انواع زمانه شناسی: گذشته، حال، آینده.

مهم‌ترین فایده زمانه‌شناسی:

اگر کسی اهل شناخت زمانۀ خودش نباشد، به اموری اهمیّت خواهد داد که اهمیّت چندانی ندارند.

یکی از مصادیق عدم درک زمانه، شاخص قرار دادن حجاب برای سنجش اوضاع معنوی کشور است.

بهترین راه زمانه شناسی، روندسازی و مرحله سازی زمان هست.

سخت ترین و آخرین مرحله رشد جامعه، قبل از ظهور.

حجت الاسلام پناهیان:

اگر کسی اهل زمان خودش نباشد به اموری اهمیت خواهد داد که چندان اهمیت ندارد.

بعضی از افراد، از زمان خودشان یا زمانه خودشان عقب‌تر هستند. بعضی از افراد، مرد زمان خودشان هستند. اهل زمان خودشان هستند. و بعضی‌ها اهل زمان آینده هم هستند. آن‌هایی که اهل زمان گذشته‌اند، بیشتر درک شان در قواعد بازی‌های زمانه قبل قرار گرفته. آن‌هایی که اهل زمان خودشان هستند، قواعد بازی در زمان خودشان را هم درک می‌کنند.کسانی که اهل آینده هستند، زمان آینده را درک می‌کنند. پیش‌بینی‌های حوادث آینده را دارند.

کمتر کسانی هستند که به سهولت، اهل درک زمان خودشان باشند. چه رسد به این‌که انسان اهل درک آینده هم باشد. آن‌وقت اگر کسی اهل زمان خودش نبود، به اموری اهمیّت خواهد داد که اهمیّت چندانی ندارند. و اگر کسی اهل زمان آینده بود، به اموری اهمیّت خواهد داد که در آینده اهمیّتش معلوم خواهد شد.

موانع پیش رو برای درک زمانه خویش.

گاهی از اوقات کوته‌نظری‌ها ، ویژگی‌های روحی، برخی از تعلّقات دنیایی، یا برخی از خصلت‌های فردی و تنگ‌نظری‌ها، انسان را مانع می‌شوند، که زمانه خودش را، خوب درک بکند.

یکی از مصادیق عدم درک زمانه، شاخص قرار دادن حجاب برای سنجش اوضاع معنوی کشور.

یکی از مصادیق عدم درک زمانه، این پدیده است که طرف خیابان را نگاه می‌کند می‌گوید: اوضاع خراب است. خیلی‌ها معتقد هستند،وضع از اول انقلاب بدتر شده. مثلاً نمی‌فهمند که حجاب در خیابان‌ها، اهمیّتش مهمتر است یا این خبر که خبرگزاری‌های خارجی می‌گویند بیش از سی‌سال پایگاه ولایت در این کشور مستحکم شده؟ وضع معنوی جامعه را باید با کدام شاخص سنجید؟ آدمی که اهل زمان است، این‌ها را می‌فهمد.

بهترین راه زمانه شناسی،مرحله سازی برای رشد جامعه / مراحل رشد جامعه.

یکی از بهترین راه‌های زمانه شناسی این است که یک روندی را، برای رشد یک جامعه تعریف بکنی، بعد بگویی ما الان کجای این روند هستیم. هر جامعه دینی بعد از این‌که شکل گرفت، سه مرحله اساسی دارد. مرحله اول مبارزه با کفر، مرحله دوم مبارزه با نفاق است. فرق هایی هم این مراحل با یکدیگر دارند. در مرحله اول مرزها شفّاف است ولی در مرحل دوم، مرزها مبهم و پیچیده است. مبارزه مؤمنان با کفّار، هزینه‌هایش مشخص است. هزینه‌هایش اندک است. بیشتر،شکنجه مادّی و جسمی و جانی است. مرحله دوم، مرحله مبارزه با نفاق، هزینه‌هایش سنگین‌تر و پیچیده‌تر است.

سخت ترین و آخرین مرحله رشد جامعه قبل از ظهور، نحوه تعامل بین مومنان است.

مرحله سوم،عدم مبارزه با مومنان است. و تعامل بین مؤمنان است. مرحله چهارم ظهور حضرت حجت است. «آمد پیش امام باقر‌علیه‌السلام گفت :«آقا بلند شو قیام کن ما دوستان تو آن‌جا منتظر هستیم»آقا فرمود:«واقعا آماده هستید؟» گفت:«بله»،حضرت فرمود:«دست در جیب همدیگر می‌کنید راحت،بدون اجازه همدیگر، بدون این‌که خاطرتان هم آزرده بشود»گفت:«نه آقا! این کارها چیست؟ یعنی چی دست در جیب همدیگر بکنیم؟» فرمود:«یاران مهدی ما که قیام می‌کند اینطوری هستند.»(الاختصاص، ص24) ما این کاره نیستیم، قبول است؟ به ما بگویند شهید بشو در مرحله اول مبارزه می‌رویم کشته می‌شویم. به ما بگویند برو در مرحله دوم منافقین مبارزه کن، اهل مبارزه هستیم. حالا حاضرید برای همدیگر هم بمیریم؟ امام باقر‌علیه‌السلام می‌فرماید هر موقع تعامل بین مؤمنین اینقدر عالی شد، آقایتان آن‌وقت می‌آید.

مرد زمان خودت باش

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع: استاد پناهیان/شهرک شهید محلّاتی،مسجد انصارالحسین علیه السلام ، سال 88، ایام فاطمیه، جلسه اول