رهبر انقلاب، اين نشستها را زمينه سازي براي ايجاد جريان‌هاي عميق و گسترده فکري خواندند و افزودند: لازم است کار اصلي بعد از اين جلسات آغاز شود و پژوهشگران و انديشمندان خوشفکر حوزه و دانشگاه به مثابه چشمه هاي جوشنده به انديشه ورزي در باب مسائل مطرح شده بپردازند.

     ايشان با اشاره به خلاءهاي فراوان و کمبودهاي محسوس در شناخت و تبيين ابعاد مختلف مقوله آزادي در کشور افزودند: بحث آزادي در چند قرن اخير در غرب نسبت به موضوعات ديگر، مورد توجه فراوان قرار گرفته که علت کلي آن، حوادث و ماجراهايي است که به برپايي نوعي طوفان فکري در اين مقوله در غرب منجر شد.

     ايشان، «رنسانس، انقلاب صنعتي، انقلاب کبيرفرانسه و انقلاب اکتبر شوروي» را حوادث و عواملي اساسي دانستند که در غرب موجب ايجاد امواج گسترده فکري در زمينه آزادي شد.

     رهبر انقلاب افزودند: برخلاف غرب، ما تا پيش از نهضت مشروطيت موقعيتي که در باب آزادي، موج فکري ايجاد کند نداشتيم که اين موقعيت نيز به علت يک نقيصه مهم يعني تقليد روشنفکران از تفکرات غربي، به دستاورد خاصي در مقوله آزادي منجر نشد.

     حضرت آيت الله خامنه اي در همين زمينه خاطرنشان کردند: هنگامي که دانش يا انگيزه اي را از ديگران مي گيريد اگر با تفکر و انديشه ورزي توأم شود زايش فکري بوجود مي آيد اما اگر فکر و انديشه خاصي را از جايي گرفتيد و از آن تقليد کرديد طبعاً ديگر زايشي وجود نخواهد داشت و براساس همين واقعيت، تقليد روشنفکران از تفکر غرب در باب آزادي،‌ باعث شد که پس از مشروطه هيچ فکر بديع و منظومه فکري نو، بوجود نيايد.

     رهبر انقلاب با اشاره به منابع فراواني که درباره آزادي در منابع اسلام وجود دارد افزودند: با وجود اين منابع، ‌امروز خلاءهاي فراواني در باب آزادي داريم که بايد با تفکر و انديشه ورزي و پاسخ دادن به همه مسائل و سؤالات مطرح در مقوله آزادي، به سمت منظومه سازي حرکت کنيم.

     ايشان تأکيد کردند: تحقق اين هدف، کار جدي و تسلط بر منابع اسلامي و منابع غربي را مي طلبد.

     رهبر انقلاب در تبيين موضوع مورد بحث اين نشست، خاطرنشان کردند: منظور از آزادي، همين معناي متداول و رايج در محافل دانشگاهي و روشنفکري جهان يعني آزادي‌هاي فردي و اجتماعي است نه آزادي معنوي و سير و سلوک الي الله.

     ايشان با نقد تفکري که آزادي را رهايي مطلق از هر چيزي مي داند افزودند: نبايد هنگام بحث درباره آزادي،‌از محدوديت ها ترسيد.

     رهبر انقلاب با تأکيد بر اينکه ما در مقوله آزادي به دنبال شناخت نظر اسلام هستيم، مهمترين تفاوت ميان ديدگاه اسلام و غرب درخصوص آزادي را، منشأ و پايه بحث آزادي دانستند و افزودند: در انديشه ليبراليستي،‌منشأ آزادي، ‌تفکر انسان گرايي يا همان اومانيسم است در حاليکه در اسلام مبناي آزادي،‌توحيد به معناي اعتقاد به خدا و کفر به طاغوت، است.

     حضرت آيت الله خامنه اي تأکيد کردند:‌در ديدگاه اسلام، انسان از همه قيود به غير از عبوديت خدا آزاد است.

     ايشان کرامت انساني را از ديگر مباني اصلي آزادي در اسلام دانستند و با اشاره به طرح بحث آزادي در منابع اسلامي از چهار منظر «حق در قرآن»، «حق در فقه و حقوق»، «تکليف» و «نظام ارزشي» افزودند: «حق» در قرآن به معناي مجموعه نظام مند و هدفدار است که بر اين اساس، عالم تکوين و عالم تشريع، هر دو حق هستند و آزادي انسان حق است و در مقابل باطل قرار مي گيرد.

     رهبر انقلاب اسلامي آزادي از منظر حق در «فقه و حقوق» را به معناي ايجاد توانايي مطالبه کردن دانستند و درخصوص آزادي از منظر «تکليف» خاطرنشان کردند: از اين منظر، انسان بايد به دنبال آزادي خود و ديگران باشد.

     حضرت آيت الله خامنه اي در جمع بندي سخنان خود در باب «مفهوم آزادي در اسلام» اين سؤال را مطرح کردند که با توجه به تفاوت‌هاي بنيادين و عميق موجود ميان مفهوم آزادي در اسلام و در غرب‏ آيا مي توانيم در تحقيق و پژوهش درخصوص «آزادي» به ديدگاه‌ها و نظرات غربي مراجعه کنيم؟

ايشان قبل از پاسخ به اين سؤال، به چند نمونه از واقعيات آزادي در جامعه غربي اشاره کردند. «آزادي در حوزه اقتصادي» در صورت قرار گرفتن در مجموعه سرمايه داران اقتصادي و بهره مندي از امتيازات ويژه، «آزادي در صحنه سياسي» در چارچوب انحصارگرايي دو حزبي و «آزادي در مسائل اخلاقي» با بروز مفاسدي همچون همجنس گرايي، از جمله نتايج آزادي در جامعه غربي بودند که رهبر انقلاب اسلامي به آنها اشاره کردند.

ايشان افزودند: اين موضوعات نشان دهنده واقعيات بسيار بد، تلخ،‌زشت و در برخي مواقع، نفرت انگيز، در جامعه غربي است که نتيجه آنها هم تبعيض، زورگويي، جنگ افروزي و برخوردهاي گزينشي با مقولات شريفي همچون حقوق بشر و مردم سالاري است.

حضرت آيت الله خامنه اي تأکيد کردند: با وجود همه اين واقعيات تأسف آور، مراجعه به نظرات متفکران غربي، براي پژوهش در مفهوم آزادي مفيد است زيرا غربي‌ها در تدوين منظومه فکري در باب آزادي و تضارب آرا در اين خصوص، سابقه زيادي دارند.

ايشان در پايان خاطرنشان کردند: پرهيز از نگاه تقليدي، شرط اصلي مراجعه به نظرات متفکران غرب است زيرا تقليد در تضاد با آزادي است.

در اين نشست قبل از سخنان رهبر انقلاب 10 نفر از صاحب نظران به ارائه خلاصه مقالات خود پرداختند.

دکتر دهقاني فيروز آبادي استاد علوم سياسي دانشگاه علامه طباطبايي اولين سخنران بود که چکيده مقاله خود با عنوان «آزادي انديشه و منافع ملي جمهوري اسلامي ايران» را ارائه کرد.

وي از افزايش حمايت ملي از تصميمات حاکميت در سياست خارجي و ارتقاي سطح اعتماد ميان سياست پيشگان و سياست پژوهان به عنوان نتايج انديشه ورزي آزاد در حوزه منافع ملي ياد کرد.

حجت الاسلام دکتر ميراحمدي استاد علوم سياسي دانشگاه شهيد بهشتي سخنران بعدي اين نشست بود که با موضوع «آزادي سياسي در قرآن»، مهمترين هدف آزادي از منظر قرآن کريم را تحقق توحيد،‌عدالت و برخورداري انسان از حق انتخاب، حق نقد و بيان و حق تشکيل اجتماعات دانست.

«مصادر ديني آزادي و عدالت» عنوان مقاله دکتر شجاعي زند استاد جامعه شناسي دانشگاه تربيت مدرس بود. سومين سخنران نشست انديشه هاي راهبردي، برداشت تعارضي ميان دين و آزادي را نادرست خواند و راه اصلاح اين برداشت را بازگشت به ريشه هاي اصلي آزادي و عدالت در اديان توحيدي دانست.

حجت الاسلام دکتر يوسفي به عنوان چهارمين سخنران، از زاويه اقتصادي و با موضوع «آزادي اقتصادي انسان محور بر اساس آموزه هاي اسلامي» به ارائه مقاله خود پرداخت.

اين استاد اقتصاد اسلامي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، با برشمردن آسيب هايي نظير تمرکز ثروت و قدرت و آزادي در دست صاحبان سرمايه، ديدگاه اسلام درباره آزادي اقتصادي انسان را مبتني بر مشارکت عمومي عادلانه در «توزيع، مصرف، مديريت و سود» دانست.

پنجمين سخنران نشست انديشه هاي راهبردي، دکتر برزگر استاد علوم سياسي دانشگاه علامه طباطبايي بود. اين استاد دانشگاه در ارائه مقاله خود با عنوان «آزادي در الگوي سه گانه اسلام» به بررسي آزادي در سه سطح اعتقادي، اخلاقي و سياسي پرداخت و اثرات متقابل هريک از اين سطوح با يکديگر را به منظور پاسخ به شبهات آزادي غربي تبيين کرد.

خانم محدثه معيني فر دانشجوي دکتراي فقه و مباني حقوق اسلامي، سخنران بعدي بود که به بررسي اثرات نظريه ليبراليسم در حوزه خانواده پرداخت. بحران هاي عميق اجتماعي در غرب، فروپاشي خانواده، روابط آزاد و فساد جنسي، هم جنس گرايي و تولدهاي ناشناس از جمله پيامدهايي بود که در اين مقاله به عنوان پيامدهاي ليبراليزم جنسي بررسي شد.

«جوانب هنجارهاي تلقي اسلامي از آزادي» عنوان مقاله هفتمين سخنران نشست بود. حجت الاسلام دکتر واعظي استاد دانشگاه باقرالعلوم در اين مقاله از منظر فلسفي به بحث آزادي پرداخت.

وي نقش آزادي در شبکه مناسبات اجتماعي را اساسي خواند و افزود: نمادسازي، فرهنگ سازي و شناخت پيش نيازها در عرصه هاي «سياست، فرهنگ و اقتصاد»، جزو لوازم ايفاي اين نقش است.

هشتمين سخنران آقاي دکتر عماد افروغ دانشيار رشته جامعه شناسي بود که مقاله اي با عنوان «مفهوم آزادي و مناقشات آن» ارائه کرد. در اين مقاله با اشاره به مناقشاتي که درخصوص مفهوم آزادي از منظر «فلسفي»، «انتزاعي و انضمامي» و” انضمامي” وجود دارد، تعريف ليبراليسم از مفهوم آزادي را مورد نقد قرار داد.

مقاله بعدي با عنوان «مراتب انديشه آزادي در تکامل بيداري اسلامي و هويت ملي ايران» از طرف آقاي دکتر موسي نجفي دانشيار رشته علوم سياسي ارائه شد.

آقاي نجفي در اين مقاله با مروري بر دوره هاي مختلف آزادي در تاريخ سياسي ايران بويژه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي و رشد آزادي در کنار مفهوم ديني، تعريفي از آزادي در انديشه غرب و آزادي در انديشه تعالي ارائه کرد.

آقاي دکتر مصطفي ملکوتيان استاد علوم سياسي دانشگاه تهران آخرين سخنران بود که در مقاله خود به «بررسي مقايسه اي مباني انديشه اي و کارکردهاي مفهوم آزادي در انقلاب فرانسه و انقلاب اسلامي ايران» پرداخت.

در اين مقاله با استفاده از انديشه هاي شهيد آيت الهي محمد باقر صدر ضمن بررسي مفهوم آزادي در انقلاب فرانسه و انقلاب اسلامي، تعريف انسان و مفهوم آزادي در دو بينش ابزاري و بينش فطري مورد مقايسه قرار گرفت.

در ابتداي اين نشست همچنين دکتر واعظ زاده دبير نشست انديشه هاي راهبردي گزارشي از ضرورت ها و مراحل تشکيل اين نشست ها بيان کرد و بهره گيري از نظرات مطرح شده در نشست هاي انديشه هاي راهبردي در تدوين الگوي اسلامي- ايراني پيشرفت را مهمترين دستاورد نشست‌هاي راهبردي عنوان کرد.

هدف از نشست انديشه هاي راهبردي که سه جلسه قبلي آن با موضوع «الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت»، «عدالت» و «زن و خانواده» برگزار شده است، ايجاد فضايي علمي - تخصصي براي انديشه ورزي و تضارب آرا در جهت ايجاد گفتمان علمي و کاربردي و تصميم سازي درباره موضوعات «راهبردي و برنامه هاي بلند مدت» است.

صفحات: 1· 2