نهضت عاشورا برای احیای ارزشهای دین اسلام بود که یزید ملعون سعی میکرد آن را تحریف کند.
تمام انسانهایبیدار از فداكاری و از خود گذشتی و جوانمردی امام حسین علیه السلام در راه احیای دین، حق و عدالت و ریشه كن كردن باطل و ظلم سخن میگویند و هر كس با زبانی از این امام بزرگ و پیروز درهر عصری به بزرگی و نیکی یاد میكند.
عاشورا بزرگترین فداكاریها و از جان گذشتگیها را به بشرمیآموزد. قیام امام حسین علیه السلام منبعی الهام بخش، برای به ثمر رساندن حق و عدالت بود. همت امام حسین علیه السلام بلند بود كه برای اعتلای كلمه حق از همه چیز خود گذشت. چنانچهبرای نجات اسلام از طوفانهای قوم بنی امیه و طرفداران آنها به جهانیان فرمود که: آگاه باشید ابن زیاد مرا، میان كشته شدن و ذلت قرار داده، ولی ذلت و خواری از ساحت ما دور است. و عظمت روح و همت مردانه و فداكاری بی دریغ و امام حسین علیه السلام رانمیتوان بیان كرد، ولی از آنجا كه طبق روایتی پیامبر فرمودند:
همانا قتل حسین علیه السلام حرارتی در قلبهای مؤمنین ایجاد كرده كه هرگز سرد و خاموشنمیشود.
مردم با بیان تاریخ بشر هرگز نام و یاد امام حسین علیه السلام را فراموش نخواهند كرد. درعصری كه غولهای مادیت و دنیا پرستان میخواهند نام امام حسین علیه السلام را از زبانها ویادها بیندازند مرتکب اشتباه شده و به قول مقام معظم رهبری(حفظه الله) این خواب خرگوشی است که هرگز تعبیر نخواهد شد.
** قیام عاشورا چه اهدافی داشت؟
در مورد اهدف قیام امام حسین علیه السلام عقاید مختلفی است،برخی به گونههایی مختلف هدف امام علیه السلام را تبیین كردهاند: گاهی حركت امام علیه السلام برنامهای معنویمیشود كه از جانب خداوند طراحی شده كه امام علیه السلام مجری آن بوده و قدم به قدم كارهاییرا كه از جانب خداوند متعال مأموریت داشته انجام میداده است؛ عدهای هدف امام را امربه معروف و نهی از منكر معرفی كردهاند، چنان كه عدهای هدف را مبارزه با حكومت وقتدانستهاند و برخی نیز قیام كربلا را به منظور برپایی حكومت تبیین كردهاند.
اگر اهداف و عوامل را یك جا بررسی كنیم، درخواهیم یافت اكثر كسانی كه اهدافمختلف را برای حركت امام حسین علیه السلام بیان كردهاند به كلمات آن حضرت استناد كرده وهر یك به بخشی از كلمات تمسّك كرده و مطالب دیگر را نادیده گرفتهاند.
در سخنان حضرت سیدالشهدا علیه السلام این انگیزه و هدف، عمل به وظیفه شرعی انسجام و تكلیف الهی، به خوبی به چشم میخورد. در آن جا كه وقتی نامهای بهبزرگان بصره مینویسد و علت نهضت و قیام و دعوت الهی خود را ذكر میكند، مینویسد: و من شما را به كتاب و سنت رسول خدا دعوت میكنم كه براستی سنت مرده و بدعت زندهشده است.
** امر به معروف و نهی از منكر در قیام عاشورا
زمانی كه برادر آن حضرت محمد بن حنفیه در مدینه به ایشان پیشنهاد كرد كه ازسفر منصرف شود، امام علیه السلام نپذیرفت و وصیتنامهای نوشت:” من جهت خودخواهی وگردن كشی و فتنه انگیزی و ستم گری خارج نشدم بلكه به قصد اصلاح امت جدم خروجكردم. میخواهم امر به معروف و از منكر نهی كنم و بر سیره جدّم و پدرم علی بن ابیطالب رفتار كنم".
امام حسین احساس میكرد كه به وسیله حاكمیت معاویه و سپس یزید و حتیقبل از آن دو اعمالی در میان مردم رواج پیدا كرده كه غیر از سیره پیامبر (ص) و سیره علیبن ابی طالب علیه السلام است. از این جهت، امام علیه السلام اصلاح را ضروری دید و آن اصلاح احیای سیره پدر و جدشان از طریق امر به معروف و نهی از منكر بوده است.
امام حسین علیه السلام وقتی از مكه به قصد كوفه حركت كرد. در بین راه به فرزدق(از شاعران برجسته آن زمان) برخورد. امام علیه السلام اوضاع عراق را پرسید و او جواب داد كه دلهای مردم با شما ولی شمشیرهایشانبر ضد شماست. امام علیه السلام درباره انگیزه سفر خود فرمودند: اینان جماعتی هستند كه ازشیطان اطاعت كرده و اطاعت رحمان را ترك كردهاند. آنان فساد را ظاهر و حدود الهی راباطل كردهاند، شراب مینوشند و در اموال فقرا و مساكین طبق میل خود رفتار میكنند.من از همه برای یاری دین خداوند و عزیز گرداندن شرع و جهاد در راه خدا سزاوارترم تااینكه كلمه اللّه اعتلا یابد».
از این سخنان معلوم میشود كه این عوامل سبب شد كه امام حسین علیه السلام خود رابرای قیام از دیگران ارجح بداند، زیرا نواده پیامبر (ص) و امام مسلمانان است و در مقابلانحرافات نمیتواند ساكت باشد.
شهید مطهری كه درباره امر به معروف و نهی از منكر میگوید: امر به معروف و نهی از منكر یگانه اصلی است كه ضامنبقای اسلام است. حسین بن علی علیه السلام در راه امر به معروف و نهی از منكر یعنی در راه اساسیتریناصلی كه ضامن بقای اجتماع اصلاحی است به شهادت رسیدند.
** امام و الگوی مبارزه با ظلم
در میان حوادث تاریخ عاشورا، شهدای كربلا از ویژگی خاصی برخوردار بودند و صفحه به صفحه این حماسه ماندگار،یک به یک حماسه آفرینان عاشورا، الگوی انسانهایحق طلب و ظلم ستیز بوده و خواهد بود، هم چنان كه اهل بیت علیه السلام به صورت عامتر در زندگی در اخلاق و جهاد، در كمالات انسانی و چگونه زیستن برای ما سرمشق هستند، همان جمله كه در زیارت عاشورا اشاره شده که: امام حسین علیه السلام هم حركت خویش در مبارزه باطاغوت زمان خویش، برای مردم الگو میداند و میفرماید: در تاریخاسلام نیز، بسیاری از قیامهای ضد ستم و نهضتهای آزادی بخش، با الهام از حركتعزّت آفرین عاشورا شكل گرفته و به ثمر رسیده است. حتی مبارزههای استقلال طلبانه هند به رهبری مهاتما گاندی، ثمره این الگوگیری بود و او گفته است: من زندگی امام حسین علیه السلام را به دقت خواندهام و توجه به صفحات كربلا نمودهام و بر منروشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد یك كشور پیروز گردد، بایستی از قیامحسین علیه السلام الگو گیرد.
قائد اعظم پاكستان محمدعلی جناح نیز گفته است: هیچ نمونهای از شجاعت،بهتر از آن كه امام حسین علیه السلام از لحاظ فداكاری و بی باکی خود نشان نشان داد، در عالم پیدا نمیشود. بهعقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی كه خود را در سرزمین عراق قربانیكرد، پیروی نمایند. از عاشورا، حتی در زمینه تاكتیکها و كیفیت مبارزه و سازماندهینیروها و خط و مشی مبارزه و بسیاری از موضوعات دیگر هم میتوان، الهام گرفت.
در این زمینه، امام خمینی (ره) چنین میفرماید: حضرت سیدالشهدا علیه السلام از كارخودش به ما تعلیم كرد كه در میدان وضع باید چه جور باشد و در خارج میدان وضع چهجور باشد و باید آن هایی كه اهل مبارزه مسلحانه هستند چه جور مبارزه كنند و بایدآنهایی كه در پشت جبهه هستند چه طور تبلیغ كنند. كیفیت مبارزه را، كیفیت این كهمبارزه بین یک جمعیت كم یا جمعیت زیاد باید چطور باشد، كیفیت این كه قیام در مقابلیک حكومت قلدری كه همه جا را در دست دارد، با یك عدّه معدود، باید چه طور باشد. اینها چیزهایی است كه حضرت سیدالشهدا علیه السلام به ملت ما آموخته است.
** جاودان ماندن حماسه عاشورا
از اعجازهای حادثه كربلا، زنده ماندن آن است و هرچه از زمان آن میگذرد،تازهتر و شفافتر میگردد و قلوب انسانها را به خود معطوف میسازد. رسول خدا (ص) میفرماید: برای شهادتامامحسین علیه السلام حرارت و گرمایی در دلهای مومنان است كه هرگز سرد و خاموشنمیشود. بنی امیه از طرح واقعه كربلا، اندیشهای جز براندازی و ریشه كن كردن شجره طیبه مطهّر رسول الله (ص) در قالب شهادت آفرین فرزند پیامبر اكرم (ص) و پنجمین اهلكساء نداشتند. آنان در این واقعه، از هر جنایتی فروگذار نبودند.شهادت طفلشیرخوار کربلا و یا تاختن با اسبها بر پیكر مطهر آنان و یا تخریب بارگاه آن معصوم مظلوم و یا هتک حرمتهای دیگر اشاره کرد اما پس از گذشت چهارده قرن هنوز همان طراوت و شكوه و جلال را داشته و هر روز بر عظمت آن افزوده میگردد.
همانطور که میبینیم امام حسین علیه السلام و یارانش مورد تكریم و احترام شیعیانجهان هستند و جایگاه ویژهای در قلوب دیگر ادیان آسمانی قرار دارند و بسیاری از پیروانآیینهای غیر اسلامی وبه آنان احترام قائلند بلكه برای گشایش مشكلات خود بهآنان تمسّک میجویند.
5) جلوههای اخلاقی و تربیتی در قیام عاشورا
الف) زهد وعبادت امام: امام حسین علیه السلام چنان زاهد و با ایمان بود كه كسی را یارایبرابری با ایشان نبود. امام به دنیا و مافیها بی علاقه و مشتاق لِقای پروردگار خود بود. درراه اعتلای دین نه تنها هرگونه مصائب و آلام را تحمل مینمود، بلكه با كمال عشق زبانبه شكرگزاری میگشود. آن حضرت برای حفظ احترام كعبه از مكه خارج شد تا مباداخونش در حرم ریخته شود و حرمت بیت الله الحرام از بین برود و یا شب عاشورا كه مهلتگرفت تا شب را به نماز و تلاوت قرآن به سر برد، حتی در ظهر عاشورا نیز آخرین نماز خودرا در برابر تیراندازان دشمن در حالی كه از پیكر مباركش خون میچكید به جا آورد.
طبری از عبداللّ”'’ه بن زبیر نقل میكند كه هم چون شهادت آن حضرت را شنید،گفت: «به خدا سوگند، مردی را به شهادت رساندندكه قیامش در شب طولانی و روزهاش در روز بسیاربود.»
ب) صبر و شكیبایی: صبر و شكیبایی، یا در برابر مصیبت و گرفتاری است یا برایپذیرفتن مشقات ناشی از طاعات و عبادات است و یا برای جلوگیری از هواهای نفسانی وشهوات حیوانی بر اثر ترك معصیت است. تاریخ هیچ شخصیتی را هم چونامامحسین علیه السلام به خود ندیده است كه در برابر مصائب و مشكلات چون كوهی استوارپابرجا ایستاده باشد. تجسّم آخرین وداع امام با اهل بیت خود كه تنی چند از زنان داغدیده و اطفال خردسال به دورش جمع شده بودند، قلب هر شخص را جریحه دار میكند ودر همین وداع بود كه دخترش گفت: «ای پدر حالا كه خود را تسلیم مرگ كردهای، پس مارا به مدینه بفرست.» امام در جواب فرمود: «هیهات دخترم از این تمنا درگذر و صبورباش.»
پیام جاوید قیام امام حسین علیه السلام
پیام قیام با شكوه سیدالشهداء علیه السلام منحصر به آن زمان نیست، بلكه این پـیام پـیامى جاوید و ابـدى است و فراتـر از محدوده زمان و مكان است.
امام حسین علیه السلام در نبرد با یزیدیان از لشکر و تعداد امویان نترسیدند و تا آخرین قطره خون مبارکشان با عقیده اسلامی “هیهات منا الذله” در مقابل کافران ایستادند. پیام قیام عاشورا همانا مبارزه با ظالم و نپذیرفتن سم است.
باشگاه خبرنگاران