی نیستم؟ وقتی پاسخ دادند: بلی، حضرت صلی الله علیه و آله فرمودند: «پس هرکس که من اولی به سرنوشت او هستم، رهبر او هستم، این علی سرپرست و مولای اوست.»

این محقق تصریح کرد: قطعا در معنای واژه مولا، مفهوم دوستی نیز وجود دارد و اساسا ولی بدون دوستی و محبت معنا ندارد، چه رسد به کسی که امام است و ولایت او را پذیرفته اند به معنای دیگر ولایت بدون دوستی و محبت ممکن نیست و در دل واژه مولا مفهوم دوستی وجود دارد اما در جریان غدیر مقصود از واژه «مولاه» جانشین و سرپرست بوده است. پیامبر صلی الله علیه و آله و دوازده امام علیه السلام بیش از خود مردم به مردم علاقه مند هستند و به آنها محبت دارند، قطعا انسان هایی که ولایت امیرالمومنین علیه السلام را پذیرفته اند نسبت به مولای خود حس دوستی و محبت نیز دارند، اما همان طور که پیشتر عنوان کردم معنای واژه مولا در جریان غدیر، چیزی جز ولی، جانشین و سرپرست نیست.

دلیل مقدمه چینی از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله در جریان غدیر

وی در تببین این واقعه و نوع رویکرد پیامبر صلی الله علیه و آله نسبت به حضور تمامی مسلمین حاضر در موسم حج در منطقه غدیر افزود: حرکت و رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله در واقعه غدیر نشان می دهد مساله مهمی است چرا که در آن موقعیت حساس حضرت صلی الله علیه و آله دستور می دهند تا مردم در هوای گرم، در آن بیایان توقف کنند تا کسانی که عقب ماندند برسند و کسانی که جلوتر رفتند بازگردند، نماز جماعت اقامه شود، حضرت صلی الله علیه و آله خطبه بخوانند و از مردم اعتراف بگیرند که آیا من از خودتان نسبت به شما اولی تر در تعیین سرنوشت نیستم؟ و مردم جواب دهند بلی و سپس سوال کنند: «آیا همه صدای مرا می شنوند؟» و بعد بگویند: «مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِیٌّ مَوْلاهُ»

حجت الاسلام قاسمی تصریح کرد: این همه مقدمه چینی، اعتراف گرفتن از مردم، حضور در آن بیابان، قطعا فقط به این معنا نیست که پیامبر صلی الله علیه و آله قصد کرده باشد تا مساله ای تکراری را بگوید، همه می دانند و بارها پیامبر صلی الله علیه و آله مساله محبت و علاقه شان را نسبت به امیرالمومنین امام علی علیه السلام گفته بودند، بنابراین، در جریان غدیر مراد از واژه مولا دوستی و محبت نبوده است چراکه همه مردم از این دوستی و محبت آگاه بودند و بیان این مساله موضوعی تکراری بود، منظور پیامبر صلی الله علیه و آله موضوعی بسیار مهم بود، حضرت رسول صلی الله علیه و آله می خواستند بگویند امیرالمومنین امام علی علیه السلام سرپرست و ولی شماست.

شبهه افکنی برای شانه خالی کردن از زیر بار دستور پیامبر صلی الله علیه و آله

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه شبهه سازی ها تماما شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت است، اظهار کرد: آنها می خواهند معنای واژه را تغییر دهند در حالی که در آن برهه زمانی پیامبر صلی الله علیه و آله حرف مسلم و مشخصی را بیان کردند و مقصودشان سرپرستی مردم و جامعه اسلامی بود، اما همان طور که در تاریخ نیز ذکر شده است بسیاری از در مخالفت بر آمدند به گونه ای که بعدها امیرالمومنین علیه السلام در جریان رحبه از حاضران درباره جریان غدیر سوال کردند.

وی ادامه داد: جریان رحبه در کتاب مسند احمد حنبل به این شرح آمده است: جریان از این قرار بود که امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام فرمودند: «حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ حَدَّثَنِی أَبِی حَدَّثَنَا حُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَأَبُو نُعَیْمٍ الْمَعْنَی قَالاَ حَدَّثَنَا فِطْرٌ عَنْ أَبِی الطُّفَیْلِ قَالَ جَمَعَ عَلِیٌّ النَّاسَ فِی الرَّحَبَةِ ثُمَّ قَالَ لَهُمْ أَنْشُدُ اللَّهَ کُلَّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ -صلی الله علیه وسلم- یَقُولُ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ مَا سَمِعَ لَمَّا قَامَ . فَقَامَ ثَلاَثُونَ مِنَ النَّاسِ - وَقَالَ أَبُو نُعَیْمٍ فَقَامَ نَاسٌ کَثِیرٌ - فَشَهِدُوا حِینَ أَخَذَهُ بِیَدِهِ فَقَالَ لِلنَّاسِ « أَتَعْلَمُونَ أَنِّی أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ». قَالُوا نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ. قَالَ « مَنْ کُنْتُ مَوْلاَهُ فَهَذَا مَوْلاَهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاَهُ وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ ». قَالَ فَخَرَجْتُ وَکَأَنَّ فِی نَفْسِی شَیْئاً فَلَقِیتُ زَیْدَ بْنَ أَرْقَمَ فَقُلْتُ لَهُ إِنِّی سَمِعْتُ عَلِیًّا یَقُولُ کَذَا وَکَذَا. قَالَ فَمَا تُنْکِرُ قَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلی الله علیه وسلم- یَقُولُ ذَلِکَ لَهُ . (حضرت علی علیه السّلام مردم را در رحبه گرد آوردند و فرمودند: «سوگند می‏دهم هر مرد مسلمانی که غدیر خم را به خاطر دارد و سخنی را که در آن روز از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله شنیده است، از جا برخیزد». سی تن از مردم برای اقامه شهادت بپا خاستند ـ ابو نعیم گفته است که افراد بسیاری‏ شهادت دادند ـ و اعلام کردند آن هنگام که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله دست امیر المؤمنین علی علیه السّلام را به دست مبارک خود گرفت خطاب به مردم فرمودند: «آیا می‌دانید که من شایسته‌تر به مؤمنان از خود آنها می‏باشم؟» همگی فرمایش رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله را تصدیق کردند. رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمودند: «هر کس من مولای او هستم،‌ این [علی] مولای او است، پروردگارا ! دوست علی را دوست بدار و دشمن علی را دشمن بدار».

حجت الاسلام قاسمی تاکید کرد:‌ابو طفیل گفت: از میان جمع در حالی بیرون رفتم که در خودم احساس ناراحتی می‏کردم و در بازگشت از اجتماع مردم، به دیدار «زید بن ارقم» رفتم و به او گفتم: از علی علیه السلام چنین و چنان شنیدم و ناراحت شدم «زید» گفت: آنچه را که شنیدی انکار مکن! به دلیل آنکه، آنچه را که استماع کرده‏ ای من خود از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله شنیده‏ ام!

این محقق در پایان خاطرنشان کرد: جریان غدیر، ولایت امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام به عنوان سرپرست جامعه اسلامی در روایات، مدارک و اسناد مختلفی آمده و در کتب شیعه و سنی ذکر شده است و جای هیچ شبهه ای نیست و عده ای صرفا به دنبال شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت و سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله هستند که این چنین رویکردهایی را در گذشته داشتند و یا امروز شبهه افکنی می کنند.