شیطان از چهار طرف حمله‌ور می‌شود:

۱. مشغول کردن به دنیا؛

۲. دل‌نگران کردن نسبت به وضعیت آینده؛

۳. شبهه‌افکنی نسبت به اعتقادات؛

۴. تحریک شهوات

شیطان می‌گوید: از چهار جانب به انسان‌ها حمله مي‌کنم:

«ثُمَّ لَآتِينَّهُمْ مِنْ بَينِ أَيديهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَيمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ».

در روایت آمده است که «مِنْ بَینِ أَیدیهِمْ» یعنی آنها را از آینده و آخرت، غافل می‌کنم و به دنیا مشغولشان می‌کنم. دستگاه شیطان برای اینکه ما در راه بندگی خدا حرکت نکنیم، اول کاری که می‌کند، ما را از توجه به عوالم غیب، منعطف و مشغول به دنیا می‌کند و افق دیدمان را محدود می‌کند. وقتی افق دید محدود شد، آدم برای محدودیت‌ها کار می‌کند. اینهایی که برنامه‌های دراز‌مدت می‌نویسند، برای این است که اگر آدم افق دراز‌مدت نداشته باشد، کارهایش همیشه محدود به کوتاه‌مدت می‌شود. حالا اگر همه افقی که انسان می‌بیند، بیست سال و پنجاه سال و شصت سال و هفتاد سال دنیا شد و نتوانست عوالم غیب و آن عوالم نامتناهی را ببیند، همه تلاش‌هایش معطوف به دنیا می‌شود. اول کار شیطان، این است.

«وَ مِنْ خَلْفِهِمْ» یعنی آنها را نگرانِ پشتِ سرشان خواهم کرد که شما برای آینده خودتان، برای دوران پیری‌تان، برای نسل‌های بعدتان، برای فرزندان‌تان باید یک کاری بکنید… از این انسان‌های مهاجر الی الله، یک انسان‌هایی می‌سازد که همه نگاه‌شان به پشتِ سرشان است به جای اینکه به پیشِ رویشان نگاه کنند.

«وَ عَنْ أَیمانِهِمْ» یعنی نسبت به این اعتقادات و مکتبی که انبیاء می آورد، شبهات ایجاد می‌کند… شیطان نسبت به آنچه انبیاء می‌آورند، شروع به ایجاد شبهه کردن می کند.

«وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ» یعنی شهوات را تحریک می کند. شیطان از طریق شبهه و شهوت و ایجاد غفلت از آخرت و توجه به دنیا، انسان‌ها را از راه خدا و بندگی خدای متعال باز می‌دارد. این، کار اصلی شیطان است که در مقابله با دستگاه انبیاء، در چند مرحله اساسی انجام می دهد.».

استاد سید محمدمهدی میرباقری، محرم۹۵