وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يا مَرْيمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ^{(آل عمران/42)}

يا مَرْيمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ^{(آل عمران/43)}

و(بیاد آور) هنگامی را که فرشتگان گفتند:

ای مریم! همانا خداوند تو را برگزیده و پاک ساخته وبر زنان جهانیان برتری داده است*

ای مریم!(به شکرانه این همه نعمت،) برای پروردگارت خضوع کن و سجده بجای آور و با رکوع کنندگان رکوع نما.

نکته ها

در برخی از تفاسیر از جمله تفسیر المنار، قرطبی، مراغی، روح البیان و تفسیر کبیر آمده است که که سرآمد زنان جهان چهار نفرند: مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه. در روایات اهل بیت علیهم السلام نیز آمده است که مریم سرآمد زنانِ زمان خود بود، ولی فاطمه علیها السلام سرآمد زنان در طول تاریخ است.[2] البتّه خداوند حکیم هرگاه شخصی را بر می گزیند، به جهت لیاقت ها و قابلیت های ویژه اوست.

در آیه قبل، خداوند سه کمالی که به مریم علیها السلام داده را یاد کرد: گزینش الهی؛ «اصْطَفَاكِ» تطهیر الهی؛ «طَهَّرَک» و سرآمد دیگران شدن؛ «اصْطَفَاكِ عَلی نِساءِ الْعالَمِینَ» در این آیه سه مسئولیت از او می خواهد: خضوع و فروتنی؛ «اقْنُتِی» سجده؛ «اسْجُدِی» و رکوع؛ «ارْکعِی» پس هر نعمتی مسئولیتی را به دنبال دارد.

1-افراد برجسته باید تواضع و عبادتشان بیشتر باشد. «یا مَرْیمُ اقْنُتِی…» (برای اولیای خدا، عبادات ویژه ای سفارش شده است، همانگونه که برای پیامبر صلی الله علیه و آله نماز شب واجب بود.)

2-نماز، رکوع و سجود، بهترین راه شکر است. در آیه ی قبل برگزیدگی خداوند مطرح شد که سزاوار شکر است. «اصْطَفَاكِ. .. اقْنُتِی»

3-عبادت باید تنها برای پروردگار باشد. «لِرَبِّک»عبادت، مایه ی تربیت انسان است. «ربک»

4-نمازجماعت و عبادت دسته جمعی، قبل از اسلام نیز بوده است. «مَعَ الرَّاکعِینَ»

5-حضور زن در اجتماعات عبادی و اجتماعاتی که مردان نیز حضور دارند سفارش شده است. «مَعَ الرَّاکعِینَ» به شرط آنکه زنان، مریم گونه رفتار نمایند.

6-منتخبین و برگزیدگان، باید همراه توده ها و در متن جامعه باشند، نه جدا و منزوی از مردم. «ارْکعِی مَعَ الرَّاکعِینَ»

پیام ها

1-فرشتگان، با غیر انبیا نیز سخن می گویند. «قالَتِ الْمَلائِکةُ یا مَرْیمُ»

2-زن می تواند به مقام قرب الهی برسد و خداوند برای او پیام بفرستد. «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ»

3-حضرت مریم، هم در کمالات برگزیده شد و هم بر سایر زنان برتری یافت. به همین جهت جمله «اصْطَفَاكِ» دوباره تکرار شده است.

4-حضرت مریم معصوم بوده است. «طَهَّرَک»

5-حضرت مریم الگوی زنان است. «اصْطَفَاكِ عَلی نِساءِ الْعالَمِینَ»

پی نوشت ها

[1] سوره آل عمران، آیه 42-43

[2] تفسير نورالثقلين.