مهم‌ترین عامل احساس رضایت زن و شوهر از زندگی زناشویی وجود صمیمیت در خانواده است. بدون وجود این عامل، همسران از زندگی در کنار یکدیگر، احساس لذت نمی‌کنند و هر لحظه احتمال وقوع اختلاف و مشاجره، خانواده را تهدید می‌کند. صمیمیت یعنی اينکه دو نفر درون وجود خود را به روی یکدیگر بگشایند. صمیمیت یعنی ورود عاطفی، احساسی و فکری به زندگی یکدیگر؛ و این یعنی ارتباط و احساس نزدیکی به هم در عمیق‌ترین سطح ممکن و در همة حوزه‌های زندگی.

بنابراین وقتی با کسی صمیمی هستیم بدون ترس از اینکه او از گفته‌های ما یا آنچه در ما می‌بیند سوء استفاده کند، احساسات خود را به او تقديم و دل و قلبمان را به روی او باز می‌کنیم. زن و شوهری که با هم صمیمی هستند احساس می‌کنند که به هم تعلق دارند؛ احساس می‌کنند گویی برای هم ساخته شده‌اند. آن‌ها آماده‌اند که با هم دوست و یکدل باشند و نهفته‌ترین رازهايشان را به یکدیگر بگویند. همین احساس عميق نزدیکی است که به آنان اميد، توان و شهامت می‌دهد تا به زندگی زناشویی‌شان مادام‌العمر متعهد بمانند. در یک کلام، صمیمیت به معنای برقراری روابط بسیار دوستانه و محبت آمیز با دیگری است؛ به گونه‌ای که افراد درگیر آن، از این رابطه، احساس عمیق رضایت‌مندی را تجربه کنند. چنین رابطه‌اي رضایت‌بخش، به خودی خود حاصل نمی‌شود، بلکه لازم است افراد آن را ایجاد کنند. براي همين زن و شوهر باید به دنبال عواملی باشند که ضامن ایجاد و حفظ صمیمیت در روابط آنان باشد.

نحوه افزایش صمیمیت

1. احترام متقابل

2. ابراز محبت

3. مشورت و تبادل نظر

4. اهمیت دادن به نظر و خواسته همسر و مقدم ساختن آن بر نظر و خواسته خود

5. گذشت از خطاهای همسر

6. مدارا کردن

7. احترام گذاشتن به بستگان همسر

8. گفتگوی صمیمانه

علاقه به گفتن و شنیدن

اطمینان از محبت

مشارکت در گفتگو

در ادامه به بیان برخی از این عوامل می‌پردازیم.

1. احترام متقابل

زن و شوهر باید به یکدیگر احترام بگذارند. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند:

«من اتخذ زوجة فلیکرمها؛[1]

کسی که همسر اختیار می‌کند باید او را احترام کند.»

و امام صادق(ع) می‌فرمایند:

«سعیدة سعیدة امرأة تکرم زوجها و لاتؤذیه و تطیعه فی جمیع احواله؛[2]

زن سعادتمند آن زنی است که شوهر خود را اکرام و احترام کرده، اذیتش نکند و او را در همه حال اطاعت نماید.»

زن و شوهر باید مؤدبانه با هم سخن بگویند و از سخنان زشت و رکیک اجتناب نمایند. صحبت مؤدبانه، سلام کردن به یکدیگر و استقبال یا بدرقه همسر، از مصادیق احترام گذاشتن همسران به یکدیگر است.

 

2. ابراز محبت

 

محبت کردن زن و شوهر به یکدیگر، جلوی ایجاد کدورت میان آنان را می‌گیرد و صمیمیت را صد چندان می‌کند. بنابراين فضای خانه باید مملو از ابراز محبت‌ها‌ی کلامی‌ و غیر کلامی زن و شوهر به یکدیگر باشد. رسول خدا(ص) فرمودند:

 

«قول الرجل للمرأة إنّی أحبّک لایذهب من قلبها أبداً؛[3] این گفتة مرد به همسرش که «دوستت دارم» هرگز از قلب او خارج نمی‌شود.»

 

راه دیگر محبت زن و شوهر به یکدیگر، هدیه دادن است. علی‌(ع) فرمودند:

 

«الهدیة تجلب المحبة[4]؛ هدیه دادن باعث جلب دوستی و محبت افراد نسبت به یکدیگر می‌شود.»

 

و امام صادق(ع) درباره نحوة ابراز علاقه زن به شوهرش می‌فرمایند:

 

«لاغنی بالزوجة فیما بینها و بین زوجها الموافق لها عن ثلاث خصال: و هنّ… و إظهار العشق له بالخلابة و الهیئة الحسنة لها فی عینه؛[5] زن در روابط خود و شوهر همدلش از سه چیز بی‌نیاز نیست، که عبارتند از: … و ابراز علاقه به شوهر با دلربایی و حاضر شدن با ظاهری زیبا در مقابل دیدگان او.»

 

3. مشورت و تبادل نظر

 

مشورت کردن، انسان را از تصمیم‌گیری اشتباه باز داشته و به طریق صواب هدایت می‌کند. پیامبراکرم‌(ص) فرمودند:

 

«ما من رجل یشاور أحداً إلا هدی إلی الرشد؛[6] هیچ کس نیست که با دیگری مشورت کند مگر اینکه به راه درست و مطلوب هدایت می‌شود.»

 

به علاوه، فرد مشورت کننده به طور غیر مستقیم، شخصیت طرف مقابل را تأیید می‌کند و عملاً به او می‌فهماند که تو مورد اعتماد من هستی. مشورت زن و شوهر با هم در اموری که به خانواده و زندگی آنان مربوط می‌شود، نشان‌دهندة علاقه آنان به یکدیگر و نیز افزایش‌دهندة نزدیکی و صمیمیت میان آنان است. عقل حکم می‌کند که زن و شوهر برای حفظ صمیمیت میان خودشان، در کارها با یکدیگر مشورت کنند. تصمیم‌گیری‌ها‌ی یک جانبه از طرف مرد یا زن، بدون مشورت با همسر، به یگانگی آن دو لطمه می‌زند، زیرا طرف مقابل احساس پوچی کرده، این‌گونه برداشت می‌کند که در اداره خانه جایگاهی ندارد؛ بدیهی است این احساس او را وادار می‌کند که به سمت بی‌مهری و انزوا کشیده شود و از همسرش فاصله بگیرد.

 

4. اهمیت دادن به نظر و خواسته همسر و مقدم ساختن آن بر نظر و خواسته خود

 

از نشانه‌ها‌ و نیز عوامل افزایش صمیمیت آن است که زن و شوهر برای خواسته‌ها‌ و تمایلات همسر، بیشتر از خواسته و میل خود ارزش قائلند و سعی می‌کنند تا حد امکان، خواستة همسر را جامة عمل بپوشانند. مثلاً اگر زن دوست دارد برای تفریح به پارک برود اما می‌داند که شوهرش دوست دارد به خانه والدینش برود، از خواسته خود حرفی نمی‌زند و مطابق با خواستة شوهر عمل می‌کند. یا اگر مرد، فلان غذا را دوست دارد، اما می‌داند همسرش از غذای دیگری خوشش می‌آید، غذای مورد علاقة خود را مطرح نمی‌کند و از همسرش می‌خواهد که آن غذای دلخواه خود را آماده کند.

 

پیامبر اکرم‌(ص) فرمودند:

 

«المؤمن یأکل بشهوة أهله و المنافق یأکل أهله بشهوته؛[7] مؤمن طبق میل و خواستة اهل و عیالش غذا می‌خورد و منافق، اهل و عیالش طبق میل و خواستة او غذا می‌خورند.»

 

5. گذشت از خطاهای همسر

 

کینه‌توزی و لجاجت ویژة انسان‌هاي حقیر و همت‌ها‌ی پایین است. برعکس، آنانکه نظر بلند و روح بزرگ دارند، پوزش‌ها‌ را می‌پذیرند، از خطاهای دیگران چشم می‌پوشند و از حق شخصی خویش در می‌گذرند. عفو و گذشت و چشم پوشی و نادیده گرفتن لغزش‌ها‌ی دیگران، دانه‌ها‌ی جلب محبت است و دیگران را خوشبین، وفادار و با محبت نگاه می‌دارد. علی(ع) فرمودند:

 

«إقبل أعذار الناس تستمتع بإخائهم»[8]؛ عذر دیگران را بپذیر (‌و از خطای آنان در گذر‌) تا از برادری آنان بهره‌مند گردی.

 

در خانواده که کانون انس و الفت است و بر اساس محبت بنا شده است، زن و شوهر باید از خطاها و بدی‌ها‌ی یکدیگر بگذرند و آن‌ها را نادیده بگیرند. تنها در این صورت است که می‌توانند در فضایی صمیمی و آکنده از محبت زندگی کنند.

 

6. مدارا کردن

 

مدارا کردن به این معنی است که ما در زندگی جمعی، برخی رفتارهای نا به‌جای دیگران را تحمل کنیم و از آن‌ها چشم بپوشیم. برای مثال، اگر اخلاق یا رفتار همسر ایرادی دارد که باعث آزار ما می‌شود، آن را تحمل کنیم، اگر تلاش ما برای برطرف کردن آن عیب به جایی نرسید، همسرمان را با همان عیب بپذیریم و با آن کنار بیاییم. پذیرش همسر آن گونه که هست، با همه عیب‌ها‌ و ایرادهایش، دوستی و محبت طرف مقابل را بر می‌انگیزد و فضای خانه را پر از صمیمیت می‌سازد. امام علی‌(ع) در توصیه به فرزند خود، محمد بن حنفیه، درباره مدارا با همسر می‌فرمایند:

 

«فإنّ المرأة ریحانة و لیست بقهرمانة، فدارها علی کل حال و أحسن الصحبة لها لیصفو عیشک[9]؛ همانا زن، گلی خوش بوست نه یک قهرمان؛ به همین دلیل، در همه حال با او مدارا نما و با او نیکو مصاحبت کن تا زندگی‌ات همراه با خوشی باشد.»

 

7. احترام گذاشتن به بستگان همسر

 

انسان‌ها‌ به طور طبیعی به بستگان خود، به ويژه والدینشان علاقه دارند. از خوشحال بودن آن‌ها، خوشحال و از ناراحت بودن آن‌ها غمگین می‌شوند. کسی را که به آن‌ها نیکی کند، دوست می‌دارند و از کسی که به آن‌ها بدی کند، بیزار می‌گردند.

 

با توجه به این مطلب در می‌یابیم که احترام گذاشتن به والدین همسر و برخورد نیک با آن‌ها تا چه حد در جلب محبت همسر و افزایش صمیمیت میان آن‌ها مؤثر است.

 

هر یک از زن و شوهر باید با والدین، بلکه سایر خویشاوندان همسر، معاشرت و روابط نيک و خوبي داشته باشند و به آن‌ها احترام کنند، با زبان خوش و مهربانی سعی کنند محبت آن‌ها را جلب کنند، با نیکی و اظهار محبت دلشان را به دست آورند، در کارها با آن‌ها مشورت کنند، مشکلات زندگی خود را در میان نهاده و از فکر آن‌ها استفاده کنند و به پیشنهادها و راهنمایی‌ها‌ی مفیدشان گوش دهند. این کارها علاوه بر ایجاد محبوبیت برای آن‌ها در میان خانوادة همسر، صمیمیت موجود میان آن‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

 

8. گفتگوی صمیمانه

 

منظور از گفتگوی صمیمانه، در میان گذاشتن احساسات، رؤیاها، خواسته‌ها‌، نگرانی‌ها‌ و شادی‌ها‌ست. گفتگوی صمیمانه، با وجود سه شرط محقق می‌شود:

 

• علاقه به گفتن و شنیدن

 

اشخاص باید به واقع مطمئن باشند که شما به شنیدن حرف‌ها‌ی آن‌ها علاقه‌مند هستید. اگر علاقه‌ای به شنیدن حرف‌ها‌ی طرف مقابل نداشته باشید نیازی به این نیست که آن را صریحاً بگویید. این امر خیلی زود مشخص می‌شود، زيرا به حرف‌ها‌یی که می‌شنوید توجه نمی‌کنید، تماس چشمی‌تان قطع می‌شود، بی‌قرار می‌شوید و طرف مقابل این را به خوبی احساس می‌کند.

 

• اطمینان از محبت

 

کسی احساس درون خود را با دیگران در میان می‌گذارد که به دوستی و مهر و محبت آن‌ها اطمینان داشته باشد. اگر زن یا شوهر از محبت همسر نسبت به خود مطمئن نباشد، گفتگوی صمیمانه‌اي میان آن‌ها رخ نخواهد داد.

 

• مشارکت در گفتگو

 

زن و شوهری که به هم علاقه دارند در فرایند گفتگوی صمیمانه مشارکت می‌کنند. رو به روی هم می‌نشینند، با هم تماس چشمی بر قرار می‌کنند، سؤالات خود را مطرح می‌کنند و به سخنان یکدیگر به دقت گوش می‌دهند. در مقام حمایت از یکدیگر حرف می‌زنند و از قضاوت و سرزنش کردن خودداری می‌کنند.

 

 

---

 

 

[1]. مستدرک الوسایل، ج 14، ص 250 .

 

[2]. بحار الانوار، ج 100، ص 253.

 

[3]. کافی، ج 5، ص 569 .

 

[4] شرح غرر‌الحکم، ج 1‌، ص 83‌، ح 316.

 

[5] بحار الانوار‌، ج 75‌، ص 237.

 

[6] میزان‌الحکمه‌، ج 5‌، ص 211.

 

[7] کافی‌، ج 4‌، ص 12.

 

[8]. کافی، ج 2، ص 215، ح 2420‌.

 

[9]. من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 556.

^{دفتر امور مشاوره و خانواده معاونت تهذیب}