عَن ابنِ عُمَرَ قالَ: خَطَبَنا رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله خُطبَةً ذَرَفَت مِنها العُیونُ وَ وَجِلَت مِنها القُلوبُ فَکانَ مِمّا ضَبَطْتُ مِنها: ایها النّاسُ انَّ افضَلَ النّاسِ عَبداً مَن تَواضَعَ عَن رِفعَةٍ وَ زَهِدَ عَن رَغبَةٍ وَ انصَفَ عَن قوَّةٍ وَ حَلُمَ عَن قُدرَةٍ. از ابن عمر روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه و آله برای ما خطبه ای خواند که از آن خطبه، چشم ها گریان شد و دل ها لرزید و بخشی از آنچه من یادداشت کردم این است: ای مردم، بهترین بندگان خدا کسی است که در عین بزرگی، فروتنی کند و در عین دلبستگی به دنیا، زهد ورزد و در عین توانایی، انصاف دهد و در عین قدرت، بردبار باشد.[1]

رسول خدا صلی الله علیه و آله روزی خطبه ای خواند که چشم ها را گریاند و دل ها را لرزاند. البتّه آن مقداری که مردم ضبط کرده اند این بود:

ای مردم، بهترین بندگان خدا کسی است که در عین بزرگی فروتنی کند و در عین علاقه به دنیا، زهد ورزد و در عین توانایی، انصاف دهد و در عین قدرت، بردبار باشد.

مسأله مهمّی که در این قسمت از حدیث منعکس شده این است که ترک گناه گاه به سبب ناتوانی است و گاهی به سبب عدم تمایل به گناه. مثلًا کسی از شراب خوشش نمی آید، یا دوست دارد امّا قدرت ندارد، یا مقدّماتش مهیا نیست و یا به خاطر زیان هایش آن را ترک می کند و نمی خورد. این ترک که برای ناتوانی است مهم نیست، بلکه مهم آن است که در عین قدرت، انسان گناه را ترک کند.

صاحب مقام و موقعیت اجتماعی بالایی باشد امّا تواضع ورزد. علاقه به چیز حرام دارد ولی از آن چشم می پوشد.

افراد در مسأله ترک گناه مختلف هستند:

گروهی از برخی گناهان ذاتاً متنفّرند و آن را انجام نمی دهند، لذا هر کس باید خودش ببیند که به چه چیز حرامی تمایل دارد تا آن را ترک کند. البتّه شناخت خویشتن کار آسانی نیست. گاه صفاتی در انسان است که شصت سال از سنّ او می گذرد ولی خبر ندارد، چرا که هیچ کس با چشم انتقاد به خود نمی نگرد. اگر کسی می خواهد در امور معنوی پیشرفت کند و به درجه های عالی برسد باید با بدبینی به خود بنگرد تا نقاط ضعف خود را بشناسد. لذا می گویند در این موارد از دشمنان استفاده کنید یا از دوستان دلسوز و منتقد، نه عیب پوش. از همه بهتر این است که انسان خود منتقد خویش باشد. اگر او بداند به چه گناهانی تمایل دارد و لغزشش از کجاست و شیطان از چه وسایل و زمینه ها و انگیزه هایی در وجود او استفاده می کند، اگر بتواند اینها را بررسی کند، اسیر نفس و شیطان نمی شود. به قول مولوی:

نفْس اژدهاست او کی مرده است      از غم بی آلتی افسرده است

ادامه »

امیرالمؤمنین (علیه السلام):

 جان خود را بمطالب شگفت حكمت استراحت دهيد زيرا جان هم چون تن خسته شود.

رَوِّحُوا أَنْفُسَكُمْ بِبَدِيعِ اَلْحِكْمَةِ فَإِنَّهَا تَكِلُّ كَمَا تَكِلُّ اَلْأَبْدَانُ .

الکافي (ط - الإسلامیة)، ج 1، ص 48

سوال:

          احتیاط مستحب چیست؟

پاسخ:

         احتياط مستحب: احتياط غير الزام‌آور.

منظور از آن، احتياطى است كه مراعات آن مستحب است و در بيشتر موارد كاربرد، پيش يا پس از فتوا آورده مى‌شود و گاهى نيز از آن به مانند «يجوز على اشكال» يا «يجوز على تأمّل» تعبير مى‌گردد.[1]‌

پی نوشت:

[1]. جمعى از پژوهشگران زير نظر شاهرودى، سيد محمود هاشمى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، 3 جلد، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السلام، قم - ايران، اول، 1426 ه‍ ق

منبع: فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام؛ ج‌1، ص: 272

در چهار مکان مسافر مخیر است که نماز را شکسته یا تمام بخواند:

اول مسجدالحرام در مکه معظمه ،

دوم مسجدالنبی(صلی الله علیه و آله) در مدینه منوره ،

سوم حائر امام حسین(علیه السلام) یعنی داخل حرم اصلی، البته بعض از فقها محدوده داخل حرم را نیز مشمول حکم می دانند.

چهارم مسجد کوفه .

گفتنی است این حکم فقط مربوط به نماز است و روزه را شامل نمی شود.اگر مرجع تقلید خود را مشخص بنمایید مطابق نظر ایشان پاسخ داده خواهد شد.

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه ای به پرسشی درباره محدوده حرم امام حسین علیه السلام که مسافر مخیر به خواندن نماز تمام یا قصر می باشد، پاسخ گفته اند .

متن پرسش مطرح شده وپاسخ ایشان بدین شرح است:

پرسش: مسافر در حرم امام حسین علیه السلام در چه محدوده ای مخیر بین خواندن نماز قصر و یا اتمام است؟

پاسخ معظم له : تمام روضه شریفه داخل حرم را که از طرف بالای سر و پایین پا منتهی به پنجره‌ها و درها و رواق می‌شود و نیز از طرف پشت سر تا مسجد امتداد دارد، شامل می‌شود.

_{منبع: شفقنا}

حجت الاسلام پناهیان :

امام صادق علیه السلام دربارۀ آداب زیارت امام حسین علیه السلام می‌فرماید:

«و بر تو لازم است که تقیه را رعایت کنی؛ … وَ يَلْزَمُكَ التَّقِيَّةُ الَّتِي قِوَامُ دِينِكَ بِهَا»^{(کامل الزیارت،ص131)}

تقیه یعنی حرفی نزنی که به خیلی‌ها بربخورد،

کاری نکنی که صدمه بخوری و مراقبت کنی که این آرامش به‌طور کلی در جامعۀ اسلامی حفظ شود.

این سفارش امام صادق علیه السلام به زائر امام حسین علیه السلام است.

چرا توصیه به رعایت تقیه جزء آداب زیارت کربلا قرار می‌گیرد؟

چون شما در مسیر کربلا نباید درگیر شوید. اگر اصل کربلا را احیا کنیم، خود حق، باطل را از بین می‌برد؛ حتی گاهی اوقات بدون درگیری. کما اینکه خداوند می‌فرماید:

«جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ كانَ زَهُوقاً»^{(اسراء/81)}

جهاد واجب به جای خودش محفوظ، ولی موقع زیارت باید یک حالت احرام به خودمان بگیریم.

خصوصاً امسال خیلی باید به این تقیه به عنوان یک راهبرد مهم توجه کرد.

اگر این فرمایش امام صادق علیه السلام را رعایت کنیم، بسیاری از فتنه‌ها و مکاید دشمن از بین خواهد رفت.

بسم الله الرحمن الرحيم
الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي.
اللهم وفر بلطفك نيتي و صحح بما عندك يقيني، و استصلح بقدرتك ما فسد مني

صندوقچه‌اي است پر از اسرار بنام صحيفه سجاديه که دعاهاي زيادي دارد ما كليد به يكي از دعاها انداخته‌ايم بنام «مكارم الاخلاق »

به يك انرژي بي نهايت وصل هستيم. بي خود نيست كه علامه طباطبايي فرمود: تفسير قرآن دوسال به دو سال بايد عوض شود چون هرچه علم پيش مي‌رود انسان نكته‌هاي تازه را دسترسي پيدا مي‌كند و تدبر در قرآن هم به اين معناست كه تدبر باعث فهم نكته جديد و تازه مي‌شود. اين طور نيست كه بگوييم همه تدبرها را شيخ مفيد و طوسي و ابو علي سينا فهميده‌اند، اگر چنين بود خداوند نمي‌گفت تو هم كه قرآن مي‌خواني تدبر كن، اگر همه حرفها را آنها بفهمند جايي براي فكر من نيست، معناي دستور به تدبر اين است كه هركس تدبر کند يك چيزي گيرش مي‌آيد، در اين جلسه سه جمله را سعي مي‌کنيم بررسي کنيم:

«اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِكَ نِيَّتِي، وَ صَحِّحْ بِمَا عِنْدَكَ يَقِينِي، وَ اسْتَصْلِحْ بِقُدْرَتِكَ مَا فَسَدَ مِنِّي»^{(صحيفه سجاديه، دعاى 20)}

توضيحي درباره كلمه «وَفِّرْ»: خدايا با لطف خود نيتهاي مرا وفور بده، وفر يعني زيادي و كامل و تمام.

در قرآن كلمه «وفور» آمد در فارسي هم مي‌گوييم نعمتها به وفور است، وفور يعني زيادي. گوش بدهيد چون بحث بسيار ساده و بسيار عميق است، سؤال: آيا مي‌شود يك انسان محدود تا بي نهايت رشد كند؟

جواب: بله با نيت، اگر نيت داشته باشي که هر جا كار خيري هست، آن را تأييد كني؛ تأييد قلبي شما، شما را در آن کار شريك مي‌كند. انسان مي‌تواند يك پيوند روحي و قلبي و مكتبي با همه خوبيهاي عالم داشته باشد.

روزي پيامبر(ص) به رزمنده‌ها فرمودند: تركنا في المدينة اقواماً، لا نقصد وادياً، و لا نصعد صعوداً ولا نهبط هبوطاً الا کانوا معنا ما اقوام و افرادي را در مدينه باقي گذاشتيم كه گرچه با ما براي جنگ نيامدند، و در مدينه خوردند و خوابيدند ولي در هر سر بالايي وسر پاييني با ما بودند و در كار ما شريك بودند،

رزمنده‌ها پرسيدند: قالوا كيف چگونه چنين چيزي شدني است؟ «كيف يكونون معنا و لم يشهدوا»

حضرت فرمودند: قال: نياتهم، به واسطه نيت هايشان. با ما در جبهه نيستند ولي دلشان با ماست، شما يك دانشجو اينجا نشسته‌اي ولي مي‌تواني در تمام خوبيهاي هستي شريك شوي. در جنگ جمل علي بن ابيطالب(عليه السلام) پيروز شد، يكي گفت كاش فلاني هم بود پيروزي ما را مي‌ديد.

حضرت فرمود: آيا او در فكرش با ما هست و در خط ما هست؟

گفتند: با ماست. حضرت علي(ع) فرمود: اگر با ماست «وَ لَقَدْ شَهِدَنَا فِي عَسْكَرِنَا هَذَا أَقْوَامٌ فِي أَصْلَابِ الرِّجَالِ وَ أَرْحَامِ النِّسَاءِ سَيَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمَانُ وَ يَقْوَى بِهِمُ الْإِيمَانُ»^{(نهج ‏البلاغه، خطبه 12)} كساني در پيروزي اين جنگ شريك هستند كه در پشت پدرانشان هستند ودر شكم مادر هستند.ولي نيتشان اين است كه اگر اين زمان بودند چنين بودند و چون نيتشان چنين است، در ثواب اين جنگ جمل شريك هستند.

ادامه »

کودک و وابستگی به والدین

پیوند عاطفی والدین و فرزندان از نشانه های خداوند است; پیوند ناگسستنی وبی شائبه ای که بر اساس محبت است نه نیاز و منفعت. وابستگی عاطفی فرزند به والدین بیش از تعلق خاطر والدین به فرزند است. نیاز به عاطفه سراسر وجود کودک را فرا گرفته و او را به عنایت والدین نیازمند ساخته است. کودک توان دوری از والدین را ندارد و هرگونه بی توجهی پدر و مادر به این وابستگی می تواند در آینده برای کودک مشکل آفرین باشد. متاسفانه امروزه برخی ازوالدین، بی آنکه ناگزیر باشند، فرزندان خود را به مهدکودک می سپارند.

هرچندمهدکودک بعد اجتماعی کودکان را پرورش می دهد، اما هرگز پاسخگوی نیاز حیاتی کودک به عاطفه نیست. بنابراین شایسته است والدین، در حد امکان، فرزندان خودرا از حلاوت مهر مادری و عطوفت پدری محروم نسازند. توجه به وابستگی کودک چنان مهم است که حتی در محافل نباید میان پدر و فرزند که کنار هم نشسته اند، فاصله انداخت.

امام کاظم علیه السلام می فرماید:

رسول خدا(ص) از فاصله انداختن بین پدر و فرزند نهی فرمود (1)

وفا به وعده

وفای به وعده، حتی در برابر کفار، از صفات پسندیده و مورد توجه پیشوایان دین است. این عمل مهم در برخورد با کودکان از اهمیت بیشتری برخودار است. کودکان جز به تحقق وعده والدین نمی اندیشند، در وفای والدین تردید ندارند و هماره به انتظار لحظه موعود می نشینند. هرگونه تاخیر و تخلف در وفای به وعده آنها رامی آزارد و به تخریب روحیه اعتماد به والدین می انجامد. افزون بر این، چنین کردار ناپسندی غیر مستقیم درس پیمان شکنی به آنان می آموزد. کلیب صیداوی نقل می کند که، امام کاظم علیه السلام فرمود: اذا وعدتم الصبیان وفوا لهم هنگامی که به فرزندانتان وعده دادید، وفا کنید; همانا کودکان چنان می پندارند که شما به آنها روزی می دهید. خداوند متعال به خاطر هیچ چیزی به اندازه زنان و کودکان خشمگین نمی شود (2)

ادامه »

حماد بن عیسی گفت: در محضر امام صادق علیه السّلام بودم، به من فرمود: آیا می توانی نماز را خوب بخوانی؟ عرض کردم: چگونه نمی توانم و حال آنکه کتاب حریز را که درباره نماز نوشته شده است، از حفظ دارم. حضرت فرمود: برای تو ضرر ندارد، برخیز و نمازی بخوان تا من ببینم که چگونه می خوانی.

حسب الامر حضرت رو به قبله ایستادم و شروع به خواندن نماز کردم. تمام نماز را از نظر رکوع و سجود به جای آوردم، اما حضرت آن را نپسندید و فرمود: نماز را خوب نخواندی. واقعا چقدر زشت است برای مردی که شصت هفتاد سال از عمرش می گذرد و حال آنکه نمی تواند یک نماز کامل با مراعات حدود کامله آن بخواند. من خجالت کشیدم و خود را کوچک دیدم.

عرض کردم: فدایت شوم، شما نماز را به من تعلیم دهید.

پس، امام علیه السّلام رو به قبله راست ایستادند و دستهای خود را آزاد گذاردند و انگشتهای دست آن حضرت به هم گذارده شده بود و مابین دو قدم آن حضرت از سه انگشت باز، و بیشتر فاصله نداشت و انگشتهای پای خود را رو به قبله کردند و تا آخر نماز هم رو به قبله بود و با تواضع و حضور قلب گفتند: اللّه اکبر و سوره حمد و توحید را با ترتیل (به آرامی و خوبی) خواندند و بعد از تمام شدن سوره توحید، به قدر یک نفس کشیدن صبر کردند. بعد دست خود را بلند کرده تا مقابل صورت بردند و در حالی که ایستاده بودند گفتند: اللّه اکبر و پس از آن به رکوع رفتند و کف دست را به سر زانو گرفتند. انگشتان آن حضرت از هم باز بود. زانو را به عقب دادند، چنانکه پا راست شد و پشت آن حضرت طوری مساوی شد که قطره آبی بر آن می گذاشتند، به هیچ طرفی نمی ریخت. گردن خود را کشیده و سر به زیر نینداختند و چشم را بر هم گذاردند و سه مرتبه به آرامی گفتند: سبحان ربّی العظیم و بحمده.

ادامه »

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رؤسای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی^{(۱۳۹۴/۰۸/۲۰ - ۱۴:۲۸)}:

لزوم نقش آفرینی دانشگاهها در ایجاد تمدن نوین اسلامی/

باید به جوانان مؤمن و انقلابی در دانشگاهها میدان بدهید/

برخی کار فرهنگی را با کنسرت و اردوهای مختلط اشتباه گرفته‌اند/

علت لغزش بسیاری افراد در فتنه ۸۸ نداشتن بصیرت بود/

شاد بودن برای هر محیطی خوب است، اما به چه قیمتی؟

مسئولین فرهنگی دانشگاهها بفهمند چه می کنند؟

«انتخابات بهانه است و اصل نظام نشانه است».

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز در دیدار رؤسای دانشگاهها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی، پارک های علم و فناوری و مراکز پژوهشی کشور ضمن تبیین مبسوط تاریخ و میراث و تجربه علمی کشور در دوران قبل و بعد از اسلام و جایگاه و نقش دانشگاهها در تاریخ معاصر بویژه در نهضت اسلامی و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بر لزوم برنامه ریزی دانشگاهها و مراکز علمی برای استفاده از میراث و تجارب علمی متراکم، بمنظور نقش آفرینی در ایجاد «تمدن نوین اسلامی» تأکید کردند و گفتند:

نیازسنجی علمی برای حال و آینده، جلوگیری از کاهش سرعت پیشرفت علمی، اجرای دقیق نقشه جامع علمی، توجه به کیفیت در آموزش عالی، پیگیری جدی ارتباط دانشگاه و صنعت، نقش آفرینی دانشگاهها در اقتصاد مقاومتی، گسترش فضای فرهنگ ایمانی و اسلامی، عمق بخشی بصیرت دینی و سیاسی، و میدان دادن به دانشجویان و اساتید ارزشی، انقلابی و متدین، از لوازم نقش آفرینی دانشگاهها در شکل گیری تمدن نوین اسلامی است.

رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار جلسات با دانشگاهیان را یکی از بهترین و شیرین ترین جلسات توصیف کردند و با اشاره به جایگاه علم به عنوان ابزار پیشرفت و اقتدار، افزودند: دانشگاه مهمترین مرکز تربیت مدیران آینده کشور است به گونه ای که عملکرد مناسب و یا غیر مناسب دانشگاهها در این زمینه، آینده کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

حضرت آیت الله خامنه ای به سابقه طولانی پرورش و تربیت بزرگان و نخبگان علمی در ایران، همچون ابن سینا، فارابی، زکریای رازی، خوارزمی، و تعداد زیاد دیگری از نام آوران علمی در عرصه های مختلف اشاره و خاطرنشان کردند: ایران در طول تاریخ، قلّه تولید فکر و علم بوده است و این روند تا قبل از دوران قاجار و پهلوی ادامه داشت.

ایشان گفتند: متأسفانه در دوران قاجار و پهلوی، حرکت علمی کشور به دلایل خاص متوقف شد و در زمانیکه دوران شکوفایی علمی در اروپا بود، ما نتوانستیم از استعدادها و زمینه های علمی و اخلاق علمی خود استفاده کنیم، بنابراین از حرکت علمی دنیا عقب ماندیم.

ادامه »

امام سجّاد سلام الله عليه:

إذا رَأَى المَريضَ قَد بَرِئَ قالَ :

هر گاه مى ديد كه بيمارى بهبود يافته، مى فرمود:

لِيَهنِئكَ الطُّهرُ مِنَ الذُّنوبِ، فَاستَأنِفِ العَمَلَ

« پاكى از گناهان، مباركت باد! پس، عمل [خوب] را از سر بگير».

_{امالي مفيد : ص ۳۵ ح ۱}