بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَمَا يؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَهُمْ مُشْرِكُونَ^{(يوسف/106)}

و بيشترشان به خدا ايمان نمي‏ آورند

جز اينکه [با او چيزي را] شريک مي‏ گيرند.

در آيه « وَمَا يؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَهُمْ مُشْرِكُونَ» مى فرماید آنها هم که ايمان مى آورند، ايمان اکثرشان خالص نيست ، بلکه آميخته با شرک است .

ممکن است خودشان چنين تصور کنند که مؤ منان خالصى هستند، ولى رگه هاى شرک در افکار و گفتار و کردارشان غالبا وجود دارد.

ايمان تنها اين نيست که انسان اعتقاد به وجود خدا داشته باشد بلکه يک موحد خالص کسى است که:

غير از خدا، معبودى به هيچ صورت در دل و جان او نباشد،

گفتارش براى خدا،

اعمالش براى خدا،

و هر کارش براى او انجام پذيرد،

قانونى جز قانون خدا را به رسميت نشناسد،

و طوق بندگى غير او را بر گردن ننهد

و فرمانهاى الهى را خواه مطابق تمايلاتش باشد يا نه ، از جان و دل بپذيرد،

و بر سر دو راهي هاى خدا و هوى ، همواره خدا را مقدم بشمرد،

اين است ايمان خالص ، از هر گونه شرک :

شرک در عقيده ،

شرک در سخن

و شرک در عمل .

و راستى اگر بخواهيم حساب دقيقى در اين زمينه بکنيم ، موحدان راستين و خالص و واقعى ، بسيار کمند!

به همين دليل در روايات اسلامى مى خوانيم که امام صادق (عليهالسلام ) فرمود:

الشرک اخفى من دبيب النمل : (شرک در اعمال انسان مخفيتر است از حرکت مورچه ).

و يا مى خوانيم : ان اخوف ما اخاف عليکم الشرک الاصغر قالوا و ما الشرک الاصغر يا رسول الله ؟ قال الريا، يقول الله تعالى يوم القيامة اذا جاء الناس باعمالهم اذ هبوا الى الذين کنتم ترائون فى الدنيا، فانظروا هل تجدون عندهم من جزاء؟!:

خطرناک ترين چيزى که از آن بر شما مى ترسم ، شرک اصغر است اصحاب گفتند شرک اصغر چيست اى رسول خدا؟

فرمود: رياکارى ، روز قيامت هنگامى که مردم با اعمال خود در پيشگاه خدا حاضر مى شوند، پروردگار با آنها که در دنيا ريا کردند مى فرمايد: به سراغ کسانى که به خاطر آنها ريا کرديد برويد، ببينيد پاداشى نزد آنها مى يابيد؟.

از امام باقر (عليهالسلام ) در تفسير آيه فوق نقل شده که فرمود: شرک طاعة و ليس شرک عبادة و المعاصى التى يرتکبون و هى شرک طاعة اطاعوا فيها الشيطان فاشرکوا بالله فى الطاعة لغيره :

منظور از اين آيه شرک در اطاعت است نه شرک عبادت ، و گناهانى که مردم مرتکب مى شوند، شرک اطاعت است ، چرا که در آن اطاعت شيطان مى کنند و به خاطر اين عمل براى خدا شريکى در اطاعت قائل مى شوند.

در بعضى از روايات ديگر مى خوانيم که منظور (شرک نعمت ) است به اين معنى که موهبتى از خداوند به انسان برسد و بگويد اين موهبت از ناحيه فلانکس به من رسيده اگر او نبود من مى مردم ! و يا زندگانيم بر باد مى رفت و بيچاره مى شدم در اينجا غير خدا را شريک خدا در بخشيدن روزى و مواهب شمرده است .

خلاصه اينکه منظور از شرک در آيه فوق کفر و انکار خدا و بت پرستى به صورت رسمى نيست (چنانکه از امام على بن موسى الرضا (عليهماالسلام ) نقل شده فرمود:

(شرک لا يبلغ به الکفر) ولى شرک به معنى وسيع کلمه ، همه اينها را شامل مى شود.

تفسیر نمونه

اللَّهُمَّ طَهِّرْ قَلْبِي مِنَ النِّفَاقِ

وَ عَمَلِي مِنَ الرِّيَاءِ وَ لِسَانِي مِنَ الْكِذْبِ

وَ عَيْنِي مِنَ الْخِيَانَةِ فَإِنَّكَ تَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ

وَ مَا تُخْفِي الصُّدُورُ