در انجام عبادات به نفس خود خدعه کن، مانند بچه‌ای که تا فریبش ندهی کارش را کامل نمی‌کند.

دقّت در انتخاب دعا و نحوه خواندن آن هم تأثیر خود را دارد. مرحوم میرزا جواد آقاملکی تبریزی توصیه می‌کنند که فرازهایی از دعا را حفظ کنید.

اگر زبان عربی نمی‌دانیم، خوب است که ترجمه دعا یا قرآن را بخوانیم. در مناجات یک روش و شیوه خاص و یکسان برای همه ما دیکته نشده است. آیت الله بهجت (رحمه الله) می‌فرمود: «در حاشیه مفاتیح آورده است که برای زیارت اهل بیت علیهم السلام در عالم رؤیا برای افراد مختلف، ادعیه متفاوتی را یاد داده‌اند. این نشان می‌دهد که برای همه، یک نسخه نتیجه نمی‌دهد». ایشان هم چنین می‌فرمود: «به اعتقاد من باید همه دعاها را خواند تا ببینیم کدام یک جواب می‌دهد. یک دعا نخوانیم و بگوئیم اثر نکرد». انجام کارهایی مثل رفتن به قبرستان در غروب ماه مبارک رمضان و خواندن صد مرتبه سوره قدر و هدیه آن به اموات، اثر خوبی در احوال انسان دارد.

از دیگر راه‌ها، خدعه به نفس در هنگام عبادات است. امام می‌فرمایند: «در انجام عبادات به نفس خود خدعه کن» مانند بچه‌ای که تا فریبش ندهی، کارش را کامل نمی‌کند. به عنوان مثال در نماز شب از همان ابتدا شروع به خواندن یازده رکعت نکنید. در بین نمازهای دو رکعتی گاهی جای خود را عوض کنید یا قرآن بخوانید یا مطالعه کنید. در این صورت است که نفس ما سختی عبادت را تحمل می‌کند و خسته نمی‌شود.

بخشی از شناخت ما به وسیله علم حاصل می‌شود، امّا آن چه ما نیاز داریم، معرفت است که حالتی درونی دارد و آموختنی نیست.

«واتّقُوا اللهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللهُ»

هر که تقوا پیشه کند، خدا قدرت شناخت حقّ و باطل به او می دهد و این آموختنی نیست.

«إنّماهوَ نُورٌ یَقذِفُهُ اللهُ فِی قَلبِ مَن یُریدُ أن یَهدِیَهُ»

معرفت نوری است که خدا در دل کسی می‌اندازد که بخواهد او را هدایت کند.

تلاش معنوی، نیازمند عبادت و بندگی خداست. «وَاعبُد ربَّکَ حَتّی یَأتِیکَ الیَقِینُ» اگر چه نماز و روزه هم نوعی بندگی است، اما بندگی محدود به این دو نمی‌شود. هر عمل پاکی که برای خدا و برای جلب رضایت او باشد، عبادت و بندگی است.

هر عملی دو ویژگی می‌خواهد تا بندگی محقق شود: حسن فعلی و حسن فاعلی. هم خوب باشد و هم درست انجام شود. به عنوان مثال نمی توان قُربة إلی الله شراب خورد. اول باید اصل کار و سپس نیّت آن را درست کنیم. گاهی از اوقات، دیدن یک دوست، بازی کردن، خوابیدن و … عبادت محسوب می‌شود.

منبع:سایت حجت الاسلام مرتضی آقاتهرانی