درباره عجله در حدیث داریم که: «الْعجله بِالْأُمُورِ قبْل أوانِها». عجله موضوعش آن جایی است که زمان کار نرسیده است و کار آمادگی و پختگی لازم را پیدا نکرده تا فرد آن را دنبال کند. «عجله و شتاب» در کارها مخصوصا عجله در قضاوت و داوری مایه سرافکندگی و ایجاد مشکلات در زندگی فردی و اجتماعی است.
 
تذکر
 
حواسمان باشد عجله ممکن است ممدوح باشد یا مذموم: یادمان باشد «سرعت و جدیت در کارها، آرى؛ اما عجله و شتابزدگى، هرگز. عجله مذموم آن است که: بررسى و مطالعه در جوانب کار و شناخت صورت نگیرد اما سرعت و عجله ممدوح آن است که: بعد از تصمیم‌گیرى لازم، در اجرا درنگ نشود، و لذا در روایات مى خوانیم: «در کار خیر عجله کنید» یعنى بعد از آن که خیر بودن کارى ثابت شد دیگر جاى مسامحه نیست.
 
مشورت
 
کسانی که در کارهایشان از این توانمندی استفاده می‌کنند و از دیگران نظر خواهی می‌کنند چنان است که گویا عقول دیگران را به استخدام خویش در آورده‌اند. به عبارتی مشورت یعنی گران دیگران را ارزان خریدن؛ گرانی که با مدت‌ها صرف عمر آن را به دست آورده و ما می‌توانیم از آن بهره مند شویم. در قرآن کریم خداوند به پیامبرش می‌فرماید: (فبِما رحْمهٍ مِن‌ا… لِنْت لهُمْ و لوْ کنْت فظًّا غلیظ الْقلْبِ لانْفضُّوا مِنْ حوْلِک فاعْفُ عنْهُمْ و اسْتغْفِرْ لهُمْ و شاوِرْهُمْ فِی الْأمْرِ فإِذا عزمْت فتوکلْ علی‌ا… إِنّ‌ا… یحِبُّ الْمُتوکلین) (آل عمران، 159) «پس به [برکت] رحمت الهی، با آنان نرمخو [و پر مِهر] شدی، و اگر تندخو و سخت دل بودی قطعا از پیرامون تو پراکنده می‌شدند. پس، از آنان در گذر و برایشان آمرزش بخواه، و در کار[ها] با آنان مشورت کن، و چون تصمیم گرفتی، بر خدا توکل کن، زیرا خداوند توکل‌کنندگان را دوست می‌دارد.» امام علی (ع) درباره افرادی که با دیگران مشورت می‌کنند و بهره ای که در زندگی از آن می‌برند می‌فرماید: هر کس که از آرای مختلف استقبال کند مواقع خطا و اشتباه را می‌یابد و هر کس بدون عاقبت اندیشی وارد امور شود خودش را در معرض مشکلات و حوادث قرار خواهد داد. عاقبت اندیشی قبل از عمل، تو را از پشیمانی در امان می‌دارد. (نهج‌البلاغه، قصار 164) امام علی(ع) همواره بر این باورند که: «منْ لمْ یسْتشِرْ ینْدم» (نهج البلاغه، قصار/152) کسی که مشورت نمی‌کند پشیمان می‌شود. در بیانی پیامبر اکرم (ص) نیز می‌فرماید: «الْمُشاورهُ حِرْزٌ مِن النّدامهِ، و أمْنٌ مِن الْملامهِ» (نهج الفصاحه، ص 781) «مشورت موجب پیشگیری از پشیمانی و ایمنی از سرزنش است». تکبر و خود را مصون از خطا دانستن از عوامل مخربی است که باعث می‌شود انسان به دنبال مشورت و کمک خواهی فکری با دیگران نرود! لذا همواره همه اشتباهات را تجربه می‌کند و چه بسا اشتباهی را مرتکب شود که راهی برای جبران ندارد. یکی از راه حل های ساده برای مصون ماندن از خطاها مشورت یعنی همان استخدام نیروی فکری دیگران است.
 
بر خدا توکل داشته باشیم
 
توکل، از آن مفاهیم دینی است که خیلی وقت ها، کم کاری ها و قصور خودمان را به پای آن می‌نویسیم. می‌گوییم توکل کرده‌ایم، اما در واقع منظورمان این است که تنبلی کرده‌ایم. توکل به معنای تنبلی کردن نیست، توکل منافاتی با اسباب ندارد… مهم این است که دل را از دیگران ببریم و تنها و تنها به خود خدا توکل کنیم… در حقیقت معنای توکل این است که من بنده، بندگی کنم… توکل کردن به معنای دنبال کارها نرفتن نیست… توکل یعنی شخص وظیفه‌اش را انجام دهد، بعد از انجام وظیفه، نتیجه را به خدا بسپارد. چنانچه در این زمینه امام علی(ع) می‌فرمایند: علیک بسعی و لیس به نجح. بر تو باد سعی، ولی نتیجه بر تو نیست. به امید آنکه با رعایت کردن این نکات هیچگاه با نگاه کردن به گذشته مان دچار پشیمانی و یأس و ناامیدی نشویم.
 
منبع: باشگاه خبرنگاران