وَإِذَا جَآءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِهِ وَلَوْ رُدُّوهُ إلى الرَّسُولِ وَإِلَى‏ أُولِى الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَنَ إِلَّا قَلِيلاً

هنگامى كه خبرى (و شایعه‏اى) از ایمنى یا ترس (پیروزى یا شكست) به آنان (منافقان) برسد، آن را فاش ساخته و پخش مى‏كنند، در حالى كه اگر آن را (پیش از نشر) به پیامبر و اولیاى امور خود ارجاع دهند، قطعاً آنان كه اهل درك و فهم و استنباطند، حقیقت آن را در مى‏یابند. و اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نبود، به جز اندكى، پیروى از شیطان مى‏كردید.

And when there comes to them information about [public] security or fear, they spread it around. But if they had referred it back to the Messenger or to those of authority among them, then the ones who [can] draw correct conclusions from it would have known about it. And if not for the favor of Allah upon you and His mercy, you would have followed Satan, except for a few.

نکته ها
نشر و پخش اخبار محرمانه و شایعات همیشه به مسلمانان ضربه زده است. نشر اخبار سرى معمولاً از روى سادگى، انتقام، ضربه زدن، آلت دست شدن، طمع مادّى، خودنمایى و اظهار اطلاعات صورت مى‏گیرد.

اسلام به خاطر جامعیّتى كه دارد، به این مسأله پرداخته و در این آیه از افشاى رازهاى نظامى نكوهش مى‏كند و نقل اخبار پیروزى یا شكست را پیش از عرضه به پیشوایان، عامل غرور نابجا یا وحشت بى‏مورد از دشمن مى‏داند. و اگر هشدارها و عنایت‏هاى الهى نبود، مسلمانان بیشتر در این مسیر شیطانى (افشاى سر) قرار مى‏گرفتند.
امام صادق‏ علیه السلام فرمودند: كسى كه اسرار ما را فاش كند، همانند كسى است كه به روى ما شمشیر كشیده باشد.[334]
امام باقرعلیه السلام مى‏فرماید: مراد از اهل‏استنباط در آیه، ائمّه معصومین هستند.[335]
334) وسائل، ج 27، ص 197.
335) وسائل، ج 27، ص‏200.
پيام ها
1- رازدارى و حفظ اخبار امنیّتى وظیفه مسلمانان است و افشاى اسرار آنها حرام است. «اذا جاءهم امر… اذاعوا به»
2- پخش شایعات، از حربه‏ هاى منافقان است. «اذاعوا» (با توجّه با آیات قبل)
3- اخبار جبهه و اسرار نظامى باید به یك نقطه برسد و پس از ارزیابى و تشخیص به اندازه‏ى مصلحت منتشر گردد. «ردّوه الى الرسول»
4- عوام و عموم مردم، باید به اهل استنباط رجوع كنند. «ردوه الى الرسول…»
5 - اولى الامر باید از میان خودِ مؤمنین باشد. «اولى‏الامر منهم»
6- مسلمانان باید داراى حكومت و تشكیلات و رهبرى باشند. اولى الامر صاحب دولت و حكومت و قدرت است. «الى اولى‏الامر منهم»
7- مسائل نظامى، سیاسى و امنیّتى باید تحت یك مدیریّت داراى اجتهاد و استنباط باشد. «لعلمه الّذین یستنبطونه»
8 - كنترل و هدایت اخبار امنیّتى و اسرار اجتماعى، ایجاد تشكیلات خبرى براى جمع‏آورى و ارزیابى خبرهاى سرنوشت‏ساز و عرضه آن به مردم از شئون رهبرى است. «لعلمه الّذین یستنبطونه»
9- بین ولایت و فقاهت رابطه ‏ى تنگاتنگ است. اولوالامر باید اهل استنباط باشند. «اولى الامر… یستنبطونه»
10- استنباط، تنها مخصوص احكام فقهى نیست. «امر من الامن او الخوف… یستنبطونه»
11- خنثى سازى توطئه از راه قراردادن مراجع صلاحیّت‏دار در جریان اخبار و بررسى آنها، مصداق فضل ورحمت الهى است. «ردّوه الى الرسول… فضل اللّه»
12- تعیین رسول اللّه و اولوالامر بعنوان مرجع مردم، و رهانیدن مردم از پیروى شیطان بزرگ‏ترین فضل و رحمت خدا است. «و لولا فضل اللَّه علیكم و رحمته…»
13- مركزیّت صحیح مانع انحراف است و جامعه‏ ى بى رهبر در دام شیطان مى‏افتد. «لولا فضل اللّه لاتّبعتم»
14- انتشار اخبار نظامى و عدم مراجعه به رهبران الهى، پیروى از شیطان است. «لاتّبعتم الشیطان»
15- اكثر مردم فریب شایعات را مى‏خورند. «لاتّبعتم الشیطان الا قلیلاً»