به عنوان تمرین عملی از الآن شروع بکنیم و با هر کسی که می خواهیم حرف بزنیم و هم چنین در کارهای شخصی، قبل از انجام آن کمی فکر بکنیم که واجب است یا حرام .

در قرآن شریف از اولیای خدا بسیار بحث شده است . اولیا و دوست داران خدا، در روایات و به تفسیر مفسرین، این چنین معرفی شده اند:

اولیای خدا; کسانی هستند که به دو مقوله ی واجب و حرام شناخت دارند و خیلی خوب واجبات را انجام و محرمات را ترک می کنند .

قرآن کریم در هشتاد و پنج جا از «ایمان » و «عمل صالح » بحث کرده است . یکی از معصومین ^{علیهم السلام} می فرمایند:

مراد خدا از «عمل صالح » در قرآن، انجام واجب و ترک حرام است و این نمایان گر اهمیت و اعتبار انجام واجب و ترک حرام در محضر حق تعالی، انبیا و اولیای الهی است .

در چهارده جای قرآن از «لا خوف علیهم و لا هم یحزنون; اولیای خدا که بر آن ها حزن و خوفی نیست » بحث شده است . در مورد این آیه، وقتی به روایات و تفاسیر مراجعه می کنیم که مراد آیه ی شریفه ی «لا خوف علیهم و لا هم یحزنون » چه کسانی هستند، می فرماید:

مراد کسانی اند که واجباتشان را انجام می دهند و محرماتشان را ترک می کنند، این افراد اولیای خدا هستند .

هم چنین در آیه ی شریفه ی: «ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملئکة الا تخافوا و لا تحزنوا و ابشروا بالجنة التی کنتم توعدون » ^{(فصلت/30 )}

خدای متعال می فرماید: «ان الذین قالوا ربنا الله; کسانی که بگویند خدا» ، معنایش این است که شهادتین را به زبان جاری کنند و «ثم استقاموا» ، کسانی که به اهمیت انجام واجب و ترک حرام پی ببرنند و به آن ها شناخت پیدا کنند و در زندگی پیاده کنند «تتنزل علیهم الملئکة » ، هنگام مرگ ملایکه را ملاقات کرده و ملایکه آن ها را همراهی می کنند و با روح میت سخن می گویند که «نحن اولیائکم فی الحیاة الدنیا و فی الآخرة; ما دوستان و همراهان شما در دنیا بودیم، لذا می توانستید واجبات را خوب انجام دهید و محرمات را ترک کنید، در دنیا همراه شما و یاور شما بودیم و اگر چه قبل از مرگ ما را نمی دیدید ولی الان ما را مشاهده می کنید و ما تا بهشت همراه شما هستیم .»
در نزول و مشاهده ی ملایک دو مساله هست:

1) مرتبه ی مشاهده ی ملایک که مربوط به دم مرگ است، یعنی کسانی که اهل انجام واجب و ترک حرام باشند، هنگام مرگ به دیدار ملایکه ی خوف مشرف می شوند; ملایکه ای که می فرماید: «الا تخافوا و لا تحزنوا» مبادا ناراحت شوید و ما شما را بشارت می دهیم به آن بهشتی که در کتاب و سنت به شما وعده داده شده بود .

2) مشاهده ی ملایک، در پی مدارج یقین است، نه وقت مرگ، بلکه قبل از مرگ است . در این دنیا با چشم باطن، با حدود این بدن، در حال طی مدارج یقین، این مکاشفه و مشاهده برای انسان دست می دهد، چون «اعلی درجات الورع، ادنا درجات الیقین » ، بالاترین درجه ی انجام واجب و ترک حرام، پایین ترین درجه ی یقین است، پس مشاهده ی ملایک در مراتب بالای یقین حاصل می شود .

بنابراین اهمیت انجام واجب و ترک حرام تا حدی است که دم مرگ ملایکه نازل می شوند و میت را در تمام منازل همراهی می کنند .

«و لکم فیها ما تشتهی انفسکم و لکم فیها ما تدعون، نزلا من غفور رحیم » ^{(فصلت/31- 32)}

وقتی که او را به طرف بهشت می برند با او صحبت می کنند که: «در بهشت از نعمت های بهشتی، هر آن چه که نفست اشتهای آن کند، به تو داده خواهد شد، و هر چه که بخوانی، به تو می دهند» ، منتهی درحد انجام واجب و ترک حرام، نه بالاتر، چون بهشت عمومی متعلق به کسانی است که واجبات را انجام دهند و محرمات را ترک کنند، اصل برگه ی ورود به بهشت و متنعم شدن از نعمت های عمومی بهشت، انجام واجب و ترک حرام در دنیا است .

خدای تبارک و تعالی می فرماید:

«و من یعمل من الصالحات و هو مؤمن فلا یخاف ظلما و لا هضما» ^(طه/112) ،

«کسانی که اهل انجام واجب و ترک حرام باشند، دیگر از پستی و بلندی ها اصلا نباید بترسند .

پستی و بلندی ها در زندگی زیاد پیش می آید، ولی برای کسی که در این پله قرار دارد مشکل ساز نیست » .

هم چنین خداوند می فرماید:

«فمن تبع هدای فلا خوف علیهم و لا هم یحزنون » ^{(بقره/38)}

کسانی که هدایتی که من از جانب خدا آوردم تبعیت کنند، «فلا خوف علیهم و لا هم یحزنون » . کسانی که اهل انجام واجب و ترک حرام هستند، دم مرگ ملایکه را مشاهده می کنند و ملایکه با آن ها همراه شده و می گویند:

«الا تخافوا و لا تحزنوا» ، خوفی به شما دست ندهد، محزون نشوید، اما این آیه ی شریفه دنیا را هم شامل می شود . کسانی که اهل انجام واجب و ترک حرام باشند، در همین دنیا در آسایش کامل و «لا خوف علیهم و لا هم یحزنون » هستند، از هیچ چیزی نباید بترسند و غمگین بشوند . این آیه ی شریفه هم بشارت می دهد و هم اثر وضعی انجام واجب و ترک حرام را بیان می کند، می فرماید: آن کسانی که واجبات و محرمات را خوب ملاحظه بکنند، اثر وضعی اش این است که خوش زندگی می کنند، نه از چیزی هراسان می شوند و نه حزن بر آن ها عارض می شود .

امیرالمؤمنین ^{علیه السلام} می فرمایند:

«فجعلوها امیرا فوق امورکم » ^{(نهج البلاغه، خطبه ی 198)}

«قبل از اقدام به هر کاری، اول به واجب و حرام آن قضیه فکر کن، بعد ببین آیا باید قدم از قدم برداری یا نه؟»

«امیرا فوق امورکم » این اموراتی که ما از صبح تا شب به آن مشغول هستیم، امیر این امورات باید انجام واجب و ترک حرام باشد و فکر ما باید در این مقوله باشد .

هر خانمی در زندگی اش آرزوهایی دارد و می خواهد به تمام آرزوهایش برسد، امیرالمؤمنین^{علیه السلام} می فرماید:

تضمین رسیدن به آرزوهایت این است که قبل از اقدام به هر کاری به این فکر باشی که:

آیا این حرکت من، تکلیف است یا نه؟

آیا این حرکت، انجام واجب است یا ترک حرام؟

اگر در امورات زندگی به این قضیه فکر کند و در آن وادی قدم بردارد، خدا تمام آرزوهایی که در دل او نهفته، به او خواهد داد و یکی از آثار فکر کردن، قبل از اقدام به هر کاری، عوض شدن ماهیت خیلی از آرزوهاست، چون خیلی از آرزوهایی که داریم آرزوهای خدا پسندانه نیست .

خدای سبحان می فرماید:

«ان الذین آمنوا . . . من آمن بالله و الیوم الآخر» ^{(بقره/62 )}

کسی که ایمان به خدا و روز قیامت داشته باشد «و عمل صالحا» و عمل صالح هم انجام دهد، یعنی آن کسانی که واجباتشان را انجام می دهند و محرماتشان را ترک می کنند . «فله عشر امثالها» ، چون خدا در قرآن می فرماید: «من جاء بالحسنة فله عشر حسنة » .

در آیه ی دیگری خداوند متعال می فرماید:

«ان الذین امنوا و عملوا الصالحات و اقاموا الصلوة و اتوا الزکوة لهم اجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون » ، ^{(بقره/277 )}

کسانی که واجباتشان را انجام بدهند و محرماتشان را ترک کنند، (از باب مصداق، دو تا از واجبات را به خاطر اهمیتش ذکر می کند) و نمازشان را بخوانند و زکاتشان را بپردازند، این ها بدانند که «و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون » ، حزن و خوف نه در دنیا و نه در آخرت به سراغشان نخواهد آمد .

این کار تمرین و آزمایش می خواهد . پس به عنوان تمرین عملی از الآن شروع بکنیم و با هر کسی که می خواهیم حرف بزنیم و هم چنین در کارهای شخصی، قبل از انجام آن کمی فکر بکنیم که واجب است یا حرام . بعد می بینیم که این فکر کردن قبل از انجام هر کاری چه قدر فرح و شادی در پی دارد و طوفان خواهش های درونی را خاموش می گرداند .

منبع:_{پایگاه حوزه/ مجله شمیم یاس - شهریور و مهر 1381، پیش شماره 14}