۱- والدين براي خود زندگي كنند نه فرزندان!

يك كج‌فهمي در جامعه ما به وجود آمده، اين است كه والدين ما براي فرزندانشان زندگي مي‌كنند و نه براي خودشان! اين باعث مي‌شود كه فرزندان بي‌اراده بار بيايند و تقاضاهاي بيش از حد بكنند. چرا؟ نه دين، نه روانشناسي و نه علم اين شرايط را تأييد نمي‌كند. شما بايد در حد امكانات خود جهيزيه تهيه كنيد و حتي اگر امكانش را نداريد، تهيه نكنيد. چرا خودتان را به دردسر مي‌اندازيد؟ ما بايد به آن‌چه كه داريم، قناعت كنيم. خود اين، يك كار فرهنگي است، ولي چون مسئولان ما و دولتي‌هاي ما و صداوسيماي ما اين كارها را مي‌كنند، مردم هم ياد مي‌گيرند. ساده‌زيستي بايد از آن‌جا شروع شود تا به مردم عادي هم برسد.

۲- نبايد زن‌ها خانه‌نشين شوند اما…

يك بحث ديگري هم وجود دارد كه البته نظر شخصي من است. ببينيد، در جامعه‌ ما زن‌ها از پايگاه خودشان خارج شده‌اند. مثلاً مي‌گويند زايمان اندام خانم‌ها را به‌هم‌مي‌ريزد و زني كه مي‌خواهد در جامعه فعاليت كند، نبايد تيپش به هم بخورد. اين‌گونه عقايد باعث مي‌شود زاد و ولد كمتر شود. وقتي خانم‌ها از جايگاه خودشان بيرون آمدند، چنين مشكلاتي هم ايجاد مي‌شود. ما نمي‌گوييم خانم‌ها خانه‌نشين بشوند، بلكه بايد تعادل ايجاد شود.

۳- سهل بگيريد

نكته‌ ديگر اين است كه خانواده‌ها بايد سهل بگيرند. يك جوان نمي‌تواند هم سربازي برود، هم تحصيلاتش را ارتقا بدهد، هم خانه بخرد، هم كار پيدا كند و هم مهارت‌هاي زندگي را داشته باشد. خود ازدواج در واقع يك فرايند و يك روندي است كه زندگي را مي‌سازد. يعني افراد پس از ازدواج براي ساختن زندگيشان بايد

زحمت بكشند و رشد ‌كنند. گاهي من به كساني كه براي مشاوره مي‌آيند، مي‌گويم اگر يك پسر جوان همه‌ اين خواسته‌هاي شما را داشته باشد، پس ديگر چه نيازي به زن و همسر دارد؟! آيا اگر او طراوات جسمي و روان‌شناختي داشته باشد، بهتر است يا اين‌كه ماشين و خانه داشته باشد؟

معروف است كه حضرت امام (رحمه‌الله) وقتي براي زوج‌هاي جوان عقد مي‌خواندند، مي‌گفتند: «برويد با هم بسازيد.» يعني هم برويد خودتان را بسازيد و خودسازي معنوي كنيد، هم با هم سازش داشته باشيد و هم زندگي را بسازيد. جواناني كه با تلاش خودشان همه چيز را فراهم مي‌كنند، قدر آن زندگي را بيشتر مي‌دانند. لذا با هم بهتر زندگي مي‌كنند و عموماً طلاق و جدايي بين ايشان پيش نمي‌آيد؛ عاملي كه زاد و ولد را مي‌آورد پايين.

۴- با نظام آفرينش همگام باشيم

يك بحث ديگر اين است كه زوجين مي‌گويند اگر فرزندان ‌ما چندتا باشند، درد سرشان زيادتر است و تربيتشان سخت است و پول نداريم و …! حال آن‌كه در فرهنگ ما اين هست كه: «هر آن‌كس كه دندان دهد نان دهد.» ما بايد با نظام آفرينش همگام باشيم. خداوند فرموده كه وقتي انساني را مي‌آفريند، روزي‌‌اش هم با او است. مباني ديني ما اين را مي‌گويد. ما بايد خوشبينانه به قضيه نگاه كنيم. اصلاً خود زاد و ولد و افزايش جمعيت،‌ مسائل روزي را هماهنگ مي‌كند و اين‌ها به صورت خودكار همديگر را پوشش مي‌دهد. خداوند فرموده: شما از ترس فقر فرزندانتان را نكُشيد؛ ما روزي شما و آن‌ها را مي‌رسانيم.۱ يا فرموده: از ترس فقر زوجيت را به تأخير نيندازيد؛ ما از جاهايي به شما مي‌دهيم كه اصلاً شما نمي‌توانيد حساب كنيد. ما از فضل خودمان شما را غني مي‌كنيم.۲

لذا اميدواري، توكل به خداوند متعال و ديد مثبت نسبت به نظام آفرينش و جهان هستي باعث شود ما تشويق شويم كه از عهده‌ فرزندان بيشتري بربياييم و اين را بايد در جامعه نهادينه كرد.

* دانشيار دانشكده‌ روانشناسي دانشگاه علامه طباطبايي


پي‌نوشت‌ها:
۱- سوره‌ي اسراء آيه‌ ۳۱ ؛ وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُم إنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْءًا كَبِيرًا
۲- سوره‌ي نور آيه‌ ۳۲؛ وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ