علمی به‌نام «انسان‌شناسی» برای کشف حقیقت انسان و جایگاه او در نظام هستی، ایجاد شده است. در قرآن نیز آیات فراوانی به این موضوع اختصاص داده شده.

     بشر از دیرباز در پی آن بوده تا بداند چگونه پا به عرصه‌ی هستی گذاشته؟ از نسل کیست؟ و… و هر کس متناسب با سطح فکری و علمی خود پاسخی داده، براي يافتن پاسخ اين مطالب ابتدا بايد به بررسي اهميت و ضرورت انسان‌شناسي پرداخت.

     اهميت و ضرورت انسان‌شناسي را از دو منظر مي‌توان بررسي كرد:

1. در چارچوب معارف ديني كه از اين منظر به ارتباط تنگاتنگ مسئله‌ي انسان‌شناسي با اصول و فروع دين پي برده مي‌شود از جمله انسان‌شناسي و خداشناسي، انسان‌شناسي و معاد، انسان‌شناسي و نبوت. 2
2. در چارچوب انديشه بشري، كه از اين ديدگاه به بامعنا بودن زندگي و معقول و منطقي بودن نظام اجتماعي مي‌رسيم.

     يكي از سؤالات اساسي در مورد انسان، مبدأ و منشأ انسان است كه در قرآن، آيات متعددي در اين زمينه وجود دارد.

     دسته‌اي از آيات آفرينش انسان‌ها را از موجودي به نام آدم مي‌دانند، دسته‌اي ديگر از نطفه و يكسري از آيات از خاك دانسته و دسته‌اي ديگر مي‌گويند ابتدا از خاك بوده و سپس نطفه و علقه و ديگر مراحل جنيني.

     از جمع‌بندي كليه‌ي آياتي كه در اين موضوع وارد شده اينگونه به دست مي‌آيد كه موجوداتي كه انسان ناميده مي‌شوند داراي اصل و ريشه مشتركي هستند و از يك مرد و زن به وجود آمده‌اند و همگي از نسل و ذريه‌ي يك پدر و مادر مي‌باشند. اين پدر و مادر خود خلقتي استثنايي داشته، يعني از گونه‌اي از حيوانات يا موجودات انسان‌نما تولد نيافته‌اند. نام پدر مشترك همه انسان‌ها، «آدم» و همسر او «حوا» نام دارد.

د     ر بخش چیستی انسان به این رسیدیم که انسان موجودی دو ساحتی است و دارای بعدی فراتر از مادیت است به‌نام «روح» و اگر حکمی بر انسان باید کرد به ملاحظه‌ی این حقیقت پایدارتر است و خود قرآن نیز وجود روح را برای انسان اثبات می‌کند. پس اصالت انسان از آن روح است نه از آن جسم و ظاهرش که فناپذیر است.

     در ادامه (حقیقت انسان در قرآن) به این می‌رسیم که کلمه انسان 65 مرتبه در قرآن ذکر شده و آیات فراوانی در قرآن است که به مباحثی همچون خلقت انسان، انسان‌شناسی و… پرداخته و این آیات دلایل محکمی است بر اینکه قرآن به تمامی ابعاد وجودی انسان اهمیت داده و پاسخگو بوده تا کلید سعادت دو جهان در اختیار بشر قرار گیرد تا بتواند راه را از چاه برگزیند.

کلیدواژه‌ها: انسان، حقیقت، خلقت، وجود، روح، آفرینش، فطرت، چیستی

در این پژوهش از 42 منبع استفاده گردیده.