آنچه در ادامه می آید بخش اول گفتگو با آیت الله روح الله قرهی رییس حوزه علمیه امام مهدی حکیمیه، درباره فضایل و ویژگی های ماه مبارک شعبان به مناسبت حلول این ماه بزرگ معنوی است.

همچنان که استحضار دارید وارد ماه مبارک و معظم شعبان شده ایم که جایگاه والایی در فرهنگ اسلامی و شیعی برای درک مقام والای  بندگی و تقرب به پروردگار دارد. این ماه البته ماه رسول الله هم است و خواهش می کنم که در آغاز این گفتگو از زبان رسول الله صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار به برخی از فضایل این ماه اشاره داشته باشید.

رسول اکرم  صلى الله عليه و آله و سلم  درباره این ماه و البته ماه بعد از آن یعنی ماه مبارک رمضان فرمودند:

شَعبانُ شَهري و رَمَضانُ شَهرُ اللّهِ فَمَن صامَ شَهري كُنتُ لَهُ شَفيعا يَومَ القِيام 

شعبان ، ماه من و رمضان ماه خداوند است . هر كه ماه مرا روزه بدارد، در روز قيامت شفيع او خواهم بود .

پیامبر عظیم الشان ما در بیان نورانی دیگر فرمودند:

إنَّما سُمِّيَ شَعبانُ لأِنَّهُ يَتَشَعَّبُ فيهِ أرزاقُ المُؤمِنينَ

ماه شعبان ، «شعبان» ناميده شد زيرا روزى هاى مؤمنان در اين ماه قسمت مى شود .

ماه شعبان در بیان امیرالمومنین على عليه السلام این گونه توصیف شده است:

صَومُ شَعبانَ يَذهَبُ بِوَسواسِ الصَّدرِ وَ بَلابِلِ القَلبِ

روزه ماه شعبان ، وسواس دل و پريشانى هاى جان را از بين مى برد .

امام صادق علیه السلام نیز در این باره فرمودند :

مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مِنْ آخِرِ شَعْبَانَ وَ وَصَلَهَا بِشَهْرِ رَمَضَانَ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ صَوْمَ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْن‏ 

هر كس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگيرد و به روزه ماه رمضان وصل كند خداوند ثواب روزه دو ماه پى در پى را برايش محسوب مى‏ كند.

همچنبن حضرت في جوابه لرجل عندما سأله ما أفضَلُ ما يُفعَلُ فيهِ (شَعبانَ) :، الصَّدَقَةُ و الإستِغفار 

در جواب كسى كه پرسيده بودچه عملى در ماه شعبان برتر است؟

صدقه و استغفار .

آنچه در این باره می توان گفت این است که ماه شعبان المعظم یکی از ماه های پربرکت از میان ماه های باعظمت رجب المرجب و شعبان المعظم و رمضان المبارک است. این ماه در حقیقت مقدمه ای برای ضیافت الله یعنی ماه رمضان است. آنچه عند الاولیا و نزد بزرگان و اهل معرفت بیان شده این است که ماه رجب ماه شستشوی گناهان است. رجب در حقیقت نهری بهشتی است و این شستشو به واسطه استغفار و مراقبه است. به هر حال بشر امروز متاسفانه زندگی مراقبه وار ندارد و  با وجود آن که خاواند  مطالب گرانقدری فرموده و انبیایی فرستاده و کتب آسمانی نازل شده  اما مع الاسف جلوات دنیا بسیاری از افراد را درگیر و مشغول ساخته است و  لذا خدواند اوقاتی را قرار داده  که انسان در این اوقات دوباره به انسانیت و مقام بندگی خود رجوع کند و  عبدالله شود. یکی از این ایام شب های جمعه است، شب های جمعه در طول سال قرار داده شده که انسان در این شب ها با خود خلوت کند و دست از جلوه های دنیایی بشوید و بداند که برای چه منظوری به این دنیا آمده است. 

در روایات ما آمده که خداوند فرمود من انسان را از مادرش بیشتر دوست دارم چون خالق انسان حضرت حق ذوالجلال و الاکرام است به خاطر همین پروردگار عالم اوقاتی را مقرر کرده که در این اوقات بنده را به سمت خود بکشد چون حب خدواند نسبت به انسان بسیار زیاد است پس به آن مقدار اکتفا نکرده و سه ماه متوالی یعنی ماه های رجب و شعبان و رمضان را به این منظور  قرار داده که البته در میان این ماه ها ماه رمضان اوج این مراقبه ها و مواظبت ها و به یک معنا ضیافت الله است و البته در اوج ضیافت الله، شب های قدر قرار داده شده و باز از این رو که انسان مرتب به خداوند رجوع کند شب قدر هم در یک شب مشخص قرار داده نشده  و ما با لیالی قدر روبرو هستیم که باز اوج لیالی قدر در لیله القدر قرار داده شده است که به تعبیر قرآن،” لیله القدر خیر من الف شهر"  است لذا ماه رجب عند الاولیا ماه شستشو است، ماه شعبان ماه پوشیدن لباس تقوا و رمضان ضیافت الله است.

چه فضایل و اعمالی مختص ماه شعبان است؟

فضایل این ماه بسیار زیاد است و برای هر کدام به صورت جداگانه توصیفاتی صورت گرفته و راز این فضایل هم این است که در بندگان برای ورود به این ماه بندگی اشتیاق ایجاد شود. از جمله اعمالی که در این ماه بسیار سفارش شده  روزه است.  فرمودند هر کسی در ماه شعبان یک روز روزه بگیرد و این روزه به خاطر حب پیامبر صلی الله علیه و آله باشد بهشت بر او واجب می شود. عجیب است که انسان به خاطر یک روز روزه بهشت بر او واجب شود اما حقیقت آن است که  بزرگان این همه فضایل را بر این اعمال برشمرده اند که شوقی در دل ها برای عبودیت و بندگی پدید آید.  یکی از خصایل روزه این است که انسان روزه دار از خوردن و آشامیدن دست می شوید  یعنی از هر آنچه که می تواند مقدمه شهوات باشد.  متاسفانه بسیاری از انسان ها  در خوردن و تمعتات دنیوی زیاده روی می کنند فی المثل خوردن به جای این که به آن ها حیات انسانی بدهد تولید شهوت و حیوانیت می کند خوردن متعادل می تواند برای انسان قدرت و قوت ایجاد کند اما متاسفانه همچنان که اشاره شد خوردن در بسیاری از افراد بیشتر مقدمه شهوات می شود از این رو توصیه به روزه شده است که انسان با پاک کردن جنبه جسمانی خود بتواند به درک فضایل معنوی و روحانی برآید.  یکی دیگر از فلسفه های توصیه به روزه این است که انسان با روزه گرفتن به یاد فقرا و تنگدستان می افتد. در حقیت روزه دار وقتی روزه می گیرد علاوه بر این که تن خود را از خوردنی ها تطهیر می کند به یاد دیگران هم می افتد و همین موضوع می تواند زمینه های انفاق و بخشش را در او تقویت کند.

شبستان