رسیدن به مقامات عالیه بوسیله امام

لا فَرْقَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهَا اِلاّ اَنَّهُمْ عِبَادُكَ وَ خَلْقُكَ⁵؛ امام مخلوق است اما مخلوقی است که اسماء الله هستند. می شود نظر الی الله کرد؟ بله ممکن است اما از طریق وجه خدا. شخصی به امام رضا علیه السلام عرض کرد: اینکه در روایت آمده: «مزد توحید نظر الی الله است» یعنی چه؟ یعنی موحدین نظر الی الله می کنند. حضرت فرمود: اگر کسی خیال کرد خدای متعال چهره و صورتی دارد که رویش پرده کشیده اند و روز قیامت پرده را کنار می زنند، این بت پرست است، چون خدا نیست و بت است و این خداپرستی نیست. وجه خدا که در قیامت موحدین نظر به وجه الله می کنند انبیاء، رُسل و حجج هستند. خیلی از مقامات حجج الهی در دنیا پرده از آن برداشته نشده است. حتی آنهایی که اهل سیر باطنی بودند و در باطن با امامشان سیر کردند و پرده ها کنار رفته و حقایق اسرار و نورانیت امیرالمومنین علیه السلام را دیدند خیلی از مقامات در قیامت برای آنها قابل رویت می شود و این از بالاترین لذات قیامت برای موحدین است.

چطور نظر به وجه الله باید شود؟ از طریق امام علیه السلام. انسان می توئاند نظر به وجه الله کند و اگر هم اهل دیدن او شود به جایی می رسد که در هر عالمی که باشد به هر طرف که رو می کند امام را می بینید و در پرتوی نگاه به امام به رویت الهی نائل می شود، رویت الهی از این طریق ممکن است.

مقامات امام تنزل وجه الله است

انسان می تواند در پرتو نگاه به سوی خدای متعال مقامات نورانی را هم پشت سر بگذارد. این حجاب های نورانی مقامات تنزل نور امام در عالم است، مقامات ظهور وجه الله در عالم است، مقامات تنزل ولایت امام در عالم است. ولایت امام برای اینکه ما بتوانیم سالک به آن شویم تنزل پیدا کرده. وَ أَنَّ أَرْوَاحَكُمْ وَ نُورَكُمْ وَ طِينَتَكُمْ وَاحِدَةٌ، طَابَتْ وَ طَهُرَتْ یک حقیقت نورانی و مطهر بوده اید و بعد خَلَقَكُمْ أَنْوَاراً فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِینَ⁶؛ و بعد هم از آنجا در قالب دیگری خلق شدید: حَتَّی مَنَّ عَلَیْنَا فَجَعَلَكُمُ اللَّهُ فِی بُیُوتٍ.

پس مقامات ولایت امام تنزل پیدا کرده که همه مقامات نور است که رسیده است به عالم ما. ما هم اگر بخواهیم به سمت خدای متعال حرکت کنیم و به لقاءالله، به معرفت الله و قرب الهی برسیم باید در همین وادی مقامات نور امام، که مقامات وجه اللهی است، که مقام جنب اللهی باشیم تا بیشتر در جنب خدای متعال قرار بگیریم. پس مقامات امام تنزل وجه الله است، تنزل مقام جنب اللهی است. به هر میزانی که انسان در راه ولایت قدم می گذارد و پرده ای کنار می رود بیشتر به جنب الله و وجه الله راه پیدا می کند.

استکمال ایمان

یک نکته این است که شما هر پرده ای که کنار می رود و وارد عالم بعد می شوید و نورانیت جدید برای شما حاصل می شود اینطور نیست که مقام قبلی از انسان سلب شود. کسی که در وادی مقام درجه یک ایمان است وقتی مقام درجه ی دوم به او عطا شود، مقام درجه ی اول سلب نمی شود. اگر کسی تا درجه دهم ایمان رفت در همه ی این مقامات حضور دارد، همه ی مقامات قرب و جنب را دارد. پس اگر حجاب نور خرق و شکافته میشود و وارد وادی جامع ترو کاملتر می شود که انوار امام و قرب خدا در آنجا بیشتر وجود دارد مقامات قبلی سلب نمی شود و با هم برای انسان حاصل می شود.

نکته ی دوم اینکه خرق و سیر در این مقامات جز با همراهی امام میسر نیست، “ بِكُمْ یسْلَكُإِلَی الرِّضْوَانِ“⁷ معنایش همین است. هم سیر سیر در مقامات تنزل نور و شئون امام است، امام هم وجه الله است، مقامات تنزل امام مقامات ظهور این وجه در عالم است که انسان به آن نظر می کند و هم اینکه سیر در این مقامات جز با امام ممکن نیست. انسان اگر با امام خودش همراه شد و در محیط نور امام قرار گرفت، انوار امام در قلب انسان تجلی کرد می تواند سیر در انوار امام پیدا کند. دیده های دل می تواند نظر به سوی خدا کند اما از طریق وجه الله.

هر چه نور مومن بیشتر در دیده دل ظهور پیدا کند، وقتی با این نور به عالم نگاه کند هم منزلتی از نور امام در انسان تجلی کرد و می تواند وارد وادی بالاتری بشود و قرب و جنب دیگری حاصل شود و مشاهده مقام دیگری از وجه الله برای انسان بوجود بیاید و این سیر الی الابد است لذا امام رضا علیه السلام فرمود: نظر به وجه الله در قیامت یعنی نظر به مقامات حجت الهی. مگر اینجا(دنیا) سلمان ندیده است؟ آنچه سلمان در این عالم دیده است همه ی مقامات امیرالمومنین علیه السلام نیست، بالاترین لذات در روز قیامت برای سلمان این است که پرده ی مقامات امیرالمومنین علیه السلام کنار می رود و در مقامات جنب اللهی و معرفت وجه الله سیر پیدا می کند.

حضرت موسی علیه السلام همین را می خواست رَبِّ أَرِنِي أَنظُرْ إِلَيْكَ⁸؛ که نظر به سوی خدا کند از طریق وجه الله؛ لافرق یعنی همین هر کسی می خواهد به قرب الهی و جنب الهی برسد از طریق سیر در مقامات وجه الهی است که در عالم تنزل پیدا کرده است. البته طی کردن این وادی آن قدر دشوار است که هرازگاهی سلمانی، ابوذری و ابراهیم خلیل پیدا می شود.

معنای معدن العظمة

تا می رسد به معدن العظمة ، حال این مقام چیست؟ تلقی این حقیر این است که کُنه و مقام نورانیت امام است که استکمال ایمان یعنی همین. مومن در درجات ایمانش نظر به وجه الله می کند، هر حقیقتی از ایمان که به قلب عطا می شود رویت کامل تری حاصل می شود.

عبد ممتحن همین است که حقیقت ایمان به او داده می شود این همان مقام معرفت الله است، این است که مساله را حل می کند، آنهایی که رابطه امام با خدا را نمی بینند نمی توانند معرفت الله و قرب الهی را تحلیل کنند. لذا یک معنی خنکی می شود و دیگر لقاءالله و قرب الهی نیست، در حالی که اینگونه نیست و واقعا مقامات قرب الهی وجود دارد. اگر رابطه بین خدا و امام را بدانیم معلوم می شود سیر در مقامات ولایت امام سیر در مقام قرب الهی و وجه اللهی است و برای عبد ممکن است و مقامات قرب اللهی و عنداللهی با امام و شأن حل می شود و جز با امام ممکن نیست، انسان باید وارد ساحت نور امام شود و با نور امام این وادی را طی کند تا حجاب نور طی شود. وقتی قلب انسان ظرفیت پیدا میکند و به جای نظر به مخلوقات نظر به امام که وجه الله است، می کند، قلبش نورانی می شود و سیرش در مقامات نور به کمال می رسد و پرده ها خرق می شود و به اندازه ای به معرفت حقیقت نورانیت امام می رسد.

افشاشدن اسرار عالم با سجده در قتلگاه

وجود مقدس سیدالشهدا علیه السلام با یک ماموریتی آمدند. چون رسیدن به این مقامات تحملی می خواهد. فلذا از یک وادی بلای عظیمی عبور کرده اند که تمام کائنات با او سالک می شوند و سیر در مقامات پیدا می کنند. لذا سیدالشهدا علیه السلام همه ی پرده ها را کنار زد با سجده ی خودش در قتلگاه همه ی اسرار غیب برملاشد، مطلع الفجر عالم است. هر کسی دیگر بخواهد با آن اسرار آشنا شود باید از آنجا سیر کند. فلذا تربت سیدالشهدا علیه السلام به قدری نورانی است که سجده بر آن هفت حجاب را خرق می کند، هفت مقام انسان: سرّ، لُب و قلب و… برداشته می شود. آنچنان از این تربت نور ساطع می شود که اگر کسی مسجد خودش را تربت قرار داد هفت حجاب برایش خرق می شود.

رسیدن به حیات قلب با اشک بر سیدالشهدا علیه السلام

اشک بر سیدالشهدا علیه السلام مطهر و محیی قلب است و انسان را از وادی نفس و لهو و لعب بیرون می برد و به دارالحیوان می رساند. اشک بر سیدالشهدا علیه السلام انسان را به حیات قلب می رساند. کسانی که با امام حسین علیه السلام هستند وارد لهوولعب نمی شوند و وارد دنیا می شوند اما کف پایشان هم تَر نمی شود. لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ⁹؛ اشک بر حضرت مطهر است. یَا بْنَ شَبیبٍ! اِنْ بَکَیْتَ عَلَى الحُسَینِ علیه السّلام حَتّى تَصیرَ دُمُوعُکَ عَلى خَدَّیْکَ غَفَرَ اللّهُ لَکَ کُلَّ ذَنْبٍ¹⁰؛ زیارت حضرت حجاب ها را بر می دارد، فرمود زائر حضرت به لقاءالله فوق عرشه می رسد، لقاء امام لقاءالله است.

در روایت فرموده اند: اگر کسی قبر امام حسین علیه السلام را در عرفه زیارت کند کمن زار الله فی عرشه؛ آن مقام قرب الهی برایش حاصل می شود، مقام وجه الله برایش آشکار می شود، چون زیارت خدا زیارت وجه اوست. همه ی مقامات وجه الله مقامات امام حسین علیه السلام است.

امام حسین علیه السلام با یک عهد و برنامه ای به این عالم آمدند. هنوز پا روی زمین نگذاشته بود آسمان و تمام اهل آسمان و زمین برای او گریستند. چطور عالم را تطهیر کرده! سیر در این مقامات با امام ممکن است و امام در روز عاشورا یک جوری سجده کردند در قتلگاه که همه ی ابواب گشوده شد و ما را هم دعوت کردند السلام علیک یا داعی الله.

امام حسین علیه السلام ؛ مفتاح تمام خیرات

لذاست که حضرت قتیل العبرة هستند و کاری کردند که همه ی موحدین برای ایشان می گریند و این گریه مبدا طهارت و حیات قلب و سیر در مقامات می شود. گریه مقاماتی دارد و هر مقامی را با اشک و بکاء انسان طی کند یک مقامی از مقامات امام حسین علیه السلام برایش مشهود می شود و زیارت حاصل می شود. این وجود مقدس مفتاح همه ی خیرات است و بدون امام حسین علیه السلام طی این مقامات برای ما ممکن نبود حتی خیلی از انبیاء سیرشان با حضرت بوده و در روایات مکرر امده که خدا انبیاء را به کربلا آوردند و آنها را سیر داده اند و مقرب شده اند و مقامات برایشان حاصل شده. سیر نشدنی برای انسان ممکن شده رسیدن به قرب، معرفت، لقاء.

   پی نوشت:

1،2،3،4- مناجات شعبانیه

5- زیارت رجبیه

6- زیارت جامعه کبیره

7- من لايحضره الفقيه، شیخ صدوق، 2، 615، زيارة جامعة لجميع الأئمة ع.

8- سوره اعراف آیه 143.

9- بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۲۷۸.

10- امالى صدوق ، ص ۱۱۲.