« تحکیم خانواده در آموزه های قرآنیضرورت مدیریت زبان از دیدگاه نهج البلاغه »

جرائم و آفات زبان‏

نوشته شده توسطرحیمی 21ام شهریور, 1395
سایر اعضاء انسان از نظر گناه و معصیت محدود است مگر زبان كه گناهان مختلفى انجام مى‏دهد لذا پیامبر اكرم‏ صلى الله علیه وآله وسلم مى ‏فرماید:
 «ان اكثر خطایا ابن آدم من لسانه» (نهج ‏الفصاحة حدیث 5081)
 مرحوم فیض كاشانى حدود 20 گناه را براى زبان شمرده است.
 
آیات قرآن
 
 1 - غیبت:
 «و لا یغتب بعضكم بعضاً» حجرات، 12
 هیچ یك از شما دیگرى را غیبت نكند .
 
 2 - كتمان شهادت:
 «و لا تكتموا الشهادة» بقره، 283
 شهادت را كتمان نكنید .
 
 3 - سخن ‏چینى:
 هماّز مشّاء بنمیم» قلم، 11
 كسى كه بسیار عیبجو است و به سخن چینى آمدوشد مى‏كند .
 
 4 - همراهى با باطل:
 «و كنّا نخوض مع الخائضین» مدثر 45
 و پیوسته با اهل باطل همنشین و هم‏صدا بودیم .
 

 5 - بدعت:
 «و لا تقولوا لما تصف السنتكم الكذب هذا حلال و هذا حرام لتفتروا على اللَّه الكذب»
 نحل، 116
 به خاطر دروغى كه بر زبانتان جارى مى‏شود نگویید این حلال است و آن حرام تا بر خدا افترا ببندید .


v>

 
 6 - نفاق:
 «یقولون بالسنتهم ما لیس فى قلوبهم» فتح 11
 آنها به زبان چیزى مى‏گویند كه در دل ندارند .
 
 7 - استهزاء:
 «لا یسخر قوم من قوم عسى ان یكونوا خیراً منهم» حجرات، 11
 نباید گروهى از مردان شما گروهى دیگر را مسخره كنند شاید آنها از اینها بهتر باشند .
 
 8 - دروغگوئى:
 «انما یفترى الكذب الذین لا یؤمنون بایات الله» نحل، 105
 تنها كسانى دروغ مى‏بندند كه به آیات خدا ایمان ندارند .
 
 9 - عیبجوئى:
 «ویل لكلّ همزه لمزه» همزه، 1
 واى بر هر عیبجوى مسخره كننده‏اى .
 
 10 - غناء
11 - مراء ومجادله
13 - فحش
14 - افشاء سرّ
15 - مدح بى ‏جا
16 - ذمّ ‏بى ‏جا
 17 - مزاح خارج از حد شرعى
18 - سخنان بى ‏جا
19 - سخنان بیش از حدّ و اندازه
 20 - سخنان خصومت آفرین.

 
 روایات‏
 1 - زبان وسیله ‏ى شناسایى‏
 قال على ‏علیه السلام :
«تكلموا تعرفوا فان المرء مخبوء تحت لسانه».
 سخن بگویید تا شناخته شوید زیرا شخصیت انسان در زیر زبانش پنهان است.
 (نهج‏البلاغه/حكمت‏392)
 
 2 - زبان میزان عقل
 قال على‏علیه السلام : «یستدل على عقل كل امرء بما یجرى على لسانه».
 به آنچه كه بر زبان جارى مى‏شود بر میزان عقل انسان استدلال مى‏شود . (غرر الحكم / 10957)
 
 3 - زبان عامل سلامت عقل‏
 قال رسول اللَّه‏صلى الله علیه وآله وسلم : «لا یستقیم ایمان عبد حتى یستقیم قلبه و لا یستقیم قلبه حتى یستقیم لسانه».
 ایمان بنده‏اى درست نمى‏شود جز آنكه قلب او درست شود و قلب او درست نمى‏شود مگر آنكه زبان انسان درست شود . (كنز العمال / 24925)
 
 4 - زبان عاقل‏
 قال على ‏علیه السلام :
«لسان العاقل وراء قلبه وقلب الاحمق وراءلسانه».
 زبان عاقل پشت قلب اوست و قلب احمق پشت زبان اوست . (نهج‏البلاغه/حكمت‏40)
 
 5 - زبان كلید خوبى ‏ها و بدى ‏ها
 قال الباقرعلیه السلام : «انّ هذا اللسان مفتاح كل خیر و شرّ فینبغى للمؤمن ان یختم على لسانه كما یختم على ذهبه و فضّته».
 به درستى كه این زبان كلید هر خوبى و بدى است، پس شایسته است براى مؤمن كه بر زبانش مهر بگذارد (زبانش را حفظ كند) همانطورى كه طلا و نقره خود را نگهدارى مى‏كند . (تحف العقول / 298)
 
 6 - آثار حفظ زبان‏
 الف - سلامتى؛ قال رسول اللَّه‏صلى الله علیه وآله وسلم : «سلامة الانسان فى حفظ اللسان».
 سلامت انسان در نگهدارى زبان است . (بحار/68/286)
 ب - تكریم از خویشتن؛ قال على‏علیه السلام : «من حفظ لسانه اكرم نفسه».
 كسى كه زبانش را حفظ كند نفس خود را گرامى داشته است . (غرر 8005)
 ج - نجات؛ قال الصادق‏علیه السلام : «نجاة المؤمن فى حفظ لسانه».
 نجات مؤمن در نگهدارى زبان است . (ثواب الاعمال / 405)
 د - پوشاندن عیب؛ قال على‏علیه السلام : «من حفظ لسانه ستراللَّه عورته».
 كسى كه زبانش را حفظ كند، خداوند عیب او را مى‏پوشاند . (ثواب‏الاعمال/405)
 ه - عزت میان مردم؛ قال الرضاعلیه السلام : «احفظ لسانك تعزّ».
 زبانت را نگهدارى كن تا به عزّت برسى . (كافى / 2 / 175)
 و - تسلط بر شیطان؛ قال رسول اللَّه‏صلى الله علیه وآله وسلم : «اخزن لسانك الاّ من خیر فانّك بذلك تغلب الشیطان».
 زبانت را كنترل كن مگر از سخن خوب كه بدین وسیله بر شیطان مسلّط مى‏شوى . (محجة البیضاء / 5 / 195)
 
 7 - خطرات زبان‏
 الف - خونریزى؛ قال على‏علیه السلام : «كم من دم سفكه فم».
 چه اندازه خون‏هایى كه به خاطر زبان ریخته شده است . (غرر الحكم / 6928)
 ب - هلاكت؛ قال على‏علیه السلام : «كم من انسان اهلكه لسان».
 چه اندازه انسان‏هایى كه به خاطر زبان نابود شده‏اند . (غرر الحكم 6929)
 ج - رنج و مصیبت؛ قال رسول اللَّه‏صلى الله علیه وآله وسلم : «بلاء الانسان من اللسان».
 گرفتارى انسان به خاطر زبان اوست . (بحار / 68 / 286)
 د - آتش جهنم؛ قال رسول اللَّه‏صلى الله علیه وآله وسلم : «من كثر كلامه كثر سقطه و من كثر سقطه كثرت ذنوبه و من كثرت ذنوبه كانت النار اولى به».
 كسى كه سخن او زیاد شود، سقوط او زیاد مى‏شود و كسى كه سقوط او زیاد شود گناهان او زیاد مى‏شود و كسى كه گناهان او زیاد شود آتش براى او سزاوارتر است . (محجةالبیضاء/ 5 / 196)
 
 اشاره‏
 امام صادق علیه السلام دوستى داشت كه همواره ملازم امام بود. روزى با امام در بازار مى‏رفتند و او غلامى داشت كه پشت سرش مى‏آمد. آن شخص نگاه به عقب كرد غلام را ندید تا سه مرتبه، بار چهارم كه او را دید به او نسبت ناروا داد حضرت ناراحت شدند و فرمودند: «سبحان اللَّه تقذف امّه قد كنت ارى انّ لك ورعاً فاذا لیس لك ورع». آن شخص گفت: مادرش مشرك است. حضرت فرمود: آیا نمى‏دانى هر قومى براى خود ازدواجى دارند، بنا بر این از من دور شو. راوى گوید: دیگر ندیدم امام با آن شخص راه برود. (كافى/ 2 / 324)


فرم در حال بارگذاری ...


 
مداحی های محرم