13 شوال یادآور عروج ملکوتی عالمی از فوج سربازان مهدوی و دلداده ایی از افلاکیان فرش نشینی است، که دل در گرو جانان داشت، تا به سر منزل مقصود رسید.

* نسب عالی
 
مرحوم آیت الله العظمی بروجردی از طرفی به علامه مجلسی اول منسوب هستند و نواده دختری او محسوب می شوند، لذا دانشمندان این دودمان، مانند علامه بحرا لعلوم و حاج میرزا محمود بروجردی و خود مرحوم آیت الله بروجردی، از مجلسی اول به جد و از مجلسی دوم به خال «دایی» تعبیر می کنند (مفاخر اسلام- ج دوازدهم)
 
* آیت الله بروجردی و شیوه تحصیل
 
هر جا دانشمندی می دید، از مصاحبت و استفاده از علم و فضل و اطلاعات او غفلت نمی ورزیدند، درس استاد را خوب می شنیدند و خوبتر مطالعه می کردند، سپس خلاصه آن را یادداشت می نمود به خاطر می سپرد، هنگام مباحثه و مذاکره علمی صداقت و صحبت و انصاف را به خوبی رعایت می کرد.
 
* حفظ قرآن در مواقع بیکاری
 
به خوبی قدر علم را می دانستند، چنان با نشاط و پشت کار اشتغال به تحصیل داشتند که بعضی شبها تا سپیده دم سرگرم مطالعه بودند، خود آن بزگوار بارها می گفتند: در مواقع بیکاری به حفظ قرآن مجید همت می گماشتم و در نتیجه توانستم در عرض مدتی که در اصفهان بودم از اول قرآن تا آخر سوره برائت را حفظ کنم.
 
* شدت علاقه به استاد
 
مرحوم آیت الله بروجردی علاقه و ارادت به مرحوم آخوند خراسانی را تا آخر عمر حفظ کردند، در ایام اقامت در قم، زمانی که مرحوم آیت الله حاج میرزا احمد کفایی، سفری به قم نموده بودند، ایشان در مجلس درس حضور یافته و خطاب به فضلای درس گفتند: شنیدم که فرزند استاد بزرگوار مرحوم آخوند به قم مشرف شده اند، من به عنوان دیدن ایشان درس را تعطیل می کنم و از آقایان فضلا می خوام از ایشان دیدن و تجلیل کنند.
 
* آیت الله بروجردی و رسالت تبلیغ
 
گذشته از وظیفه تدریس و تالیف و تصنیف که جزو برنامه زندگی ایشان بود، هر سال یک ماه رمضان را منبر می رفتند و با بیان رسا و احاطه بسیاری که در نقل اخبار و آیات و تاریخ گذشتگان داشتند به موعظه می پرداختند.
 
* این مقدار اصول زیاد است
 
مرحوم آقای بروجردی از آن جا که در اصول، شاگرد مرحوم آخوند خراسانی بودند، تسلط بالایی در این رشته داشتند، ولی بعدها از تدریس آن دست کشیدند و در این خصوص می فرمود: درس اصول بیش از اندازه متورم شده و باید کسی پیدا شود و نیشتری به آن بزند تا بادش خالی شود و تنها لُب و لُباب آن باقی بماند اصول به مقداری که شیخ بهایی و امثال او به آن می پرداختند کافی است.
 
* ادب در برابر بزرگان
 
یکی از خصوصیات ایشان، ادب در برابر بزرگان و فقها بود، در هیچ مورد از درس ایشان، جسارت نبست به فقیهی دیده نمی شد، در مواردی که لازم بود نظر کسی را رد کنند ابتدا از ایشان تجلیل می کردند، سپس قول ایشان را طرح و رد می کردند.
 
* اهتمام به حفظ میراث گذشتگان
 
مرحوم آیةاللّه العظمی بروجردی، عنایت خاصی به آثار گذشتگان و حفظ این آثار داشتند و چون خودشان اهل تحقیق بودند، این آثار برایشان بسیار ارزشمند بود و همیشه درصدد بودند فضایی را برای اهل تحقیق به وجود بیاورند تا دسترسی محققان به همه منابع تحقیقی آسان باشد؛ لذا از بدو ورود به قم و به خصوص از آغاز مرجعیت عامه یعنی بعد از ارتحال مرحوم آیةاللّه العظمی سیدابوالحسن اصفهانی قدس سره نسبت به تأسیس و تقویت کتابخانه هایی در حوزه های علمیه قم، نجف اشرف و دیگر مراکز علمی اقدام کردند. اگر در دنیای تشیع عالم بزرگی از دنیا می رفت و کتابخانه او را در معرض فروش می گذاشتند، آیةاللّه العظمی بروجردی خریداری می نمودند و می گفتند: اینها آثاری هستند که اگر ما آنها را در اختیار نگیریم، دیگران آنها را می برند؛ لذا بعد از رحلت مرحوم حاجی نوری، ایشان اقدام نمودند و کتابخانه ایشان را خریداری کردند، به طوری که خیلی از کتاب هایی که در کتابخانه شخصی ایشان و مدرسه نجف هست، از کتاب های مرحوم حاجی نوری است.
 
وقتی مدرسه علمیه کرمانشاه را ساختند، محلی را برای کتابخانه در نظر گرفتند و حتی مسجدی که به امر ایشان در ایرانشهر بنا شد، کتابخانه ای را برای استفاده عموم مردم در کنار مسجد ساختند و هم چنین در بازسازی مدرسه خان نیز دستور دادند کتابخانه ای برای استفاده طلاب در نظر گرفته شود. ایشان اصلا به دنبال این نبودند که کارها به نام خودشان باشد، لذا کارهای ناتمام دیگران را تمام می نمودند و تقویت می کردند.
 
معظم له وقتی تصمیم گرفتند مسجد هامبورگ را تأسیس کنند، دستور دادند کتابخانه ای در کنارش ساخته شود. این همه اهتمام ایشان به تأسیس و تقویت کتابخانه ها، بیانگر این است که ایشان یک کتاب شناس بودند و ارزش علمی و معنوی میراث مکتوب را می دانستند.
 
* ولایت فقیه و آیت الله العظمی بروجردی
 
آیت الله بروجردی گرچه در قم، بحث ولایت فقیه را، مستقلا، مطرح نکردند، ولی نظر ایشان همانند امام، بر ولایت مطلقه برای فقیه بود، ایشان به هنگام تاسیس مسجد اعظم، ناچار شدند حیاطی را که وضوخانه آستانه و در کنار آن بقعه هایی بود و در این بقعه ها، قبرهایی وجود داشت، خراب کنند و جز صحن مسجد اعظم قرار دهند، ایشان وضوخانه و بقعه را خراب کردند (البته بدون این که اصل قبرها را از بین ببرند) و جز مسجد اعظم قرار دادند.
 
کسی به ایشان اعتراض می کند که حیاط، مربوط به آستانه است و بقعه ها مربوط به دیگران، شما به چه مجوزی آنها را تصرف کردید؟ ایشان لبخندی می زنند و می فرمایند: معلوم می شود این آقا هنوز ولایت فقیه، درست برایش جانیفتاده است معنای سخن ایشان این است که فقیه، ولایت مطلقه دارد کاری را که مصلحت ببیند، به حکم این ولایت انجام می دهد.

 www.hawzahnews.com