انسان ها از دو طرف بالا و پایین راه دارند. از بالای سر اگر دست به دعا برداشتند یا به سجده افتادند، اینها می‌توانند از شر شیطان نجات پیدا کنند.

آیت الله محمدی ری شهری با اشاره به خطرناکترین گمراهان از نظر قرآن گفت: خطرناکترین شیاطین انس، رهبران سیاسی و دینی فاسد هستند.

آیت ‌الله محمدی ری شهری در ادامه موضوع جلسات گذشته که به تفسیر فراز پایانی سوره حمد اختصاص داشت،گفت:

از خداوند می‌خواهیم که به ما توفیق بدهد تا راه درست زندگی را انتخاب کنیم و در راه کسانی که مورد غضب قرار گرفته‌اند، قرار نگیریم. در آخرین فراز نیز می‌گوییم در راه گمراهان نیز قرار نگیریم.
وی در تفسیر «الضَّالِّینَ» افزود:

تاکنون مباحثی را مطرح کرده‌ایم. ضلالت یعنی انحراف از راه درست زندگی که ضلالت ابتدایی و کیفری داریم. بحث ما در مطلب سوم است که چه کسانی گمراه بودند که ما نباید از راه آنها برویم. قرآن می‌گوید که بیشتر گذشتگان گمراه بودند.
وی اظهار کرد: گروه‌های خاصی در قرآن مطرح شده به عنوان گمراه، مثل بت پرستان، گوساله‌پرستان، پیروان شیطان، کافران، هواپرستان، فاسقان، مجرمان و …؛ اینها گروه های مختلفی هستند که در قرآن به عنوان گمراه مطرح شده اند. ‎
این مفسر قرآن به خطرناکترین گمراهان از نظر قرآن اشاره و عنوان کرد: در آیه 112 سوره انعام این مطلب بیان شده است:

«وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِي عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ يوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يفْتَرُونَ»^{(الأنعام/112)}
و بدين گونه براي هر پيامبري دشمني از شيطانهاي انس و جن برگماشتيم بعضي از آنها به بعضي براي فريب [يکديگر] سخنان آراسته القا مي‏کنند و اگر پروردگار تو مي‏خواست چنين نمي‏کردند پس آنان را با آنچه به دروغ مي‏سازند واگذار.

هر پیامبری دشمن داشت و مکتب انبیا در هر مقطعی دشمن داشته است. خطرناکترین دشمنان پیامبران شیاطین انس و جن هستند.

وی به نکته‌ای در این آیه اشاره کرد و گفت: در این آیه ابتدا به شیاطین انس اشاره شده است؛ یکسری آدم‌های شیطان صفت، خطر بیشتری از شیاطین جنی دارند، به همین جهت اول ذکر شده است. شیاطین جن ابلیس و فرزندانش است.
تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی ( علیه السلام) افزود:

شیاطین انس، دو دسته هستند رهبران فاسد سیاسی و رهبران فاسد دینی. خطرناکترین گمراهان این سه دسته هستند. اینها راه حق را می‌دانند ولی منحرف می‌شوند.

این مفسر قرآن اظهار کرد: خطر اینها از همه گروه‌های دیگر که در قرآن آمده بیشتر است. متقدم بر همه گمراهان شیطان است. بعد از اینکه از درگاه خداوند رانده شد، گفت حال که گمراه شدم من هم همه بندگان را گمراه می‌کنم، ابزارم برای گمراه کردن این است که کارهای بد را در چشم آنها زیبا جلوه می‌دهم.
وی گفت: اگر انسان در صراط مستقیم حرکت کرد، خداوند زشتی گناه را در دیده انسان به گونه‌ای می‌کند که اصلاً طرف آن نمی‌رود. برعکس اگر طرف شیطان رفت، انجام کار خلاف در کام انسان شیرین می‌شود.
آیت‌ الله محمدی ری شهری عنوان کرد: در آیات 16 و 17 سوره اعراف آمده است:

«قَالَ فَبِمَا أَغْوَیْتَنِی لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَکَ الْمُسْتَقِیمَ ^﴿۱۶﴾ ثُمَّ لآتِیَنَّهُم مِّن بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَیْمَانِهِمْ وَعَن شَمَآئِلِهِمْ وَلاَ تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ» ^﴿۱۷﴾

، گفت خدایا حالا که من را از درگاه خودت راندی در کمینگاه صراط مستقیم می‌نشینم، آ‌نها را از همه جهت محاصره می‌کنم. از جلو، از پشت، از طرف راست و از طرف چپ و در کل از چهار سو در کمین می‌نشیند که انسانها را گمراه کند.
وی افزود: القای آرزوهای پوچ و باطل از ابزار شیطان است. گفته انسان ها را گرفتار خرافات می‌کنم. کاری می‌کنم آن خلقت الهی و فطرت توحیدی را از دست بدهند. خداوند فرمود هر کاری می‌خواهی بکن. امتحان من و شما این است که راه شیطان باز است، ما هم اختیار داریم که چه راهی را انتخاب کنیم.
این مفسر قرآن اظهار کرد: شیطان بر کسانی تسلط دارد که ایمان ندارند. اگر اخلاص و ایمان باشد، زور او به آدم نمی‌رسد. در روایت است که در مورد این آیه که از چهار طرف انسان محاصره می شود، خداوند فرموده است انسان ها از دو طرف بالا و پایین راه دارند. از بالای سر اگر دست به دعا برداشتند یا به سجده افتادند، اینها می‌توانند از شر شیطان نجات پیدا کنند.

_{پایگاه اطلاع رسانی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم الحسنی علیه السلام}