۱_جدا بودن مکانی زنان از مردان

  گاهی اختلاط زن و مرد، خواسته یا ناخواسته، صحنه‌های ناخوشایندی را به وجود می‌آورد. برای جلوگیری از این امر می‌توان مکان‌های ویژه‌ای را به بانوان اختصاص داد. امروز در برخی کشورهای توسعه یافته، در مکان‌هایی مثل اتوبوس و مترو، محل خانم‌ها و آقایان را جدا کرده‌اند و جالب این که این کار، به خواست زنان و فشار اجتماعی از سوی آنان انجام شده است. رسول خدا، هنگامی که مسجد مدینه را بنا می‌کرد، دری مخصوص زنان قرار داد و استفاده مردان را از آن ممنوع ساخت. این الگو می‌تواند در همه جا رعایت شود(۱)

 ۲_زنان زودتر از مردان خارج شوند

  اگر در اجتماعی مثل مسجد، زن و مرد حضور دارند، هنگام خروج، با استفاده از تأخیر زمانی، می‌توان مانع اختلاط آن‌ها شد و زمانِ در دید قرار گرفتن زنان را کاهش داد. رسول خدا، وقتی نمازش تمام می‌شد، قدری صبر می‌نمود و از جا حرکت نمی‌کرد، تا زنان از مسجد خارج شوند؛ زیرا عادت مردان، این بود که تا رسول خدا از جا بر نمی‌خاست، از مسجد خارج نمی‌شدند. به همین جهت، صبر رسول خدا، سبب می‌شد که زنان، بدون این که در معرض دید مردان قرار گیرند، مسجد را ترک کنند و به خانه‌های خود باز گردند. این نیز روشی است که می‌تواند به کاهش مدّت زمانی که ممکن است زن، در دید نامحرم قرار گیرد، منجر شود(۲)

۳– زنان پشت سر مردان قرار بگیرند

  قرار گرفتن زنان در پشت سر مردان، آنان را از دید مردان، دور نگه می‌دارد. این راه کار، در اجتماعات، می‌تواند مانع اختلاط زن و مرد شود و در عین حال، زنان را از دید مردان خارج سازد. در مسیر حرکت نیز بهتر است زنان، جلوتر از مردان نباشند. وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله شنیدند که در راه‌ها و مسیرها، زنان و مردان، در کنار هم حرکت می‌کنند، توصیه کردند که زنان، پشت سر مردان حرکت نمایند.(۳) مردان با حیا، خودشان می‌دانند که نباید پشت سر زنان حرکت کنند. حضرت داوود علیه السلام به فرزند خود توصیه می‌کند که: «پشت سر زنان، حرکت نکن.» این نشان از خطری است که چنین کاری می‌تواند برای طرفین، در پی داشته باشد.(۴) در جایی دیگر نیز، وقتی قرار شد حضرت موسی علیه السلام همراه یکی از دختران حضرت شعیب علیه السلام نزد ایشان برود، به وی گفت:

تو پشت سر من حرکت کن. اگر اشتباه رفتم، مرا راهنمایی کن. همانا ما خاندانی هستیم که به پشت زنانْ نگاه نمی‌کنیم.(۵)در جای دیگری نقل شده که ایشان فرموده است: من خوش ندارم که باد، به بدن تو بوزد و در نتیجه، بدنت را برای من توصیف کند.

۴– زنان از کنار راه حرکت کنند

  مهارت دیگر «حرکت از کنار راه» است. وسط راه‌ها معمولاً دو ویژگی دارد: یکی شلوغ بودن و دیگری در دید بودن. شلوغی، ممکن است سبب برخورد زن و مرد نامحرم با یکدیگر شود؛ لذا حرکت کردن از کنار مسیر که معمولاً خلوت‌تر است، راه مناسبی برای جلوگیری از این پیشامد است. همچنین حرکت زن از وسط مسیر، ممکن است او را بیشتر در دید نامحرم قرار دهد. اگر تصوّر کنیم که مسیر حرکت، خلوت است و برخوردی پیش نمی‌آید، باز هم حیا حکم می‌کند که زن، از کنار راه حرکت کند تا کمتر در دید نامحرم قرار گیرد. به همین جهت، رسول خدا فرموده‌اند: میانه راه، برای زنان نیست؛ بلکه باید از کنار دیوار و جاده حرکت کنند(۶)

منبع: باحجاب

 ۱- ر. ک: حلیه الأولیاء، ج ۱، ص ۳۱۳۱

۲- صحیح بخاری، ج ۱، ص ۲۰۳؛ مسند ابن حنبل، ج ۶، ص ۲۹۶۲

۳- ر. ک: التاریخ الکبیر، ج ۸، ص ۵۵، ح ۴۷۶؛ کنز العمّال، ج ۱۶، ح ۴۵۳۶۳

۴- مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۷۵۴

۵- کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۱۹، ح ۴۹۷۴۵

۶- الکافی، ج ۵، ص ۵۱۸، ح ۱۶