نویسنده: طلبه رقیه رحیمی

     در آیات مختلف قرآن، سخن از تسبیح و حمد موجودات عالم هستی در برابر خداوند بزرگ، به میان آمده که شاید از همه صریح تر، آیه 44 سوره مبارکه اسراء باشد که می فرماید: « تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ وَإِنْ مِنْ شَيءٍ إِلَّا يسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا»(الإسراء/44)

     آسمانهای هفت گانه و زمین وآنچه در آن دو است برای او(پروردگار) تسبیح می کنند و هیچ چیز وجود ندارد مگر اینکه به حمد و تسبیح او بپردازد ولی شما تسبیح آنها را نمی فهمید. همانا خداوند حلیم و غفور است.

     این آیه بدون هیچ استثنایی همه موجودات عالم هستی ، زمین و آسمان، ستارگان و کهکشانها، انسانها و حیوانات و برگهای درختان و حتی ذرات کوچک اتم را در این تسبیح و حمد عمومی شریک می داند.

تعریف تسبیح

     حقیقت تسبیح عبارت است از نفی هرگونه عیب و نقص و گواهی همه موجودات جهان به پاکی ذات مقدس او از هر گونه عیب و نقص، خداوند در سوره حدید آیه1 می فرمایند:« سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»(الحديد/1)

     تسبیح در این آیه معنی وسیع و گسترده ای دارد که همه موجودات جهان را اعم از صاحبان عقل و ذی روح و بی روح را شامل می شود!

     قرآن می گوید عالم هستی یکپارچه زمزمه و غوغا است، هر موجودی به نوعی به حمد و ثنای حق مشغول است و غلغله ای در پهنه عالم هستی طنین افکنده است که بی خبران توانایی شنیدن آن را ندارند. اما اندیشمندانی که قلب و جانشان به نور ایمان، زنده و روشن است، این صدا را از هر سو به خوبی به گوش جان می شنوند ؛ ولی در تفسیر حقیقت این حمد و تسبیح در میان دانشمندان و فلاسفه و مفسران بسیار گفتکو است، بعضی آن را حمد و تسبیح “حالی” دانسته اند و بعضی “قالی” که خلاصه نظرات آنها به شرح زیر است:

صفحات: 1· 2